cag4-ju10 [...]-ka ki-bi-ce3 ba-du-de3-en
my heart ...... let me go to that place
اسکی زامانلارین بیرینده " Nin`lil" آدیندا بیر قیز، و" ان لیل En`lil" آدیندا بیر اوغلان یاشیردی. گونلرین بیر گونو ان لیل کوچهده دولانیردی، گؤزو ساتاشدی نین لیل له. نین لیل ائولری قاباغیندا دورموشدو آداملارین گلیش-گئدیشینه، اوشاقلارین اویونونا تاماشا ائلیردی.
ان لیل ایرلی گئتدی، سلام وئریب دئدی:
- سنین کیمین بیر گؤزل قیز گؤرممیشهم. ایستیرم سن نن تانیش اولام، ایه سؤزوموز، ایشیمیز دوز گلسه، ائولنک. سنه نه دئسن آلارام. گؤزل پالتارلار اینان ائله سنی بزره م کی، ملیکهلردن هئچ بیر اسکیک لیین اولماسین. باخاندا هامی سنه حسرت قالسین. منیم آدیم ان لیل دیر، سنین آدین نه دیر؟
قیز دئدی:
-منیم ده آدیم نین لیل دیر. بیر کاسیب عائلهنین قیزییام. ملیکه هارا، من هارا. سن منی اله سالیبسان. بو سنین اوچون یاخچی بیر ایش دییل.
اوغلان دئدی:
-یوخ، من لاغ ائلمیرم. دوغرو سؤیلوره م.
- سؤزوین آرخایین دییلهم. سؤز وئره بیلمره م.
قیز قاپینی باغلادی گئتدی.
بیر نئچه گون سونرا، بیر داها اوغلان قیزی گؤردو. او، چایدا چیمیردی. ائله کی، قیز بیلدی اوغلان اونو گؤرور، تئز سودان چیخیب گلدی پالتارلارینی گئیدی. اوغلان اونا یاخینلاشیب دئدی:
-سندن سووای گؤزل بیر قیز گؤرممیشهم. من سنی سئویرم. نیه مندن قاچیرسان؟
- سندن قاچمیرام، من اؤز-اؤزومدن قاچیرام.
- اؤزوندن؟ اؤزویون نییندن قاچیرسان؟ – اوغلان شاشقین سوروشدو.
-اؤز گؤزه ل لییمدن قاچیرام. سن ایستییرسن اونا صاحاب اولاسان. ائله کی، او، گول کمی سولوب تؤکولدو ، منی آتیب گئده سن، بیر آیری سینی تاپاسان. اونو اؤزوین ملکه ائلییهسن.
-یوخ! چاشیرسان! من ائله بیر اینسان دییلهم.
-هاردان بیلیم؟
- سن منه بیر اؤپوش وئر، گؤر ایلقارلی قالیرام یا یوخ. اگر قالدیم، اوندا منه گووهنه بیلرسن.
-یوخ، منیم دوداقلاریم اینجه، کؤورکدیر، اؤپوش بیلمز. قارنیم ایسه کیچیکدیر، بویلولوق تانیماز.
-سن گونشه باخ! گؤر تانری گونش سنه نه سؤیله ییر!- اوغلان دئدی.
قیز گونشه باخدی. ائشیقدان گؤزلری یومولدو. بو آندا اوغلان اونون دوداقلاریندان بیر اؤپوش آلدی.
قیز گؤزلرینی آچیب دئدی:
- نیه بئله اله دین؟
اوغلان جاواب وئره نه تکین، بیردن-بیره بولودلار قوووشدو، ایلدیریم چاخدی!
اوغلان هاوانین ایشینه مات قالار کن قیز دئدی:
-پیس ایش گؤردون. ایندی تانریلارا نه جاواب وئرهجکسن؟
-پیس ایش گؤرمدیم. سنی سئویرم. سئومک کی، پیس بیر ایش دییل.
- سئومک پیس دئییل، امما دئممیش اؤپمک چوخ پیس بیر ایشدیر.
قیزینان اوغلان آیریلدیلار. ائولرینه گئدیلر. ان لیل تانریلارین آجیقلانماسیندان برک قورخموشدو. و قیزی دا شیکایتچی بیلیردی. شهرین قاپیچیسینا دئدی:
- قاپی چی! دوه گؤردون، یوکون گؤرمدین. نین لیل منی سوروش سا، دئ " گؤرمدیم"!-
قاپیچی اونون سؤزونه هن دئدی.
یئرین آلت-اوستونو، ایشیق-قارانلیغی نی گؤره ن تانریلار « اید-سالا» چایینی شاهاد توتدولار. مقدس دورو سولار جاواب وئردی:
-نین لیل نازلی جانین بورادا یودو. بوتون فیکیر-خییالی ان-لیل ین یانیندا ایدی. اوندا کی، تانری گونش اونون گؤزلرینی یومدو، سئوگی تانریجاسی، اینانا-نین ایجازسی ایله، ان لیل اونون دوداقلاریندان بیر اؤپوش گؤتوردو.
تانریلار بو ایشی سئومهدن دئدیلر:
-قیز هن دئممیش، بیز اینن دانیشمامیش، ایجازه اولا بیلمز.
بو قضادان سونرا، قیز هردن بیر چای قیراغینا گلیردی. اولوردو کی، سودا دا چیمسین. اما اوغلاندان بیر خبر یوخ ایدی. نیگاران شهرین قاپیچیسیندان سوروشدو:
-ای گلیب-گئدنه گؤز-قولاق قاپیچی، ائنلیلی گؤردونمو؟
- ان لیلی تانیرام. امما گؤرمدیم، بیلمدیم.
قیز گئدی، چایین سویوندان سوروشدو:
- ای سویو گؤز-یاشیندان دورو اید-سالا! ای مقدس چایم! ان لیلی گؤردونمو؟ نیه به ساحله گلمیر؟
-نین لیل ! تانریلار اونو بیر اؤپوشدن اؤترو اؤلولر دیارینا گؤندریبلر. او سنی شیکایتچی بیلیر، سندن قاچیر. او اؤلولر دیاریندا آوارا گزیر. – چای دئدی.
