رفتن به محتوای اصلی

مسئله‎‮ ‬سوسیالیسم‮
18.12.2017 - 18:57
 
 
سوسیالیسم‮ ‬درایران‮ ‬و‮ ‬جهان‮ ‬به‮ ‬چه‮ ‬معنی‮ ‬می‮ ‬تواند‮ ‬باشد؟
 
سوسیالیسم‮ ‬یعنی‮ ‬کشف‮ ‬نسبی‮ ‬راههای‮ ‬بهزیستی‮ ‬انسان‮ ‬در‮ ‬جامعه‮ ‬،‮ ‬گام‮ ‬به‮ ‬گام،‮ ‬از‮ ‬طریق‮ ‬مشارکت‮ ‬ تا‮ ‬حد‮ ‬ممکن‮ ‬مستقیم،‮ ‬و‮ ‬آزاد‮ ‬و‮ ‬داوطلبانه‮ ‬و‮ ‬برابر‮ ‬حقوق‮ ‬همگان‮ ‬،‮ ‬جهت‮ ‬حل‮ ‬مسایل‮ ‬مشکلزای‮ ‬قدرت‮ ‬دولتی‮ ‬سلطه‮ ‬گر،‮ ‬مالکیت‮ ‬خصوصی‮ ‬استثمار‮ ‬آفرین‮ ‬و‮ ‬از‮ ‬خود‮ ‬بیگانگی‮ ‬ایجاد‮ ‬کننده،‮ ‬فقر‮ ‬و‮ ‬اختناق‮ ‬و‮ ‬مانند‮ ‬اینها،‮ ‬حفظ‮ ‬محیط‮ ‬زیست‮ ‬،‮ ‬به‮ ‬کارگیری‮ ‬دستاوردهای‮ ‬تکنولوژی‮ ‬برای‮ ‬بهزیستی،‮ ‬و‮ ‬رسیدن‮ ‬به‮ ‬یک‮ ‬زندگی‮ ‬رها‮ ‬از‮ ‬اجبارها،‮ ‬و‮ ‬نشاط‮ ‬انگیز‮ ‬و‮ ‬پیش‮ ‬رونده و پررفاه،‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬آن‮ ‬تضاد‮ ‬و‮ ‬تفاوتی‮ ‬بین‮ ‬کاروظیفه‮ ‬مند‮  ‬و‮ ‬تلاش‮ ‬مورد‮ ‬علاقه،‮ ‬وجود‮ ‬نداشته‮ ‬باشد.‮ ‬و‮ ‬تلاش‮ ‬مورد‮ ‬علاقه‮ ‬برجای‮ ‬کاروظیفه مند‮ ‬بنشیند.‮ ‬و‮ ‬خود‮ ‬حکومتی‮ ‬جامعه‮ ‬بر‮ ‬خود‮،  ‬تحقق‮ ‬یابد.
 
گذشتگان‮ ‬نیز‮ ‬پیشنهاد‮ ‬خود‮ ‬را‮ ‬ دارند:‮ ‬و‮ ‬بهرمندی‮ ‬فرد‮ ‬از‮ ‬نتیجه‮ ‬تلاشهایش‮ ‬را‮ ‬چنین‮ ‬فرموله‮ ‬کرده‮ ‬اند:‮ ‬نخست‮  ‬به‮ ‬هرکس‮ ‬به‮ ‬اندازه‮ ‬کارش،‮ ‬و‮ ‬در‮ ‬گام‮ ‬بعدی‮ ‬به‮ ‬هرکس‮ ‬به‮ ‬اندازه‮ ‬نیازش،‮ ‬به‮ ‬طوریکه‮ ‬سعادت‮ ‬یکی‮ ‬،‮ ‬مکمل‮ ‬سعادت‮ ‬همگانی‮ ‬،‮ ‬و‮ ‬سعادت‮ ‬همگانی‮ ‬متضمن‮ ‬سعادت‮ ‬فردی‮ ‬باشد.‮
‬نظر‮ ‬گذشتگان‮ ‬با‮ ‬تعریف‮ ‬کنونی‮ ‬تضاد‮ ‬و‮ ‬تناقضی‮ ‬ندارد‮ ‬و‮  ‬آرزوها‮ ‬یکی‮ ‬ست.
 
