رفتن به محتوای اصلی

رفرم مذهبی یعنی قبول جدایی اسلام از اصول سیاسی، قوانین جزایی و مدنی و اصول علمی
چه اصلاح طلب چه اصولگرا
21.07.2018 - 10:52

Missing media item.

 

 یکهفته پیش در 22 تیرماه 1397 نوشتاری از این قلم منتشر شد تحت عنوان "اختلاف اصولگرایان و اصلاح طلبان بر سر چیست" (1). دوست عزیزم دکتر اسماعیل نوری علا نیز زحمت کشیده و ویرایش بهتری را از مقاله، سه روز بعد در نشریه جنبش سکولار دموکراسی ایران تحت عنوان "اصولگرایان و اصلاح طلبان در دوراهی سرنوشت؟" (2)، منتشر کردند. اما با تمام این احوال بنظر می رسد که بحث را نتوانسته ام درست بیان کنم و مسؤلیت نارسایی با این قلم است؛ واقعیت اینکه هم اصلاح طلبان و هم اصولگرایان کنونی در ایران، محصول ادغام حکومت و مذهب در ایران در 40 سال گذشته هستند و همه فسادی که آقای منوچهر یزدیان درباره اصلاح طلبان می گوید، حقیقت دارد (3) و شخصاً نیز این واقعیت را 16 سال پیش در نوشتار "اصلاح طلبی ارتجاعی" (4)، اذعان کرده ام. اما بحث نوشتار هفته پیش این بود که هر رفرمی در مذهب اسلام که بخواهد واقعی باشد می بایست جدایی اسلام را از اصول سیاسی، قوانین جزایی و مدنی و اصول علمی بپذیرد، و فقط اسلام به رابطه انسان با خدا محدود شود و تا آنجا هم که به رابطه انسان با انسان کار دارد مذهب باید مشغله اش موضوعات اخلاق و معنویات باشد و نه قوانین جزایی و مدنی که کار دولت است و اصل این بحث هم به نوشته های الکسی دو توکویل (5) رجوع داده شد هرچند توکویل از بحث خود درباره اسلام به این نتیجه رسیده که اسلام قابل رفرم نیست، در حالیکه شخصاً در مقاله فوق الذکر نشان داده ام که دلیلی وجود ندارد اسلام رفرم ناپذیر باشد، اما رفرم مذهبی معنایش آن اصلاحاتی است که بیان شد، و نه آنچه اصلاح طلبان یا برخی اصولگرایان یا برخی به اصطلاح نواندیشان دینی، رفرم مذهبی می خوانند. یعنی مهم نیست که رفرمیستهای اسلامی خود را اصولگرا، اصلاح طلب، نواندیش دینی یا رفرمیست مذهبی بخوانند، اصل بحث آن سه اصلی است که در تیتر این نوشتار می بینیم، و بویژه بعد از خیزش 96 که گفتمان مرکزی جامعه ایران به سکولار دموکراسی تغییر کرده (6)، این واقعیت درباره تفاوت رفرمیست اسلامی و آنچه این سالها اصلاح طلب و امثالهم در میان اندیشمندان اسلامی، خوانده می شود، غیرقابل انکار است. در واقع در شش ماه گذشته در صفوف اصلاح طلبان ایران شکاف بزرگی شکل گرفته، و حرکتی قوی از سوی رفرمیستهای اسلامی آغاز شده که اکثر رهبران کنونی اصلاح طلبان را بعنوان اصلاح طلب_منفعت_طلب مورد خطاب قرار می دهد و برخی از رهبران این حرکت که بویژه قوه قضاییه رژیم اسلامی را به چالش کشیده اند، به تازگی به زندان افتاده اند. اما در مورد کسانی مثل آقای محمد رضا خاتمی که روز گذشته با اذعان به این حقیقت که "شکاف عمیقی میان ملت و حاکمیت شکل گرفته،" به درستی اصلاح طلبان را سوپاپ اطمینان رژیم خوانده است (7). به رغم آنکه از دیدگاه این قلم آقای محمد رضا خاتمی که برادر سید محمد خاتمی رییس جمهوری اسبق ایران هستند، یکی از بهترینها در صفوف رهبران اصلاح طلبان است و در زمان جنبش سبز شایستگی از خود نشان داد، اما مشکل آن است که رهبری اصلاح طلبان ایران در پی رفرم مذهب اسلام نیست و می خواهند در ساختار کنونی حکومت مذهبی در ایران، ولی فقیه، به خواستهای جناح اصلاح طلب، بیشتر از جناح اصولگرا، توجه نشان دهد، و حتی شجاع ترین و انسان ترین رهبر اصلاح طلبان یعنی شیخ مهدی کروبی وقتی در رقابت انتخاباتی با آیت الله هاشمی رفسنجانی دچار مشکل شد، خواستار دخالت ولی فقیه شد در حالیکه اگر با اصل ولایت فقیه مخالف بود باید راهکار دیگری مطرح می کرد. به هر حال تشکیلاتهای اصلاح طلبان ایران تاکنون، همانطور که به درستی آقای منوچهر یزدیان نوشته اند (8)، کلاف سردرگمی هستند که مسأله شان رفرم در مذهب اسلام نیست بلکه دنبال بده بستان قدرت در حکومت مذهبی رژیم ضد جمهوریت اسلامی هستند، و سکولارهایی نظیر بخش عمده ای از چپ ایران که سالهاست دنبال این جریان اصلاح طلبی ارتجاعی افتاده اند، باعث گمراهی جنبش سکولار دموکراسی ایران شده اند، و هنوز هم آن بخش از جریان چپ ایران، درک نمی کنند که مرکز ثقل همه جنبش مردم در یکسال گذشته، سکولار دموکراسی بوده، و نیروهای دیگر سیاسی از جمله اصلاح طلبان و اصولگرایان در جامعه ایران، با این خط کش خود را اندازه می گیرند وگرنه دیگر حتی مطرح نیستند.


به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی


بیست و هشتم تیر ماه 1397
July 19, 2018

پانویس ها:

1. اختلاف اصولگرایان و اصلاح طلبان بر سر چیست، ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/2158-ekhtelaafe-osoolgara…

2. اصولگرایان و اصلاح طلبان در دوراهی سرنوشت؟
http://isdmovement.com/2018/0718/071818/071818.Sa…

3. یادداشت روز گذشته آقای منوچهر یزدیان در فیسبوک درباره مقاله بالا
https://www.facebook.com/ISDPStudy/posts/15005000…

4. اصلاح طلبی ارتجاعی

http://isdmovement.com/2016/0516/050416/050416.Sa…

http://www.ghandchi.com/249-ReactionaryReformism…

5. الکسی دو توکویل

https://goo.gl/Js3S6X

Alexis de Tocqueville
https://goo.gl/q5ywvB

6. خیزش 96 گفتمان مرکزی جامعه ایران را عوض کرده است
http://www.ghandchi.com/1938-enghelabe21iran.htm

http://fa.isdparty.org/files/Gitimadari/Gitimadar…

7. محمدرضا خاتمی در گفتگو با نشريهء همشهریِ چاپ تهران: اصلاح ‌طلبان سوپاپ اطمینان نظام هستند
http://isdmovement.com/2018/0718/072018/072018-Mo…

8. یادداشت روز گذشته آقای منوچهر یزدیان در فیسبوک درباره مقاله بالا
https://www.facebook.com/ISDPStudy/posts/15005000…

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ناشناس
ایمیل

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.