- اید-سالا ! ای جانیمی تمیزلهییب، گؤزللییی منه پای وئره ن جوشغون چاییم!
چوخ وار اول! سؤنمهسین آخاری، دورو سولاری یین!
ائله کی نین لیل بیلدی اوغلان بیر اؤپوشدن اؤترو اؤلولر دیاریندا آوارادیر، اوز قویدو داروازایا ساری. گئتدی اونو قاپیچیدان سوروشدو. اما ان لیل اونا تاپشیرمیشدی دئمهسین هارادادیر:
- منیم ایجازه م یوخدور ان لیل-دن بیر سؤز سؤیله یم. اگر فیکر ائلیرسن، او بورا دا دیر، گئدیب آختارا بیلرسن. اما بونو بیل کی، قاییتماق یولون یوخدور. – قاپیچی دئدی.
- ان لیل گرک مندن قاچماسین. هئچ گرکلی دئییل بیر اؤپوشدن اؤترو اؤلولر دیاریندا آوارا اولسون. من ان لیلی سئویرم. ایستییرم بیر اؤپوش ده من اونون دوداقلاریندان آلیم.
قیز یئددی داروازادان گئچیب گلدی اؤلولر دیارینا. نین لیل بیر قورو چایدان، بیر آل رنگلی آخار سودان خبر آلدی:
-ای، اؤلولر دیارینین قورو چایی، ای گئدیب-گلمزین آل سولاری، منیم ان لیل-ایمی گؤردونوزمو؟
-بورادا اینسان اولا بیلمز. گؤردویون سوموک دور، قاندیر. ان لیل-دن بیر خبر وره بیلمریک.- چایلار دئدیلر.
ائله کی ان لیل بیلدی قیز گلیب اونو آختاریر، الیندن گلنه قدر قاچدی، اؤزونو گیزلتدی. اما قیز اونو بوراخمادی، دالیسیجا گئتدی. آنجاق ان لیل دوردو، قیزا ساری دئدی:
- نین لیل بورادا بیر ائله چای یوخدور کی، سن اوندا چیمهسن. اؤلولر دیارینین چایلاری آدام ییین دیلر. بورادا گؤز-یاشی کیمی دورو چای یوخدور کی، سن اونون سویوندان ایچهسن. بورانین چایلاریندا یالنیز آل-قان آخیر. نیه بو دیارا آیاق قویدون کی، گئری قاییتماغی دا یوخدور؟
-سنی اونودا بیلمدیم. ایلیک اؤپوشون دادی منی بورایا گتیردی. ایستیرم سنی اؤپوشدن دویدورام. -قیز دئدی.
-یوخ! قوی گئت بورادان! منی اؤز حالیما بوراخ! بیر اؤپوش اینن منی اؤلولر دیارینا گؤندردین، ایه دویدورسان، هئچ بورایا دا قویمازلار! گئت! منی اؤز حالیمدا قوی! گئت! اؤپوش لری یین بیر آیری کیشینین دوداقلارینا قوی! سنه کی، اؤپوشلرین فرقی یوخدور. منی بوراخ!
- ائله دئمه! من سنی باغیشلامیشان. ایستیره م سن نن ائولهنهم.
-اؤلولر دیاریندا ایستییرسن من نن ائولنه سن می؟ بو یاشاییش نه سنین دردیین دیه ر، نه ده منیم. حیات ائله اودور کی، دیریلر دونیاسیندا وار.
-دیری لر دونیاسی ندن دیریدیر؟ اؤپوش اولماسا، او نیه درده دیه ر؟
- یوخ! دیری لر دیاریندا ایسه دوغرو اؤپوش یوخدور. اؤپوش اوردا آلیش-وئریش اولونور. دیری لر دیاری، اؤپوشلرین آلیم-ساتیم دونیاسیدیر.
- سئوگی دونیاسینین اؤپوشو، آلیم-ساتیم دیارینین اؤپوشو اینن بیر دییل. من ده ائله بونو سؤیله ییره م. مندن قاچما. قوی سنی باغریما باسیم، بیر او دوداقلاریندان، گؤزلریندن اؤپوم.
-یوخ! گوی گئت! هاممی ائله بله دئییر. هم اؤزلرینی آللادیرلار، هم ده اؤزگهلری. هامی آلیش-وئریشچیدیر.
- حاق سنن دیر. اما بو هامی دئدیین انسانلارین ایچینده، بیر نفر ده وار کی، هامی تکین دییل. نیه ایسته میرسن بونو گؤره سن؟
-گؤرموره م؟ من ایلک باخیشدا، ائوی نیزین قاباغیندا، سنی تانیدیم. ایلک باخیشیمیزین دویونونده. نئجه سنی تانیمیرام؟
-چوخ یاخشی، بس نیه مندن قاچیرسان؟ نیه اؤزویون مندن گیزلهدیر سن؟ نیه ایستمیر سن بیر اولاق؟
-هیه، سن آیری انسانلار تکین دییلسن. اما گئت، منیم دالیمجا گلمه! کیمسه-کیمسه ایله بیر دییل. هامی بیر-بیریندن آیری، یالقیزدیر. آنجاق ائو-اوشاقلی اولسالار دا. یوخ، هئچ واخت کیمسه-کیمسه ایله بیر اولا بیلمز. گئت، منی اؤز حالیمدا بوراخ! اؤلولر ایله بیرلی ییم، اونلار ایله اریمه ییم، بئله آلیش-وئریشدن، داها اوستون دور.