مسئله‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬به‮ ‬شکل‮ ‬دموکراتیک‮ ‬اش‮ ‬،‮ ‬با‮ ‬توضیحی‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬بالا‮ ‬آمد،‮ ‬مسئله‮ ‬رومیزی‮ ‬جوامع‮ ‬پیشرفته‮ ‬است.‮ ‬ولی‮ ‬در‮ ‬جوامع‮ ‬کم‮ ‬رشد،‮ ‬برای‮ ‬پیشروی‮ ‬در‮ ‬این‮ ‬مسیر‮ ‬لازم‮ ‬است‮ ‬یک‮ ‬مرحله‮ ‬گذاز‮ ‬از‮ ‬دیکتاتوری‮ ‬به‮ ‬دموکراسی‮ ‬طی‮ ‬شود،‮ ‬از‮ ‬طریق‮ ‬تحقق‮ ‬نوعی‮  ‬نظام‮ ‬اقتصادی‮ ‬اجتماعی‮ ‬که‮ ‬بطور‮ ‬کلی‮ ‬میتوان‮ ‬آنرا‮ « ‬سوسیال‮ ‬دموکراتیسم‮ ‬رادیکال‮» ‬نامید‮ ‬یا‮ ‬چیزی‮ ‬با‮ ‬این‮ ‬محتوا.‮ ‬نظام‮ ‬اقتصادی‮ ‬آن‮ ‬در‮ ‬مجموع‮ « ‬سرمایه‮ ‬داری‮ ‬کنترول‮ ‬و‮ ‬نظارت‮ ‬شده‮»‬ از‮ ‬سوی‮ ‬ تشکل‮ ‬های‮ ‬آزاد‮ ‬و‮ ‬مستقل‮ ‬و‮ ‬غیر‮ ‬دولتی‮  ‬و‮ ‬مردمی‮ ‬جامعه‮ ‬است.‮ ‬در‮ ‬شرایط‮ ‬ وجود‮«‬ دولت‮ ‬مرکزی‮ ‬و‮ ‬دولت‮ ‬های‮ ‬محلی‮ »‬،‮  ‬که‮ ‬دولتها‮ ‬و‮ ‬تشکلها‮ ‬عمدتا‮ ‬از‮ ‬طریق‮ ‬مشارکت‮ ‬مستقیم‮ ‬مردم،‮ ‬دموکراسی‮ ‬موجود‮ ‬جامعه‮ ‬را‮ ‬شکل‮ ‬میدهند.‮ ‬سرمایه‮ ‬دولتی‮ ‬نیست‮ ‬ولی‮ ‬تحت‮ ‬نظارت‮ ‬و‮ ‬کنترول‮ ‬جامعه‮ ‬و‮ ‬تشکلهای‮ ‬مستقل‮ ‬آن‮ ‬قرار‮ ‬دارد.
 
برای‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬نسخه‮ ‬ی‮ ‬آماده‮ ‬ای‮ ‬وجود‮ ‬ندارد.‮ ‬و‮ ‬نمی‮ ‬تواند‮ ‬باشد.‮ ‬تنها‮ ‬این‮ ‬مشخص‮ ‬است‮ ‬که‮ ‬ راه‮ ‬حل‮ ‬های‮ ‬نسبی‮ ‬همه‮ ‬مسایل‮ ‬ضرورتاً‮ ‬به‮ ‬کمک‮ ‬همگان‮ ‬در‮ ‬جریان‮ ‬عمل‮ ‬کشف‮ ‬میشود.‮ ‬کشف‮ ‬راه‮ ‬حل‮ ‬مسایل‮ ‬مرحله‮ ‬گذار‮ ‬از‮ ‬دیکتاتوری‮ ‬به‮ ‬دموکراسی‮ ‬عمدتا‮ ‬مستقیم‮ ‬نیز،‮ ‬باز‮ ‬از‮ ‬این‮ ‬طریق‮ ‬و‮ ‬در‮ ‬جریان‮ ‬عمل‮ ‬و‮ ‬تلاش‮ ‬تغییر‮ ‬آفرین‮ ‬ممکن‮ ‬است.
 
‮**
 
تناقض‮ ‬با‮ ‬شیوه‮ ‬کلاسیک‮ ‬
«شیوه‮ ‬حرکت‮» ‬و‮ «‬برخورد‮» ‬ به‮ ‬مسایل،‮ ‬در‮ ‬مسیر‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬تعریف‮ ‬شده‮ ‬در‮ ‬بالا،‮ ‬با‮ ‬شیوه‮ ‬کلاسیک‮ ‬تناقض‮ ‬و‮ ‬تضاد‮ ‬دارد‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬زیر‮ ‬میاید:
 
مسئله‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬در‮ ‬ایران‮(‬جهان‮ ‬کم‮ ‬رشد‮) ‬و‮ ‬همینطور‮ ‬در‮ ‬جهان‮( ‬جوامع‮ ‬پیشرفته‮) ‬از‮ ‬مسایل‮ ‬داغ‮ ‬و‮ ‬مورد‮ ‬بحث‮ ‬عرصه‮ ‬فلسفه‮ ‬سیاسی‮ ‬ست،‮ ‬و‮ ‬به‮ ‬نظر‮ ‬میرسد‮ ‬تا‮ ‬زمانیکه‮ ‬نظام‮ ‬سرمایه‮ ‬داری‮ ‬در‮ ‬اشکال‮ ‬و‮ ‬مراحل‮ ‬مختلف‮ ‬خود‮ ‬دوام‮ ‬دارد،‮ ‬این‮ ‬موضوع‮ ‬هم‮ ‬وجود‮ ‬دارد.
نیازی‮ ‬نیست‮ ‬به‮ ‬چگونگی‮ ‬تاریخ‮ ‬اندیشه‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬در‮ ‬ایران‮ ‬و‮ ‬جهان‮ ‬اشاره‮ ‬کنیم‮ ‬،‮ ‬منابع‮ ‬بسیار‮ ‬زیادی‮ ‬در‮ ‬این‮ ‬زمینه‮ ‬وجود‮ ‬دارد‮ ‬و‮ ‬علاقمندان‮ ‬میتوانند‮ ‬به‮ ‬آنها‮ ‬مراجعه‮ ‬کنند.
- من نخست با «سوسیالیسم» گرایان و «برخورد شان»، با این اندیشه کار دارم.
- سوسیالیسم از زاویه و دید دیگر را، بطور کلی، در بالا مطرح کردم و در پایین نیز باز اشاراتی میاورم.
سوسیالیسم‮ ‬گرایان‮ ‬و‮ ‬برخورد‮ ‬شان،‮ ‬به‮ ‬اندیشه‮ ‬سوسیالیسم:
 
