نهادهای امنیتی در جمهوری آذربایجان، به‌تازگی در گزارشی به دولت این کشور هشدار داده‌اند که جمهوری اسلامی ایران نفوذ خود در برخی مناطق جمهوری آذربایجان را افزایش داده و به نظر می‎رسد بخش زیادی از مردم تحت نفوذ ایران قرار گرفته‌اند.

پایگاه خبری العربیه با اشاره به اینکه گزارش نهادهای امنیتی آذربایجان باعث نگرانی دولت این کشور شده نوشته در سال ۲۰۱۳ جمهوری آذربایجان به صورت غیررسمی محدودیت‎ها را برای موعظه‎های مذهبی عناصر وابسته به جمهوری اسلامی ایران در مکان‎های عمومی کاهش داد.

هدف دولت از این تاکتیک باز شدن مسیر تبلیغات شیعیان با هدف جلوگیری از پیوستن آذری‌‏ها به داعش و ممانعت از رفتن آنها به سوریه و عراق برای جنگ بود. به نظر می‎رسد که این سیاست پیامدهای ناخواسته‎ای نیز داشته و منجر به افزایش کنترل ایران بر شیعیان آذربایجان شده است.

اداره اطلاعات آذربایجان می‎گوید طبق گزارش‌های رسمی، ۲۲ مدرسه از ۱۵۰ مدرسه شیعه در این کشور تحت کنترل کامل جمهوری اسلامی است.

با افزایش فعالیت شیعیانی که تحت تأثیر رژیم مذهبی ایران قرار دارند، بین بسیاری از شهروندان سکولار و آذری‎های میانه‎رو تفرقه افتاده و از هم جدا شده‌اند.

در مراسم عاشورا در ماه سپتامبر، کودکان بسیاری که در این مراسم مذهبی شرکت کردند «زنجیرزنی» می‎کردند.

دکتر زاهد عروج می‎گوید، وقتی کودکانی را دیدم که درکی از مراسم عاشورا نداشتند و دختران کوچک که حجاب بر سر داشتند، فکر کردم که اینها پرورش پیدا می‎کنند که در آینده تبدیل به انتحاریونی شوند که به سوریه فرستاده می‎شوند.

در عراق هم از وضعیت مشابه نگرانی وجود دارد. رحمت عبدالرضا الجابری نویسنده عراقی می‌گوید، عراقی‎ها قدرت قابل توجهی در منطقه داشتند. به همین دلیل است که جمهوری اسلامی کل سال را برای آنها با مراسم سوگواری و عزاداری پُر کرده است.

او با نام بردن از بعضی چهره‎های سرشناس مذهبی شیعیان که در مراسم سوگواری نام آنها را صدا می‎کنند، می‎گوید، در حالی که عراقی‌ها در نجف، کربلا و سامرا وقت می‎گذرانند جمهوری اسلامی در پی اهداف نظامی خود اعم از ساخت سلاح اتمی و افزایش قدرت و نفوذ خود و تشکیل نیروهای نظامی است.

آذربایجان نگران است ایران، این کشور را شبیه عراق کند به ویژه آنکه در جریان سفر حیدر علی‌اف رییس جمهوری این کشور به تهران او تاکید کرد که ما حضور شیعیان در آذربایجان را فرصتی گرانبها برای تقویت آذربایجان می‎دانیم.

با این حال رژیم آذربایجان در روابط با ایران محافظه‎کار است. روابط دو کشور از زمان استقلال آذربایجان در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد شوروی تا کنون تنش‎های زیادی داشته زیرا آذربایجان از نفوذ مذهبی حاکمان ایران نگران است. در همین حال، تهران نگران احتمال نفوذ قومی آذربایجان در بین آذری‌ها در شمال ایران است. از طرفی آذربایجان روابط بسیار خوبی با دشمن شماره یک جمهوری اسلامی یعنی اسراییل دارد و در مقابل ایران هم روابط بسیار نزدیکی با دشمن جدی آذربایجان، یعنی ارمنستان دارد.

روابط دو کشور پس از روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رییس قوه مجریه در سال ۲۰۱۳ بهتر شد. روحانی مجبور شد روابط بهتری با همسایه شمالی برقرار کند و تماس‎ها بین دو کشور افزایش یافت و ۲۰ موافقت‎نامه همکاری امضا کردند. یکی از پروژه‎های مشترک بین دو کشور کشیدن خط آهن آذربایجان تا رشت بوده است.

گواندوز اسماعیل‎اف، معاون رییس کمیته خارجه آذربایجان در امور همکاری با سازمان‎های مذهبی آمار داده در آذربایجانی گروهی زیارت از کربلا را تبلیغ می‎کنند و در گزارشی عنوان شده ظرف حدود یک سال ۳۰ هزار آذری به کربلا سفر کرده‌اند که در مقایسه با سال گذشته ۳۳ درصد افزایش یافته است.

در این گزارش همچنین آمده که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و شبه‌نظامیان شیعه آذری وابسته به آن برای جمع‎آوری اطلاعات و تبلیغاتت ضددولتی در جمهوری آذربایجان همکاری می‎کنند و عموم اینها شیعیان افراطی هستند.

این‎ مسائل آذربایجان را به شدت از جانب رژیم مذهبی ایران نگران کرده و باکو منافع خود را در خطر می‎بیند و حالا اولویت مقابله با آن را برخورد با شیعیانی قرار داده که به دنبال گسترش آداب و رسوم شیعی در این کشور هستند.