- یاشاییش، اینجه داوامسیز بیر گولدور. بیر نئچه گوندن سونرا سولوب قورویوب آرادان گئده جک. گؤزللیک دئدیین تزه آچیلان بیر قونچادیر. نیه ایسته میرسن تؤکولوب قورومامیش، اوندان بیر داد آلاق؟
-نین لیل! سن جانییان، گنجلیک گؤیچک لی ییین گووه نیرسن. ایستییرسن اونلارین لذتینی چکهسن. اما من سنین کیمی دییلهم. من سنین سولماز باخیشلاری یان آلیدهیهم. سنین سولماز گؤزلری ین ، یوخلوق گؤتورمز وارلیغی یان وورغونام. بیزیم دونیالاریمیز آیری دیر. دالیمجا گلمه! اؤز حالیمدا بوراخ منی.
- سئوگیلیم، سندن اؤترو اؤلولر دیارینا گلدیم دئییم کی، " سنی سئو یرم ". گلدیم بیر-بیریمیزین دونیاسینی تانیییب دوشونوب آنلایاق. بیز بیرلیکده اؤزوموز اوچون بیر اورتاق دونیا، اورتاق یاشاییش یارادا بیلریک. سنین سؤزون منینده اورک سؤزومدور. بلکه ده من سؤزومو یاخشی یئتیره بیلمیره م. اما بو کی، سئوگی یالنیز سئوگیدن اؤترودور، منیم ده اورک سؤزومدور.
- سئوگی! سن نه آنلاییرسان سئوگی ندیر؟
- ایستیره م سندن اؤیره نهم.
-من ده بیلمیره م.
- یاخشی، گل بیرلیکده اونو آرایاق.
-بیز آراییب تاپینجا ایشیمیز دوشر اؤلولر دیارینا. نئجه کی، دوشوبدور.
-بس دئییرسن نئی نییک؟
-سن ساغدان یولویون توت گئت، من ده سولدان.
بئله ده ائله دیلر. هر کس اؤز یولونا گئتدی. اونلار دؤنهسی گونو یوخ، دؤنه سی آی، بیر-بیرینه راست گلدیلر. اما سؤز-سووسوز بیر-بیری نین یانیندان رد اولدولار. اوچونجو آی کی، توققوشدولار قیز دئدی:
-گئنه ده یالقیزسان کی؟!
-اؤلولره قاریشا بیلمرهم. اما سن نیه یالقیزسان؟ – اوغلان دئدی:
-من ده اؤلولره قاریشا بیلمرهم. بورادا اوتوروب بیر آز دانیشساق یاخشی اولمازمی؟- قیز سوروشدو.
اوغلان قیزین سؤزونو بیندی. دانیشدیلار. اونلار چوخ دانیشدیلار، آز آنلاشدیلار. و بیر یئره چاتمادیلار.
ائله کی «سئوگی تانریجاسی» اونلارین سؤزلرینی ائشیتدی، یئر-آلتی نین، یئر- اوستونون باشقا قادین، کیشی تانریلاری ایله دانیشدی. ۵۰ تانری، و اونلارین ایچینده، ۷ بؤیوک تانری سؤز بیر اولدولار کی، بونلار باشقا بیر اینسانلار کیمی دئییللر. دونیانی، حیاتی، چوخ آیری جوره دوشونورلر. قیزین دورو سئوگیسی اوچون کی، جانیندان گئچیب اوغلانی باغیشلامیشدی، و اوندان اؤترو اؤلولر دیارینا گلمیشدی، و اوغلان دا کی، «سئوگی تانریجاسی» ایجازهسی ایله ایلک اؤپوشو آلمیشدی؛ اؤلولر دیاریندان چیخمالیدیلار. بورادا بیر نتیجهیه یئتیشه بیلمزلر. یاخشی اولار، اونلار اید-سالا ساحلینه چیخسینلار و اؤز گلهجکلری باره سینده درین فیکیرلشیب دانیشسینلار.
ائله کی، اونلار چای قیرانیندا بیر-بیرینی تاپدیلار، سؤز وئردیلر گؤروش سونلر و دئدیلر:
باخیش-باخیش ایله
اؤپوش رنگلی.
من اؤزومدن بوش
سونبول رنگلی.
همیشه باخیش!
دالیمجا سان
یوخ ائتمز باخیش اؤزونو!
اؤزومدن یوخ اولارام سنده
یوخ ائدرسن منی اؤزونده.
وارلیغین باخیشیم
یوخلوغوم باخیشین.
باخیش- باخیش ایچینده...
بوغدا اؤپوشو
سنین رنگینده
منیم رنگیمده.
اونلار گؤروشدولر و بیر یاخین زاماندا ایسه ائولهندیلر.
ان-لیل ایله نین-لیل اونودولماز سئوگیلرینه گؤره، دورو روحلاری اوچون، تانریلار طرفیندن « یئل-توفان» تانریلاری سئچیلدیلر. یئل-توفان دورانا قدر اونلاریندا سئوگیلری یاشایاجاق.
بئلهلیکله آدلاری هئچ بیر یئرده چکیلمهین، بیر قیز، بیر اوغلان، « یئل-توفان» تانریلاری آدلاندیلار.
*
-آی، نین لیل!
آی، ان لیل!
قویون سو گلسین بره باسسین!
«کی-ان-گیر» ده گول آچسین!
او یادین شیمشکیمی!
او یادین یاغیشیمی!
قویون آتیلسین سولاریم
بیر اولسون چایلاریم !
اویادین یاغیشلی بولودلاریمی!
«کی-ان-گیر» ده زیبیل،
خیرتدهیه چیخیب!
بورا بیر اؤلکهدیرمی،
یا بیر طؤوله؟!
او یادین یئلیمی
او یادین توفانیمی
او یادین یاغیشلی بولودلاریمی!
قویون سو گلسین بره باسسین!
«کی-ان-گیر» ده گول آچسین!
تانریلار آناسیNamu، ان بؤیوک تانریجا، بئله سؤیلهدی ان-لیل ایله نین-لیل له.
بو سوزدن سونرا "کی ان گیر" ده سو توفانی قوپدو. او دا بیر باشقا ناغیل دیرکی، ائل لر سئوله ییر.