به‮ ‬جای‮ ‬سوسیالیستها‮ ‬از‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬گرایان،‮ ‬معادل‮ «  ‬چپها‮ ‬یا‮ ‬چپ‮ » ‬استفاده‮ ‬میکنم‮ ‬.
مرسوم‮ ‬است‮ ‬که‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬گرایان‮ ‬،‮ ‬با‮ ‬دهها‮ ‬دید‮ ‬و‮ ‬برداشت‮ ‬و‮ ‬تفاسیر‮ ‬مختلف‮ ‬و‮ ‬متفاوت‮ ‬و‮ ‬حتی‮ ‬متضاد‮  ‬از‮ ‬مارکس،انگلس،‮ ‬لنین،‮ ‬مائو‮ ‬،‮ ‬و‮ ‬دیگران‮ «‬نظر‮ ‬و‮ ‬تئوری‮»‬ پیش‮ ‬میکشند.‮ ‬و‮ ‬در‮ ‬دهه‮ ‬های‮ ‬اخیر‮ ‬نیز‮ ‬نظریات‮ ‬و‮ ‬تئوری‮ ‬های‮ ‬افراد‮ ‬دیگری‮ ‬را‮ ‬طرح‮ ‬و‮ ‬ترجمه‮  ‬میکنند.‮ ‬و‮ ‬به‮ ‬دنبال‮ « ‬تئوری‮ ‬و‮ ‬اندیشه‮ ‬سوسیالیسم‮»‬ میگردند.
مطالعه‮ ‬و‮ ‬تحقیق‮ ‬و‮ ‬طرح‮ ‬اندیشه‮ ‬ها‮ ‬درست‮ ‬و‮ ‬مفید‮ ‬است.‮ ‬اما‮ ‬لازم‮ ‬است‮ ‬توجه‮ ‬کرد‮ ‬که‭ ‬:
 
اندیشه‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬در‮ ‬آنها‮ ‬و‮ ‬آنجا‮ ‬نیست.‮ ‬و‮ ‬نمی‮ ‬تواند‮ ‬باشد.‮ ‬از‮ ‬همه‮ ‬بدتر‮ ‬می‮ ‬بینیم‮ ‬دوستانی‮ ‬که‮ ‬خود‮ ‬یک‮ ‬عمر‮ ‬در‮ ‬این‮ ‬راه‮ ‬استخوان‮ ‬خرد‮ ‬کرده‮ ‬اند‮ ‬به‮ ‬پیروی‮ ‬از‮ ‬بعضی‮ ‬ها‮ ‬از‮ « ‬سوسیالیسم‮ ‬مارکسی‮»‬ سخن‮ ‬میگویند.‮ ‬یعنی‮ ‬از‮« ‬سوسیالیسم‮ ‬در‮ ‬پیش‮ ‬مارکس‮»‬ .‮ ‬یا‮ ‬سوسیالیسمی‮ ‬که‮ ‬مورد‮ ‬نظر‮ ‬مارکس‮ ‬است.
مارکس‮ ‬و‮ ‬دیگران‮ ‬( چه‮ ‬قبل‮ ‬از‮ ‬مارکس‮  ‬و‮ ‬چه‮ ‬بعد‮ ‬از‮ ‬او‮)‬هرچه‮ ‬کرده‮ ‬و‮ ‬گفته‮ ‬و‮ ‬نوشته‮ ‬اند‮ ‬نتیجه‮ ‬ی‮ ‬زمان‮ ‬و‮ ‬مکان‮ ‬و‮ ‬فعالیت‮ ‬مغز‮ ‬خودشان‮ ‬بوده‮ ‬است.‮ ‬که‮ ‬میتواند‮ ‬مجموعه‮ ‬ای‮ ‬از‮ ‬درست‮ ‬و‮ ‬نادرست‮ ‬باشد.‮ ‬و‮ ‬چنین‮ ‬نیز‮ ‬هست‮( ‬از‮ ‬نقد‮ ‬گذشته‮ ‬میگذرم‮)‬.‮
زمان‮ ‬و‮ ‬مکان‮ ‬و‮ ‬مغز‮ ‬و‮ ‬عمل‮ ‬ما‮ ‬،‮ ‬چیز‮ ‬دیگری‮ ‬ست‮ ‬و‮ ‬نیاز‮ ‬به‮ ‬محصول‮ ‬خود‮ ‬دارد.
 