Enlil və Ninlil
A.Elyar
ÖPÜŞ
Əski zamanların birində Ninlil adında bir qız və Enlil adında bir oğlan yaşırdı. Günlərin bir günü Enlil küçədə dolanırdı gözü sataşdı Ninlil-ə. Ninlil evləri qabağında durmuşdu adamların gəliş-gedişinə, uşaqların oyununa tamaşa elirdi. Enlil irəli getdi, səlam verib dedi:
- Sənin kimin bir gözəl qız görməmişəm. İstirəm sənnən tanış olam, əyə sözümüz, işimiz düz gəlsə evlənək.
Sənə nə desən alaram. Gözəl paltarlar inan elə səni bəzərəm ki, məlikələrdən heç bir əskikliyin olmasın. Baxanda hamı sənə həsrət qalsın. Mənim adım Enlil-dir, sənin adın nədir?
Qız dedi:
-Mənim adım Ninlil-dir. Bir kasıb ailənin qızıyam. Məlikə hara, mən hara. Sən məni ələ salıbsan. Bu sənin üçün yaxçı bir iş dəyil.
Oğlan dedi:
-Yox, mən lağ eləmirəm. Doğru söylürəm.
- Sözüyən arxayın dəyiləm. Söz verə bilmərəm.
Qız qapını bağladı getdi.
Bir neçə gün sonra, bir daha oğlan qızı gördü. O, çayda çimirdi. Elə ki, qız bildi oğlan onu görür, tez sudan çıxıb gəldi paltarlarını geydi. Oğlan ona yaxınlaşıb dedi:
-Səndən suvay gözəl bir qız görməmişəm. Mən səni sevirəm. Niyə məndən qaçırsan?
- Səndən qaçmıram, mən öz-özümdən qaçıram.
- Özündən? Özüyün nəyindən qaçırsan? – oğlan şaşqın soruşdu.
-Öz gözəlliyimdən qaçıram. Sən istəyirsən ona sahab olasan. Elə ki, o, gül kimi solub töküldü, məni atıb gedəsən, bir ayrısını tapasan. Onu özüyən mələkə eliyəsən.
-Yox! Çaşırsan! Mən elə bir insan dəyiləm.
-Hardan bilim?
-Sən mənə bir öpüş ver, gör ilqarlı qalıram yay ox. Əgər qaldım onda mənə güvənə bilərsən.
-Yox, mənim dodaqlarım incə, kövrəkdir, öpüş bilməz. Qarnım isə kiçikdir, boyluluq tanımaz.
-Sən günəşə bax! Gör tanrı günəş sənə nə söyləyir!
Qız günəşə baxdı. İşıqdan gözləri yumuldu. Bu anda oğlan onun dodaqlarından bir öpüş aldı.
Qız gözlərini açıb dedi:
- Niyə belə elədin?
Oğlan cavab verənə təkin, birdən-birə buludlar qovuşdu ildırım çaxdı!
Oğlan havanın işinə mat qalar ikən qız dedi:
-Pis iş gördün. İndi tanrılara nə cavab verəcəksən?
-Pis iş görmədim. Səni sevirəm. Sevmək ki, pis bir iş dəyil.
- Sevmək pis deyil, amma deməmiş öpmək çox pis bir işdir.
Qızınan oğlan ayrıldılar. Evlərinə gedilər. Enlil tanrıların acıqlanmasından bərk qorxmuşdu. Və qızı da şikayətçi bilirdi. Şəhərin qapıçısına dedi:
-Qapıçı, dəvə gördün, yükün görmədin. Ninlil məni soruşsa, de “ görmədim!
Qapıçı onun sözünə hən dedi.
Yerin alt-üstünü, işıq-qaranlığını görən tanrılar “ İd-sala” çayını şahad tutdular. Müqəddəs duru sular cavab verdi:
-Ninlil nazlı canın burada yudu. Bütün fikir-xıyalı Enlil-in yanında idi. Onda ki, günəş tanrısı onun gözlərini yumdu, sevgi tanrıcası, İnana-nın icazəsiynən, Enlil Ninlil-in dodaqlarından bir öpüş götürdü.
Tanrılar bu işi sevmədən dedilər:
-Qız hən deməmiş, biz inən danışmamış, icazə ola bilməz.
Bu qəzadan sonra, qız hərdənbir çay qırağına gəlirdi. Olurdu ki, suda da çimsin. Amma oğlandan bir xəbər yox idi. Nigaran şəhərin qapıçısından soruşdu:
-Ey gəlib-gedənə göz-qulaq qapıçı, Enlil-i gördünmü?
- Enlil-i tanıram. Amma görmədim, bilmədim!
Qız getdi, çayın suyundan soruşdu:
- Ey suyu göz-yaşından duru İd-sala, ey müqəddəs çayım, Enlil-i gördünmü? Niyə bə sahilə gəlmir?
-Ninlil! Tanrılar onu bir öpüşdən ötrü ölülər diyarına göndəriblər. O səni şikayətçi bilir. Səndən qaçır. O ölülər diyarında avara gəzir. – çay dedi.
- İd-sala! Ey canımı təmizləyib, gözəlliyi mənə pay verən coşğun çayım! Çox var ol! Sönməsin axarı, duru sularıyın!
Eləki Ninlil bildi oğlan bir öpüşdən ötrü ölülər diyarında avaradır, üz qoydu darvazaya sarı. Getdi onu qapıçıdan soruşdu. Amma Enlil ona tapşırmışdı deməsin haradadır:
- Mənim icazəm yoxdur Enlil-dən bir söz söyləyəm. Əgər fikr edirsən, o buradadır, gedib axtara bilərsən. Amma bunu bil ki, qayıtmaq yolun yoxdur. – qapıçı dedi.
- Enlil gərək məndən qaçmasın. Heç gərəkli deyil bir öpüşdən ötrü ölülər diyarında avara olsun. Mən Enlil-i sevirəm. İstirəm bir öpüş də mən onun dodaqlarından alım.
Qız yeddi darvazadan geçdi gəldi ölülər diyarına. Ninlil bir quru çaydan, bir al rəngli axar sudan xəbər aldı:
-Ey, ölülər diyarının quru çayı, ey gedib-gəlməzin al suları, mənim Enlil`imi gördünüzmü?
-Burada insan ola bilməz, gördüyün sümükdür, qandır.
Enlil-dən bir xəbər verə bilmərik.- çaylar dedilər.
Eləki Enlil bildi qız gəlib onu axtarır, əlindən gələnə qədər qaçdı, özünü gizlətdi. Amma qız onu buraxmadı, dalısıca getdi. Ancaq Enlil durdu, qıza sarı dedi:
- Ninlil burada bir elə çay yoxdur ki, sən onda çiməsən. Ölülər diyarının çayları adam yiyəndilər.
Burada göz-yaşı kimi duru çay yoxdur ki, sən onun suyundan içəsən. Buranın çaylarında yalnız al-qan axır.
Niyə bu diyara ayaq qoydun ki, geri qayıtmağı da yoxdur?
-Səni unuda bilmədim. İlk öpüşün dadı məni buraya gətirdi. İstirəm səni öpüşdən doyduram. -qız dedi.
-Yox! Qoy get buradan! Məni öz halıma burax! Bir öpüş inən məni ölülər diyarına göndərdin, əyə doydursan, heç buraya da qoymazlar. Get! Məni öz halımda qoy! Get! Öpüşləriyin bir ayrı kişinin dodaqlarına qoy! Sənə ki, öpüşlərin fərqi yoxdur. Məni burax!
- Elə demə! Mən səni bağışlamışan. İstirəm sənnən evlənəm.
-Ölülər diyarında istirsən mənən evlənəsənmi? Bu yaşayış nə sənin dərdiyən dəyər, nə də mənim. Həyat elə odur ki, dirilər dünyasında var.
-Dirilər dünyası nədən diridir? Öpüş olmasa, o, nəyə dərdə dəyər?
- Yox! Dirilər diyarında isə doğru öpüş yoxdur. Öpüş orada alış-veriş olunur. Dirilər diyarı öpüşlərin alım-satım dünyasıdır.
- Sevgi dünyasının öpüşü, alım-satım diyarının öpüşü inən bir dəyil. Mən də elə bunu söyləyirəm. Məndən qaçma. Qoy səni bağrıma basım, bir o dodaqlarından, gözlərindən öpüm.
-Yox! Goy get! Hammı elə bələ deyir. Həm özünü alladır, həm də özgələri. Hamı alış-verişçidir.
- Haqq sən `nəndir. Amma bu hamı dediyin insanların içində bir nəfər də var ki, hamın təkin dəyil. Niyə istəmirsən bunu görəsən?
-Görmürəm? Mən ilk baxışda, evinizin qabağında, səni tanıdım. İlk baxışımızın düyünündə. Necə səni tanımıram?
-Çox yaxşı, bəs niyə məndən qaçırsan? Niyə özüyün məndən gizlədirsən? Niyə istəmirsən bir olaq?
-Həyə, sən ayrı insanlar təkin deyilsən. Amma get, mənim dalımca gəlmə! Kimsə-kimsə ilə bir dəyil. Hamı bir-birindən ayrı, yalqızdır. Ancaq ev-uşaqlı olsalar da. Yox, heç vaxt kimsə-kimsə ilə bir ola bilməz. Get, məni öz halıma burax! Ölülər ilə birliyim, onlar ilə əriməyim, belə alış-verişdən, daha üstündür.
- Yaşayış, incə davamsız bir güldür. Bir neçə gündən sonra solub quruyub aradan gedəcək. Gözəllik dediyin təzə açılan bir qonçadır. Niyə istəmirsən tökülüb qurumamış, ondan bir dad alaq?
-Ninlil! Sən canıyan, gənclik, göyçəkliyiyən güvənirsən. İstirsən onların ləzzətini çəkəsən. Amma mən sənin kimi dəyiləm. Mən sənin solmaz baxışlarıyan alidəyəm. Sənin solmaz gözləriyən, yoxluq götürməz varlığıyan vurğunam. Bizim dünyalarımız ayrıdır. Dalımca gəlmə! Öz halıma burax məni.
- Sevgilim, səndən ötrü ölülər diyarına gəldim deyim ki,
„ səni sevirəm”. Gəldim bir-birimizin dünyasını tanıyıb düşünüb anlayaq. Biz birlikdə özümüz üçün bir ortaq dünya, ortaq yaşayış yarada bilərik. Sənin sözün mənin də ürək sözümdür. Bəlkə də mən sözümü yaxçı yetirə bilmirəm. Amma bu ki, sevgi yalnız sevgidən ötrüdür, mənim də ürək sözümdür.
- Sevgi! Sən nə anlayırsan, sevgi nədir?
- İstirəm səndən öyrənəm.
-Mən də bilmirəm.
- Yaxşı, gəl birlikdə onu arayaq.
-Biz arayıb tapınca işimiz düşər ölülər diyarına. Necə ki, düşübdür.
-Bəs deyirsən neyniyək?
-Sən sağdan yoluyun tut get, mən də soldan.
Belə də elədilər, və hər kəs öz yoluna getdi. Onlar dönəsi günü yox, dönəsi ay, bir-birinə rast gəldilər. Amma söz-sovsuz rəd oldular. Üçüncü ay ki, toqquşdular, qız gülümsəyərək dedi:
-Genə də yalqızsan ki?!
-Ölülərə qarışa bilmərəm. Amma sən niyə yalqızsan? – oğlan dedi:
-Mən də ölülərə qarışa bilmərəm. Burada oturub bir az danışsaq yaxşı olmazmı?- qız soruşdu.
Oğlan qızın sözünü bəyəndi. Danışdılar. Onlar çox danışdılar, az anlaşdılar. Və bir yerə çatmadılar.