‬اندیشه‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬در‮ ‬مارکس‮ ‬و‮ ‬لنین‮ ‬و‮ ‬دیگران‮ ‬نیست.‮ «‬اندیشه‮»‬ در‮ ‬خود‮ ‬ما‮ ‬ست.‮ ‬در‮ ‬جامعه‮ ‬خود‮ ‬ما‮ ‬میتواند‮ ‬باشد‮ ‬یا‮ ‬نباشد.سوسیالیسم‮ ‬به‮ ‬عنوان‮ ‬اندیشه‮ ‬و‮ ‬عمل‮ ‬میتواند‮ ‬نتیجه‮ ‬ی‮ ‬متد‮ ‬و‮ ‬فعالیت‮ ‬مغز‮ ‬و‮ ‬پراتیک‮ ‬خاص‮ ‬شرایط خود‮ ‬ما‮ ‬باشد‮ ‬و‮ ‬ضرورت‮ ‬دارد‮ ‬که‮ ‬از‮ ‬این‮ ‬پروسه‮ ‬نیز‮ ‬زاده‮ ‬شود.‮ ‬مطالعه‮ ‬اندیشه‮ ‬و‮ ‬تاریخ‮ ‬مفید‮ ‬است‮ ‬ولی‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬آنجا‮ ‬نیست.‮ ‬از‮ ‬خود‮ ‬ما‮ ‬و‮ ‬از‮ ‬وضعیت‮ ‬خاص‮ ‬خود‮ ‬ما‮ ‬زاده‮ ‬میشود.
سوسیالیسم‮ ‬چیست‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬پروسه‮ ‬یا‮ ‬پروسه‮ ‬هایی‮ ‬از‮ ‬خود‮ «‬شخص‮ ‬و‮ ‬جمع‮ ‬در‮ ‬جامعه‮»‬ زاده‮ ‬میشود؟‭ ‬در‮ ‬بالا‮ ‬تعریف‮ ‬را‮ ‬آوردم‮ ‬و‮ ‬اضافه‮ ‬میکنم:
سوسیالیسم‮ ‬،‮ ‬متد،اندیشه،‮ ‬عمل،‮ ‬و‮ ‬اصلاح‮ ‬و‮ ‬تکامل‮ ‬آنها‮ ‬در‮ ‬روندهای‮ ‬مختلف‮ ‬و‮  ‬طولانی‮ ‬ست،‮ ‬که‮ « ‬فرد‮ ‬و‮ ‬جمع‮»‬،‮ ‬هردو،‮ ‬گام‮ ‬به‮ ‬گام‮ ‬در‮ ‬اجتماع‮ ‬کشف‮ ‬و‮ ‬متحقق‮ ‬میسازند.‮ ‬در‮ ‬جهت‮ ‬بهزیستی‮ ‬انسان‮ ‬و‮ ‬جامعه‮ ‬انسانی.‮ ‬یعنی‮ ‬کشف‮ ‬و‮ ‬به‮ ‬کار‮ ‬گیری‮ ‬روش‮ ‬علمی‮ ‬،‮ ‬و‮ ‬تئوری‮ ‬منطبق‮ ‬با‮ ‬پراتیک‮ ‬،‮ ‬برای‮ ‬بهزیستی‮ ‬انسان‮ ‬است‭ ‬.
توجه‮ ‬کنیم‮ ‬که‮ ‬شرایط‮ ‬همیشه‮ ‬«خاص‮»‬ است‮ ‬.‮ ‬و‮ ‬همه‮ ‬چیز‮ ‬خاص.‮ ‬عمل‮ ‬کننده‮ ‬هم‮ ‬خاص‮ ‬است‮ ‬.‮ ‬قوانین‮ ‬عامی‮ ‬وجود‮ ‬ندارد.‮ ‬در‮ ‬یک‮ ‬رود‮ ‬خانه‮ ‬تنها‮ ‬یک‮ ‬بار‮ ‬میتوان‮ ‬شنا‮ ‬کرد‮ ‬نه‮ ‬دو‮ ‬بار.‮ ‬همه‮ ‬ی‮ ‬چیز‮ ‬های‮ ‬رهگشا‮ ‬را‮ ‬باید‮ ‬خود‮ ‬کشف‮ ‬کنیم.
 
تنها‮ ‬چیزی‮ ‬که‮ ‬عام‮ ‬است‮  ‬یک‮ ‬آرزوی‮ ‬کهن‮ ‬سال‮ ‬است:‮ «‬بهزیستی‮ ‬انسان‮»‬.‮ ‬این‮ ‬آرزو‮ ‬هم‮ ‬به‮ ‬قدمت‮ ‬خود‮ ‬انسان‮ ‬است.‮ ‬نه‮ ‬افلاطون‮ ‬رهگشاست‮ ‬و‮ ‬نه‮ ‬مارکس.‮ ‬و‮ ‬نه‮ ‬فرهنگ‮ ‬یونان‮ ‬که‮ ‬برگرفته‮ ‬از‮ ‬دو‮ ‬فرهنگ‮ ‬سومر‮ ‬و‮ ‬مصر‮ ‬بود.‮ 
سوسیالیسم‮ ‬یعنی‮ ‬اینکه‮ ‬همه‮ ‬چیز‮ یک سیستم نوین انسانی ‬را‮ ‬باید‮ ‬جامعه‮ ‬خودش‮ با متد دموکراتیک ‬کشف‮ ‬کند،‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬خدمت‮ ‬بهزیستی‮ ‬انسان‮ ‬باشد.‮ ‬عمل‮ ‬و‮ ‬اندیشه‮ ‬ی‮ ‬گذشتگان‮ ‬و‮ ‬کنونیان‮ ‬در‮ ‬نهایت‮ ‬تنها‮ ‬نقش‮ ‬کمکی‮ ‬دارند‮ ‬و‮ ‬نه‮ ‬بیشتر.‮ ‬بنابرین‮ ‬سوسیالیسم‮ ‬مارکسی‮ ‬و‮ ‬غیره‮ ‬و‮ ‬غیره‮ ‬نتیجه‮ ‬عدم‮ ‬تفکر‮ ‬است.‮ ‬و‮ ‬ربطی‮ ‬به‮ « ‬کشف‮»‬ خود‮ ‬ما‮ ، در پروسه های طی شده و نشده یمان، ‬جهت‮ ‬بهزیستی‮ ‬ندارد.
 
طبقه‮ ‬و‮ ‬سوسیالیسم
 
کشف‮ ‬راه‮ ‬بهزیستی‮ ‬انسان‮ ‬در‮ ‬جامعه،‮ ‬یعنی‮ ‬سوسیالیسم،‮ ‬تنها کار‮ ‬یک‮ ‬طبقه‮ ‬یا‮ ‬چند‮ ‬متفکر،‮ ‬و‮ ‬این‮ ‬و‮ ‬آن‮ ‬حزب‮ ‬نیست.‮ ‬بل‮ ‬کار‮ ‬مشارکتی‮ ‬و‮ ‬داوطلبانه‮ ‬ی‮ ‬همه‮ ‬ی‮ ‬افراد‮ ‬جامعه‮ ‬محلی‮ ‬و‮ ‬جهانی‮ ‬ست.‮ ‬و‮ ‬تحقق‮ ‬آن‮ ‬نیز‮ ‬امری‮ ‬همگانی‮ ‬و‮ ‬جهانی.‮ ‬راه‮ ‬حل‮ ‬مشکلات‮ ‬بهزیستی‮ ‬ضرورت‮ ‬دارد‮ ‬به‮ ‬صورت‮ ‬عمومی‮ ‬در‮ ‬جامعه‮ ‬کشف‮ ‬شود.
 
همه‮ ‬زحمتکشان‮ ‬یدی‮ ‬و‮ ‬فکری‮ ‬در‮ ‬جامعه‮ ‬سرمایه‮ ‬داری‮ ‬استثمار‮ ‬میشوند‮ ‬.‮ ‬و‮ ‬تحت‮ « ‬تسلط‮»‬ روابط‮ ‬و‮ ‬ابزار‮ ‬و‮ ‬فرهنگ‮ ‬مسلط‮ ‬قرار‮ ‬دارند‮ ‬و‮ ‬در‮ ‬اسارت.‮ ‬گرچه‮ ‬طبقه‮ ‬سرمایه‮ ‬دار‮ ‬استثمار‮ ‬نمیشود‮ ‬ولی‮ ‬آن‮ ‬نیز‮ ‬در‮ ‬اسارت‮ ‬نظام‮ ‬است.‮ ‬لازم‮ ‬است‮ ‬که‮ ‬همه‮ ‬انسانها‮ ‬از‮ ‬اسارت‮ ‬رها‮ ‬شوند.‮ ‬بنابرین‮ ‬رهایی‮ ‬تنها‮ ‬شامل‮ ‬استثمار‮ ‬شدگان‮ ‬نمیشود،‮ ‬شامل‮ ‬استثمار‮ ‬کنندگان‮ ‬هم‮ ‬میشود.‮ ‬از‮ ‬این‮ ‬روست‮ ‬که‮ ‬کشف‮ ‬راههای‮ ‬بهزیستی‮ ‬امری‮ ‬عمومی‮ ‬ست‮ ‬و‮ ‬نه‮ ‬طبقاتی.‮ ‬تحقق‮ ‬آن‮ ‬نیز‮ ‬کار‮ ‬همه‮ ‬افراد‮ ‬جامعه‮ ‬است.‮ ‬ و‮ ‬در‮ ‬نهایت‮ ‬امری‮ ‬عموم‮ ‬بشری‮ ‬ست.‮ 
 
این‮ ‬سخن‮ ‬به‮ ‬معنی‮ ‬عدم‮ ‬توجه‮ ‬به‮ ‬مبارزات‮ ‬طبقاتی‮ ‬نیست‮ ‬-که‮ ‬البته‮ ‬به‮ ‬این‮ ‬مبارزات‮ ‬باید‮ ‬هم‮ ‬توجه‮ ‬کرد-‮ ‬ولی‮ ‬مبارزه‮ ‬ی‮ ‬طبقاتی‮ ‬ اهرم‮ ‬تغییر‮ ‬نیست‮ ‬،‮ ‬تنها‮ ‬عامل‮ ‬کمکی‮ ‬ست‮ ‬به‮ ‬تغییر،‮ ‬مانند‮ ‬دیگر‮ ‬عوامل.‮ ‬اهرم‮ ‬تغییر‮ ‬خود‮ ‬رشد همه جانبه جامعه‮ ‬و‮ ‬تکنولوژی‮ ‬و‮ ‬جنبشهای‮ ‬همگانی‮ ‬تمام‮ ‬زخمیان‮ ‬و‮ ‬اسیران‮ ‬در‮ ‬محل‮ ‬و‮ ‬جهان‮ ‬است.
 