Eləki “sevgi tanrıcası” onların sözlərini eşitdi, yer-altının, yer- üstünün, başqa qadın, kişi tanrıları ilə danışdı. 50 tanrı, və onların içində 7 böyük tanrı söz bir oldular ki, bunlar başqa bir insanlar kimi deyillər. Dünyanı, həyati çox ayrı cürə düşünürlər. Qızın duru sevgisi üçün ki, canından geçib oğlanı bağışlamışdı, və ondan ötrü ölülər diyarına gəlmişdi, və oğlan da ki, “sevgi tanrıcası” icazəsi ilə ilk öpüşü almışdı, ölülər diyarından çıxmalıdılar. Burada bir nəticəyə yetişə bilməzlər. Yaxşı olar, onlar İd-sala sahilinə çıxsınlar və öz gələcəkləri barəsində dərin fikirləşib danışsınlar.
Eləki, onlar çay qıranında bir-birini tapdılar, söz verdilər görüşsünlər və dedilər:
Baxış-baxış ilə
Öpüş rəngli.
Mən özümdən boş
Sünbül rəngli.
Həmişə baxış!
Dalımca san
Yox etməz baxış özünü!
Özümdən yox olaram səndə
Yox edərsən məni özündə.
Varlığın baxışım
Yoxluğum baxışın.
Baxış- baxış içində...
Buğda öpüşü
Sənin rəngində
Mənim rəngimdə.
Onlar görüşdülər və bir yaxın zamanda isə evləndilər.
Enlil ilə Ninlil unudulmaz sevgilərinə görə, duru ruhları üçün, tanrılar tərəfindən “ yel-tufan” tanrıları seçildilər. Yel-tufan durana qədər onlarında sevgiləri yaşayacaq.
Beləliklə adları heç bir yerdə çəkilməyən, bir qız, bir oğlan, “ yel-tufan” tanrıları adlandılar.
*
-Ay, Enlil!
Ay, Ninlil!
Qoyun su gəlsin bərə bassın!
“Ki-en-gir” də gül açsın!
Oyadın şimşəyimi!
Oyadın yağışımı!
Qoyun atılsın sularım
Bir olsun çaylarım
Oyadın yağışlı buludlarımı!
“Ki-en-gir” də zibil,
xirtdəyə çıxıb!
Bura bir ölkədirmi,
ya bir tövlə?!
Oyadın yelimi
Oyadın tufanımı
Oyadın yağışlı buludlarımı!
Qoyun su gəlsin bərə bassın!
“Ki-en-gir” də gül açsın!
Tanrılar anası, Namu, ən böyük tanrıca, belə söylədi Enlil-ə ilə Ninlil-ə.
Bu sözdən sonra "Ki-en-gir"`də su tufanı qopdu. O da bir başqa nağıldır ki, ellər söyləyir.
الهه و خدای زیر زمین، در سرزمین( کی-ان-گیر)
بوسه
در یکی از دوره های قدیم دختری به نام نین لیل و پسری به نام ان لیل زندگی میکردند. روزی از روز ها ان لیل در کوچه میگشت که چشم اش به نین لیل افتاد. نین لیل دم در خانه یشان ایستاده بود و رفت و آمدها و بازی کودکان را تماشا میکرد.
رفت پیش دختر سلام کرد و گفت:
- دختری به زیبایی تو ندیده ام میخواهم با تو آشنا شوم. و اگر هر دو موافقت کنیم با هم خانواده تشکیل بدهیم. برایت همه چیز می خرم. با لباسهای زیبا چنان ترا میارایم که از ملکه ها چیزی کم نداشته باشی؛ و آنها ها به تو حسرت ببرند. اسم من ان لیل است، تو اسم ات چیست؟
دختر گفت:
- من نین لیل هستم. دختر خانواده ای فقیرام. ملکه کجا و من کجا؟ تو داری مرا مسخره میکنی. این نشانه خوبی نیست.
پسر گفت:
- نه، من ترا مسخره نمیکنم. حقیقت را میگویم.
- به حرف ات اطمینان ندارم. نمی توانم با تو قرار بگذارم.
دختر در را بست و رفت.
چند روز بعد پسر دختر را دید که داشت در رود خانه آب تنی میکرد. وقتی دختر متوجه شد که پسر او را می پاید زود از آب بیرون آمد، لباسهایش را پوشید. پسر پیش او رفت و گفت:
- دختری زیباتر از تو ندیده ام. ترا دوست دارم. چرا از من فرار میکنی؟
- چرا باید از تو فرار کنم؟ من از تو فرار نمیکنم از خودم فرار میکنم.
پسر با تعجب پرسید:
- از خودت؟! از چه چیز خودت فرار میکنی؟
- از زیبایی خودم فرار میکنم. تو میخواهی آنرا صاحب شوی. وقتی این زیبایی چون کلها پژمرده و پلاسیده شد مرا دور بیاندازی و به دنبال کس دیگری بروی، و او را برای خودت ملکه کنی.
- نه، تو اشتباه میکنی من چنین آدمی نیستم.
- از کجا بدانم چنین آدمی نیستی؟
- تو بوسه ای به من بده، اگر توانستم وفاداریم را حفظ کنم آنوقت می توانی به من اطمینان کنی.
- نه، لبهای من نازک اند، بوسه نمی شناسند. شکم ام کوچک است حاملگی نمی شناسد.
- به خورشید نگاه کن. ببین خدای خورشید چه میگوید.
دختر به خورشید نگاه کرد. از شدت تابش خورشید چشمهایش به خواب رفتند. در این لحظه پسر بوسه ای بر روی لبهای او نهاد. دختر چشمهایش را گشود و گفت:
- چرا این کار را کردی؟
پسر هنوز جواب نداده بود که ابرها غریدند و آذرخش جهید.
پسر مات و متحیر شد. دختر گفت :
- کار بدی کردی . حالا جواب خدایان را چه خواهی داد؟
- کار بدی نکرده ام. ترا دوست دارم ، دوست داشتن که بد نیست.
- دوست داشتن بد نیست ولی بدون اجازه بوسیدن کار خیلی بدی ست.
دختر و پسر از همدیگر جدا شدند و به خانه رفتند. ان لیل که از خشم خدایان وحشت کرده بود و دختر را شاکی میدانست به دروازه بان گفت:
- هرگاه نین لیل سوراغ مرا گرفت بگو من را ندیده ای و خبری از من نداری. شتر دیدی، ندیدی.