سوسیالیسم‮ ‬در‮ ‬جوامع‮ ‬کم‮ ‬رشد‮ ‬و‮ ‬پیشرفته:‭ 
 
بشر‮ ‬در‮ ‬جامعه‮ ‬جهانی‮ ‬برخی‮ ‬راههای‮ ‬عموم‮ ‬بشری‮ ‬کشف‮ ‬کرده‮ ‬و‮ ‬عمل‮ ‬نموده‮ ‬که‮ ‬به‮ ‬صورت‮ ‬نسبی‮ ‬در‮ ‬خدمت‮ ‬بهزیستی‮ ‬انسانها‮ ‬بوده‮ ‬اند،‮ ‬لازم‮ ‬است‮ ‬آنها‮ ‬را‮ ‬مورد‮ ‬توجه‮ ‬قرار‮ ‬داد‮ ‬و‮ ‬در‮ ‬صورت‮ ‬وجود‮ ‬شرایط‮ ‬تحقق‮ ‬،‮ ‬پیشنهاد‮ ‬نمود.‮ ‬مثلا‮ « ‬دموکراسی‮ ‬مشارکتی‮ ‬و‮ ‬داوطلبانه‮ ‬و‮ ‬مستقیم‮»‬ جهت‮ ‬مشکل‮ ‬گشایی‮ ‬از‮ ‬مسایل‮ ‬جامعه.‮ ‬خود‮ ‬تصمیم‮ ‬گیری‮ ‬جمعی‮ ‬،‮ ‬خود‮ ‬اجرایی‮ ‬جمعی‮ ‬.‮ ‬و‮ ‬خود‮ ‬نظارتی‮ ‬و‮ ‬خود‮ ‬کنترولی‮ ‬جمعی‮ ‬کارها.‮ ‬توسط‮ ‬انجمنها‮ ‬و‮ ‬شوراها‮ ‬و‮ ‬کانونها‮ ‬و‮ ‬اتحادیه‮ ‬ها‮ ‬و‮ ‬غیره‮ ‬و‮ ‬غیره.
 
جوامع‮ ‬کم‮ ‬رشد،‮ ‬در‮ ‬مرحله‮ « ‬نظام‮ ‬دیکتاتوری‮ ‬سرمایه‮»‬ گیر‮ ‬کرده‮ ‬اند.‮ ‬اینها‮ ‬نیاز‮ ‬دارند‮ ‬به‮ ‬دموکراسی‮ ‬چند‮ ‬حزبی‮ ‬و‮ ‬حداقل‮ ‬تأمین‮ ‬رفاه‮ ‬عمومی‮ ‬با‮ ‬اقتصاد‮ ‬سوسیال‮ ‬دموکراتیسم‮ ‬رادیکال.‮ ‬راهی‮ ‬که‮ ‬این‮ ‬حکومتها‮ ‬پیش‮ ‬پای‮ ‬جامعه‮ ‬گذاشته‮ ‬اند‮ ‬بعید‮ ‬است‮ ‬که‮ ‬جز‮ ‬انقلاب‮ ‬و‮ ‬فروپاشی‮ ‬راه‮ ‬دیگری‮ ‬داشته‮ ‬باشد.‮ ‬این‮ ‬نظامها‮ ‬معمولا‮ ‬اصلاح‮ ‬پذیر‮ ‬نیستند‮ ‬و‮ ‬عاقبت‮ ‬جامعه‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬سوی‮ ‬قیام‮ ‬سوق‮ ‬میدهند.‮ ‬شکست‮ ‬و‮ ‬پیروزی‮ ‬آنها‮ ‬برای‮ ‬انتخاب‮ ‬راه‮ ‬« سوسیال‮ ‬دموکراتیسم‮ ‬رادیکال‮»‬ یا‮ ‬نظیر‮ ‬این‮ ‬راه‮ ‬ نیز،‮ ‬ زیر‮ ‬علامت‮ ‬سئوال‮ ‬است.‮ ‬چون‮ ‬سرنوشت‮  ‬این‮ ‬جوامع‮ ‬معمولا‮ ‬و‮ ‬عمدتاً‮ ‬،‮ ‬مستقیم‮ ‬یا‮ ‬غیر‮ ‬مستقیم‮ ‬در‮ ‬«خارج‮» ‬توسط‮ ‬قدرتمندان‮ ‬جهانی‮ ‬آلترناتیو‮ ‬سازی‮ ‬و‮ ‬ تعیین‮ ‬میشود.
 
تا‮ ‬وقتی‮ ‬که‮ ‬غولهای‮ ‬سرمایه‮ ‬جهانی‮ ‬قدرت‮ ‬عمده‮ ‬ را‮ ‬تشکیل‮ ‬میدهند،‮ ‬در‮ ‬جوامع‮ ‬کم‮ ‬رشد‮ ‬نمی‮ ‬توان‮ ‬نظام‮ « ‬خود‮ ‬حکومتی‮ ‬جامعه‮»‬ و‮ ‬حل‮ ‬مسئله‮ ‬مالکیت‮ ‬خصوصی‮ ‬و‮ ‬استثمار‮ ‬را‮ ‬عملی‮ ‬کرد.‭ 
اما‮ خود‮ ‬حکومتی‮ ‬جامعه‮ (‮ یعنی جامعه ‬منهای‮ ‬حکومت‮ ‬دولت‮ ‬و‮ ‬تسلط‮ ‬احزاب‮ ‬بر‮ ‬قدرت‮) ‬،‮ ‬و‮ ‬حل‮ ‬مسایل‮ ‬مالکیت‮ ‬خصوصی‮ ‬و‮ ‬استثمار‮ ‬و‮ ‬تبعیض‮ ‬در‮ ‬جوامع‮ ‬پیشرفته‮ ‬میتوانند‮ ‬طرح‮ ‬و‮ ‬حل‮ ‬شوند‭ ‬.‭  ‬کشف‮ ‬راه‮ ‬حل‮ ‬مسایل‮ « ‬دموکراسی‮ ‬مستقیم‮ ‬و‮ ‬مالکیت‮ ‬خصوصی‮ ‬و‮ ‬استثمار‮ ‬و‮ ‬رفع‮ ‬تبعیض‮»‬ کار‮ ‬رو‮ ‬میزی‮ ‬این‮ ‬جوامع‮ ‬است.
 
‬ایران‮ ‬یک‮ ‬جامعه‮ ‬کم‮ ‬رشد‮ ‬است‮ ‬،‮ ‬نیاز‮ ‬دارد‮ ‬مسایل‮ ‬گذر‮ ‬از‮ ‬دیکتاتوری‮ ‬دینی‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬جامعه‮ ‬جمهوری‮ ‬،‮ ‬غیر‮ ‬دینی‮ ‬،‮ ‬و‮ ‬سوسیال‮ ‬دموکراتیک‮ ‬رادیکال‮ ‬،‮  ‬برای‮ ‬حل‮ ‬نسبی‮ ‬مشکلات‮ ‬دموکراسی،‮ ‬عدالت‮ ‬اجتماعی،‮ ‬عدم‮ ‬تبعیض‮ ‬طرح‮ ‬کند.‮ ‬و‮ ‬فدرالیسم‮ ‬دموکراتیک‮ ‬را‮ ‬برای‮ ‬حل‮ ‬مسئله‮ ‬ملی‮ ‬اجرا‮ ‬نماید.‮ ‬واحدهای‮ ‬فدرال‮ ‬نیز‮ ‬می‮ ‬توانند‮ ‬حکومت‮ ‬دموکراتیک‮ ‬محلی‮ ‬خود‮ ‬را‮ ‬داشته‮ ‬باشند.‮  ‬دموکراسی‮ ‬مشارکتی‮  ‬و‮ ‬تا‮ ‬حد‮ ‬ممکن‮ ‬مستقیم،‮ ‬ میتواند‮ ‬راه‮ ‬پیشرفت‮ ‬جامعه‮ ‬را‮ ‬بر‮ ‬اساس‮ ‬اقتصاد‮ ‬سرمایه‮ ‬داری‮ ‬تحت‮ ‬نظارت‮ ‬و‮ ‬کنترول‮ ‬مردم‮ ‬و‮ ‬تشکلهای‮ ‬مستقل‮ ‬شان،‮ ‬باز‮ ‬کند.‭ 
 
همانطور‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬بالا‮ ‬اشاره‮ ‬شد‮ ‬حل‮ ‬مسایل‮ ‬مالکیت‮ ‬خصوصی‮ ‬و‮ ‬استثمار‮ ‬و‮ ‬خود‮ ‬حکومتی‮ ‬به‮ ‬تغییرات‮ ‬عمیق‮ ‬جهانی‮ ‬بستگی‮ ‬دارد.‮ ‬با‮ ‬این‮ ‬وجود‮ ‬برخی‮ ‬مالکیت‮ ‬های‮ ‬بزرگ‮ ‬را‮ ‬میتوان‮ ‬عمومی‮ ‬نظارت‮ ‬و‮ ‬کنترول‮ ‬کرد.‮ ‬مانند‮ ‬نفت‮ ‬و‮ ‬غیره.‮ ‬و‮ ‬پایه‮ ‬های‮ ‬خود‮ ‬حکومتی‮ ‬جامعه‮ ‬را‮ ‬از‮ ‬راه‮ ‬دموکراسی‮ ‬مستقیم‮ ‬و‮ ‬مشارکتی‮ ‬مردم‮ ‬و‮ ‬کانونها‮ ‬به‮ ‬تدریج‮ ‬آغاز‮ ‬نمود و به صورت طبیعی نیز نطفه ها و پایه های سیستم آینده در درون سیستم موجود زاده و پرورده میشود.
 
سرمایه داری و بشریت
سرمایه داری با ایجاد بحران های اقتصادی، فقرو استثمار ، بیکاری، جنگها، خرابی محیط زیست، سوء استفاده از تکنولوژی علیه زندگی و بشر، و انواع مختلف مصیبتهای فراوان دیگر، نه تنها مشکل زحمتکشان یدی و فکری ست، بلکه در نهایت مشکل بشریت است. از این رور تغییر این سسیتم نه فقط کار زحمتکشان (که اکثریت مردم جوامع را تشکیل میدهند)  بل کار و مشکل بشریت است. تا این سیستم جهانی « درد و مرگ»، جایش را به یک سیستم نوین وانسانی و زندگی بخش نداده، رهایی انسان از مصیبتهای گوناگون اجتماعی ممکن نیست. کشف راههای پیروزی و قوانین اجرایی سیستم نوین زندگی، در جریان مبارزه ، که پاک از مصیبتهای سرمایه داری باشد، کار مبرم و روی میزی زحمتکشان و آزادیخواهان جهان است. در بطن جامعه موجود. سیستم درد ضرورت دارد که دفن شود.
 
سرمایه‮ ‬داری‮ ‬و‮ ‬تکنولوژی
 
رشد‮ ‬سرسام‮ ‬آور‮ ‬تکنولوژی‮ ‬در‮ ‬همه‮ ‬عرصه‮ ‬های‮ ‬جامعه‮ ‬کاپیتالیسم‮ ‬قرن‮ ‬بیست‮ ‬و‮ ‬یکم،‮ ‬امکانات‮ ‬فراوانی‮ ‬برای‮ ‬تغییر‮ ‬همه‮ ‬چیز‮ ‬ایجاد‮ ‬میکند.‮  ‬تکنولوژی‮ ‬روز‮ ‬به‮ ‬روز‮ ‬تغییر‮ ‬یافته،‮ ‬جامعه‮ ‬را‮ ‬دگرگون‮ ‬کرده‮ ‬و‮ ‬پیش‮ ‬میرود.‮ ‬اما‮ ‬این‮ ‬به‮ ‬معنی‮ ‬آن‮ ‬نیست‮ ‬که‮  ‬تکنولوژی‮ ‬میتواند‮ ‬نظام‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬حذف‮ ‬استثمار‮ ‬انسان‮ ‬از‮ ‬انسان‮ ‬نیز‮ ‬برساند.‮ ‬و‮ ‬خود‮ ‬حکومتی‮ ‬جامعه‮ ‬را‮ ‬تحقق‮ ‬بخشد.‮ ‬سرمایه‮ ‬خصلت‮ ‬انعطاف‮ ‬پذیری‮ ‬بسیار‮ ‬دارد‮ ‬و‮ ‬میتواند‮ ‬به‮ ‬اشکال‮ ‬مختلف‮ ‬دربیاید.‮ ‬و‮ ‬قرنها‮ ‬دوام‮ ‬بیاورد،‮ ‬بدون‮ ‬اینکه‮ ‬انسان‮ ‬از‮ «‬اسارت‮ ‬و‮  ‬سلطه‮ ‬و‮ ‬استثمارو‮ ‬از‮ ‬خود‮ ‬بیگانی‮ ‬و‮ ‬نابودی‮» ‬رهایی‮ ‬یابد.‮
‬بشر‮ ‬مجبور‮ ‬است‮ ‬برای‮ ‬رهایی‮ ‬از‮ ‬تور‮ ‬سیستم‮  ‬نظام‮ ‬سرمایه‮ ‬دست‮ ‬به‮ ‬اقدامات‮ ‬لازم‮ ‬بزند‮ ‬.‮ ‬بدون‮ ‬عمل‮ ‬جمعی‮ ‬و‮ ‬جهانی،‮ ‬تکنولوژی‮ ‬نمیتواند‮ ‬بشر‮ ‬را‮ ‬آزاد‮ ‬کند.‮ ‬اما‮ ‬آن‮ ‬بنیاد‮ ‬رهایی‮ ‬را‮ ‬فراهم‮ ‬میسازد.‮ 
 
اگر‮ ‬بر‮ ‬این‮ ‬پایه‮ ‬انسان‮ ‬نتواند‮ ‬سیستم‮ ‬را‮ ‬دگرگون‮ ‬کند‮ ‬سیستم‮ ‬انسان‮ ‬را‮ ‬دگرگون‮ ‬کرده‮ ‬و‮ ‬میتواند‮ ‬ به‮ ‬آدمهای‮ ‬ماشینی‮ ‬و‮ ‬برنامه‮ ‬ریزی‮ ‬شده‮ ‬تبدیل‮ ‬کند.‮ ‬این‮ ‬یعنی‮ ‬نابودی‮ ‬انسان.‮ ‬و‮ ‬آغاز‮ ‬زندگی‮ ‬ماشینهای‮ ‬گوشتی‮ ‬و‮ ‬آهنی‮ ‬بر‮ ‬روی‮ ‬زمین.‮
‬ماشینهای‮ ‬گوشتی‮ ‬که‮ ‬میتوانند‮ ‬هرکدام‮ ‬برای‮ ‬خود‮ ‬هیولایی‮ ‬باشند.‮ 
 
 
 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

آ. ائلیار

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!