دروازه بان سخن او را پذیرفت. خدایان که در شب و روز، روشنایی و تاریکی، در روی و زیر زمین همه چیز را میدیدند، رود خانه را به گواهی خواستند. آب های مقدس و گوارای
رود خانه " اید سالا" جواب دادند:
-نین لیل، تن نازنین اش را در آغوش ما شست. او هنگام شنا همه اش به ان لیل میاندیشید. هنگامی که خدای خورشید چشمانش را بست، اینانا الهه ی عشق اجازه داد که او بوسه ای بر لبان نین لیل بنشاند.
خدایان ناراضی جواب دادند :
- اجازه، بدون مشورت با ما و خود دختر؟! نه، چنین کاری نباید صورت میگرفت.
نین لیل بعد از آن پیشآمد به ساحل میامد و گاهاً نیز در رود خانه شنا میکرد ولی خبری از پسر نبود. او، همه ی فکر و خیال اش پیش ان لیل بود. از دروازه بان سوراغ او را گرفت:
- ای دروازه بان، که بر رفت و برگشت همه نظارت میکنی، آیا خبری از ان لیل داری؟
- ان لیل را می شناسم اما او را ندیده ام و نمیدانم کجاست.
دختر رفت از آبهای رودخانه پرسید:
- ای " اید سالا" رود مقدس، که آبهایی به گوارایی اشک داری، خبری از ان لیل داری؟ چرا در ساحل پیدایش نیست؟
رود جواب داد:
- خدایان او را به دیار مردگان فرستاده اند. چون بدون اجازه تو و خدایان، بوسه بر لبان تو نهاده بود. او به خاطر شاکی بودن ات همیشه از تو فرار می کند و خود را از دیدگان ات پنهان نگاه می دارد. اما حالا در زیر زمین، در دنیای مردگان محکوم و آواره است.
- ای " اید سالا" رود پاک، که آب گوارایت پاکی تن ام را به من هدیه کرده است، ترا سپاسگزارم . جاودانه جاری باد آبهای خروشانت.
نین لیل وقتی فهمید پسر به گناه یک بوسه در دنیای مردگان آواره است روی به سوی دروازه ی دیار مردگان نهاد. از دروازه بان سوراغ ان لیل را گرفت. اما ان لیل سفارش کرده بود که اطلاعی به دختر ندهد. دروازه بان به دختر گفت:
- اجازه ندارم از ان لیل خبری بدهم. تو میتوانی به دیار مردگان بروی و او را جست و جو کنی. اگر فکر میکنی او اینجاست. اما بدان که راه باز گشتی برایت نیست.
دختر گفت:
- ان لیل نباید از من فرار کند. خدایان نباید به خاطر بوسه او را به دیار مردگان بفرستند. من ان لیل را دوست دارم. لذت اولین بوسه ای که او بر لبانم نهاده هرگز فراموشم نمی شود. من او را بخشیده ام. اما باید منهم اولین بوسه را بر لبان او بنشانم.
دختر از هفت دروازه گذشت و وارد دنیای مردگان شد. از رود خانه ها سوراغ او را گرفت:
- ای رود خانه خشک دیار مردگان، ای آبهای خون رنگ دیار بی بازگشت، من از دنیای زندگان میایم. آیا ان لیل من را دیده اید؟
جواب دادند:
- اینجا انسانی نیست. هرچه هست استخوان است. اینجا آب نیست هرچه هست خون است. اجازه نداریم از ان لیل چیزی به تو بگوییم.
چون ان لیل خبر ورد دختر را شنید تا توانست فرار کرد و خود را از دید او پنهان نمود. اما دختر او را رها نکرد. به دنبال اش رفت. عاقب ان لیل ایستاد و رو به دختر گفت:
- نین لیل اینجا رودی نیست که آب تنی کنی. رودخانه های دیار مردگان همه آدم خوار اند. اینجا آبهای گوارایی چون اشک نیست که تو از آنها بنوشی. در رودخانه های دیار مردگان خون جاری ست. تو چرا به این دیار آمدی که هیچ راه باز گشتی ندارد؟
دختر گفت:
- نتوانستم ترا فراموش کنم. لذت اولین بوسه ات مرا به سوی تو آورد. میخواهم تورا از بوسه سیراب کنم.
- نه، برو، برو راحتم بگذار. با یک بوسه مرا به دیار مردگان فرستادی، اگر از بوسه هایت سیرابم کنی مرا به دنیای مردگان هم راه نمی دهند. برو راحتم بگذار. برو بوسه هایت را برلبان مردی دیگر بگذار. بوسه ها که برای تو فرقی با هم ندارند. مرا رها کن!
- این طور نگو! من ترا بخشیده ام که هیچ، میخواهم با تو زندگی کنم.
- در دیار مردگان میخواهی با من زندگی کنی؟! این زندگی نه به درد تو میخورد و نه به درد من. زندگی همان است که در دنیای زندگان است.
- دنیای زندگان به چه زنده است؟ اگر این بوسه نباشد به چه درد میخورد؟
- نه، در دیار زندگان هم بوسه ای نیست. بوسه ها آنجا خرید و فروش می شوند. دیار زندگان دیار خرید و فروش بوسه هاست.
- بوسه ی دنیای دوست داشتن، مانند بوسه دیار خرید و فروش نیست. من هم همین را میگویم. از من فرار نکن. بگذار ترا در آغوش بگیرم و بوسه بر آن لبان و چشمانت بنشانم.
- نه، برو، از من دور شو! همه این را میگویند. هم خودشان را گول میزنند و هم دیگران را. همه یا خریداراند یا فروشنده.
-حق با توست. اما بین این « همه» یکی هست که مثل دیگران نیست. چرا نمی خواهی این را ببینی.
- نمی بینم؟ من با اولین نگاهم، دم درخانه یتان ، ترا شناختم. در اولین تلاقی نگاه هایمان. چطور ترا نمی بینم؟
- خیلی خوب. پس چرا فرار میکنی؟ چرا خودت را از من پنهان میکنی؟ چرا نمی خواهی یکی شویم؟
- آری، تو مثل دیگران نیستی. اما برو، به دنبال من نیا! کسی با کسی یکی نمیشود. همه تنها هستند. حتی بچه مشترک هم داشته باشند. نه، هیچ وقت کسی با کسی یکی نمی شود. برو راحتم بگذار! همان بهتر که با مردگان درآمیزم تا اینکه در دیار خرید و فروش بوسه ها باشم.
- زندگی گلی ست که می روید و بعد از مدتی کوتاه خشک میشود. زیبایی، شکوفایی غنچه ی این گل است. چرا نمی خواهی تا وقتی که خشک نشده ایم از زیبایی خود لذت ببریم؟
- نین لیل تو به تن ات، به جوانی ات می نازی، و میخواهی که از آنها لذت ببری. ولی من مثل تو نیستم. من شیفته نگاه دیدگان تو ام که پژمرده نمیشود. دلباخته ی چشمانت هستم که پژمرده نمی شوند. من عاشق وجود توام که نیستی نمی پذیرد. من و تو دو دنیای جداگانه داریم. برو، در پی من مباش. مرا رها کن و راحتم بگذار!
- دلباخته ی من، به خاطر تو به دیار مردگان آمدم که بگویم دوستت دارم. آمدم که دنیا های همدیگر را بشناسیم. ما میتوانیم دنیای مشترکی بسازیم. سخن تو حرف دل من است. من شاید نتوانم منظورم را خوب بیان کنم ولی اینکه دوست داشتن تنها به خاطر دوست داشتن است و نه چیز دیگر، منهم با تو موافقم.
- دوست داشتن. تو چه می فهمی که دوست داشتن چیست؟
- میخواهم از تو یاد بگیرم.
- من هم نمی دانم.
- خوب. بگذار با هم پیدایش کنیم.
- تا با هم پیدایش کنیم کارمان به دیار مردگان میکشد، همانطور که کشیده است.
- پس میگویی چکار کنیم؟
- تو از سمت راست راهت را بگیر و برو. منهم از سمت چپ راهم را ادامه میدهم.
دختر و پسر به راه شان ادامه دادند. روز دوم نه، ماه دوم به همدیگر برخوردند. ولی بدون یک کلمه حرف از کنار هم رد شدند. ماه سوم نیز به یکدیگر برخوردند. دختر لبخندی زد و رو به پسر گفت:
- باز که تنهایی؟
پسر جواب داد:
- با مردگان نمی توانم یکی شوم. اما تو چرا تنهایی؟
دختر جواب داد:
- من هم نمی توانم با مردگان یکی شوم. بهتر نیست بنشینیم اینجا با هم صحبت کنیم؟
پسر سخن او را پذیرفت و گرم بحث و گفت و گو شدند.
آنها خیلی بحث کردند ولی به نتیجه ای نرسیدند. چون «الهه ی عشق» این صحبت ها را شنید با خدایان و الهه های دنیای زندگان و مردگان موضوع را در میان گذاشت . 50 تن از خدایان و الهه ها به اضافه 7 تن الهه و خدای بزرگ به این نتیجه رسیدند که این دختر و پسر مثل همه نیستند. زندگی را جور دیگری می بینند. و به خاطر عشقی که دختر به پسر دارد و به دنبال او حتی به دنیای مردگان هم آمده است، و به خاطر اینکه پسر با اجازه الهه عشق، اولین بوسه را بر لبان او نهاده، بهتر است از گناه پسر درگذرند و آنها را به ساحل رود خانه برسانند که در مورد آینده یشان خوب فکر کنند و تصمیم بگیرند. آنها در دیار مردگان به نتیجه نمی رسند.
چون دختر و پسر همدیگر را در کنار رود خانه " اید سالا" یافتند با هم قرار دیدار گذاشتند. و خواندند:
نگاه - با نگاه
به رنگ بوسه
من
از من خالی
به رنگ خوشۀ گندم.
تو در پی من
همیشه نگاه!
نگاه نمی زداید
خودش را.
من
در تو نیست میشوم
از من
تو در خود نیست میکنی
مرا
هستی تو
نگاه من
نیستی من
نگاه تو
نگاه اندر نگاه...
بوسۀ گندم
به رنگ تو
به رنگ من.
آنها مدتی بعد، ازدواج کردند.
نین لیل و ان لیل به خاطر عشق شان به همدیگر، که خدایان و الهه ها هم در جریان آن قرار داشتند، به مقام خدایی و الهه گی رسیدند. از آن روز تا کنون نین لیل الهه ی باد و توفان و ان لیل خدای باد و طوفان، خوانده میشوند. تا باد و توفان برقرار است شیفتگی آنها هم ادامه دارد. چنین بود که شیفتگی یک پسر بی نام، و دلباختگی متقابل یک دختر بی نشان، آنها را به مقام فرمان روایی باد و توفان برگزید.
*
-آی ان لیل!
آی نین لیل!
بگذار آب بیاید و بندها را بروبد
تا "کی-ان-گیر" هم با گل بشکفد.
بیدار کنید آذرخشم را
بیدار کنید بارانم را.
تا جاری شوند سیل هایم
تا یکی شوند رودهایم.
بیدار کنید ابرهای بارانیم را.
در "کی- ان- گیر" کثافت تا حلقوم بالا آمده است
اینجا مملکتی ست یا اسطبل حیوانات؟
بیدار کنید توفانم را
بیدار کنید بارانم را.
بگذارید آب بیاید و بندها را بروبد
تا «کی-ان-گیر» هم با گل بشکفد.
ناما مادر خدایان، الهه بزرگ، چنین گفت به ان لیل و نین لیل.
به دنبال این سخن، توفان آب در گی ان گیر آغاز شد. که آنهم قصه ی دیگری ست،
که خلقها می سرایند.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید