مجلس سنای آمریکا ساعات پایانی روز چهارشنبه با اضافه شدن بسته تحریم‌های ضد روسیه به طرح جامع تحریم‌های ایران موافقت کرد.

به نوشته وبگاه نشریه «هیل» قانون‌گذاران آمریکایی با ۹۷ رای موافق و فقط ۲۲ رای مخالف، بصورت اتفاق نظر دو حزبی (دموکرات و جمهوری‌خواه) خواستار تصویب جریمه‌های مالی و تحریم‌های اقتصادی بر روسیه در کنگره شدند.

نمایندگان مجلس سنا همچنین روز پنجشنبه طرح تحریم ایران و روسیه را به تصویب رساندند.

طرح «تحریم‌های جامع علیه ایران» موسوم به «قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران- ۲۰۱۷» با ۹۸۸ رأی موافق و تنها دو رأی مخالف در فهرست مصوبات مجلس سنا قرار گرفت.

 این طرح پس از تصویب در مجلس سنا برای تبدیل شدن به قانون بایستی در مجلس نمایندگان آمریکا نیز تصویب شود و سپس به امضای «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برسد.

این طرح با نقض فاحش برجام(به طور خاص بندهای ۲۶ و ۲۹۹ برجام) خواستار اعمال تحریم‌هایی جدید علیه ایران به ‌بهانه برنامه موشکی، انتقال تسلیحات، حمایت از گروه‌های مقاومت (که واشنگتن آنها را تروریستی می‌داند) و نقض ادعایی حقوق بشری است.

 طرح جدید سناتورها که در صورت تبدیل شدن به قانون، تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران را افزایش می‌دهد، بطور کلی سه محور اصلی دارد:

۱۱- تحریم‌های موشک بالستیک: که اشخاص دخیل در برنامه موشکی بالستیک ایران و کسانی که با آنها داد و ستد دارند را هدف تحریم قرار می‌دهد.

۲۲- تحریم‌های جدید تروریسم: تحریم‌هایی مرتبط با تروریسم را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال  می‌کند و بطور مشخص قوانینی علیه افرادی تدوین می‌کند که در حال حاضر به بهانه حمایت ادعایی ایران از «تروریسم» تحریم هستند. این قانون رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند به فاصله حداکثر ۹۰ روز بعد از اجرایی شدن، تحریم‌هایی را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اشخاص خارجی که جزو مقام‌ها، مأموران یا وابستگان این سازمان هستند، اعمال کند.

۳۳- اجرای تحریم تسلیحاتی: رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌سازد تا دارایی افراد و نهادهای درگیر در  فعالیت‌های خاص مرتبط با تأمین، فروش و یا انتقال تسلیحات منع شده و مواد مرتبط به یا از ایران را توقیف کند.

 گفتنی است سنا تصویب این تحریم‌ها را به خاطر نگرانی از تاثیر منفی بر انتخابات ایران، به بعد از انتخابات ریاست جمهوری موکول کرد.

هسته‌ای را از نفس انداختیم

نوبت موشکی است!

«جان کری» وزیر خارجه سابق آمریکا-دی ماه ۹۵۵- در یادداشتی که به مناسبت نزدیک شدن به روزهای پایانی حضور در کابینه آمریکا نوشته بود، از برد-برد در مذاکرات هسته‌ای رمزگشایی کرد. کری تاکید کرد: «مذاکرات با تهران برای عقب نشاندن ایران از برنامه هسته‌ای به نتیجه رسید و حالا دولت بعدی آمریکا باید ضمن ادامه اعمال فشار بر ایرانی‌ها، برای عقب نشاندن برنامه موشکی ایران تلاش کند».

 وی تصریح کرد: «اهداف دیگر ما، فشار بر ایران برای دست کشیدن از حمایت تروریست‌ها، پایان دادن به بی‌توجهی به حقوق‌بشر و توقف مداخله ثبات‌زدایانه در امور همسایگانش است».

هشدار مقامات آمریکایی

درباره به خطرافتادن برجام

 «برنی سندرز»، یکی از دو سناتوری که روز پنجشنبه در مجلس سنا به طرح تحریم‌های جامع ایران رأی مخالف داد در بیانیه‌ای تاکید کرد که این مصوبه می‌تواند اجرای توافق هسته‌ای با ایران(برجام) را به خطر بیندازد.

 سندرز تاکید کرد: من قبلاً در حمایت از تحریم‌ها علیه ایران رأی داده‌ام و فکر می‌کنم که تحریم‌ها ابزاری مهم برای آوردن ایران به میز مذاکره بودند، اما معتقدم که این تحریم‌های جدید می‌توانند توافق هسته‌ای بسیار مهم امضا شده بین آمریکا و شریکانش با ایران در سال ۲۰۱۵ را به خطر بیندازند.

 علاوه بر «سندرز»، مقام‌های دولت سابق آمریکا هم درباره آثار منفی این مصوبه بر اجرای تعهدات آمریکا در برجام هشدار داده‌اند.

برد- برد نتیجه داد

هسته‌ای رفت تحریم‌ها ماند!

پس از امضای توافق هسته‌ای تحت عنوان برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) میان ایران و گروه ۱+۵ در تیرماه ۱۳۹۴۴، روزنامه‌های زنجیره‌ای با تیترهایی همچون «تحریم‌ها به تاریخ پیوست»، «خلاص شدیم، سلام بر ایران بی‌تحریم»، «صبح بدون تحریم»، «فروپاشی تحریم»، «اینک بدون تحریم»، «تحریم رفت»، «کلید تدبیر، قفل تحریم‌ها را گشود»، «غروب تحریم، ساحل توافق»، «پیروزی، بدون جنگ» و… به استقبال این توافق رفتند.

 مقامات ارشد دولت یازدهم نیز برجام را «فتح‌الفتوح»، «آفتاب تابان»! «معجزه قرن»! «بزرگترین دستاورد تاریخ ایران»! «نشانه تسلیم همه قدرت‌های بزرگ در برابر اراده ملت»!، «پیروزی بزرگتر از فتح خرمشهر» و… نامیده و تأکید کرده بودند که «در همان روز اول توافق، تمام تحریم‌های بانکی، بیمه‌ای، مالی، حمل و نقل، پتروشیمی، فلزات سنگین و تحریم‌های اقتصادی بطور کامل لغو خواهند شد و نه تعلیق. حتی تحریم‌های تسلیحاتی نیز کنار گذاشته می‌شود».

 براساس آنچه از سوی دولتمردان و رسانه‌های به ظاهر حامی دولت ادعا شده بود، قرار بود طبق برجام نه تنها تحریمهای قبلی علیه ایران لغو شود بلکه تحریم جدیدی نیز علیه کشورمان تصویب نشود اما همه چیز برعکس است و نه تنها تحریمهای قبلی (حتی هسته ای؛ مانند تحریم U_turn) سرجای خود باقی مانده بلکه تحریمهای بی‌سابقه؛ شدید و جدیدی در عصر پسابرجام علیه ایران تصویب میشود، با این تفاوت که دیگر بخش زیادی از توان هسته‌ای را از دست داده ایم و همزمان تحریم هم میشویم. در همان ایام کیهان در تحلیل‌ها و گزارش‌های متعدد تاکید کرد که دشمنى آمریکا با ملت ایران و با جمهورى اسلامى اصلاً حول محور هسته‌اى نیست و این تنها یک بهانه است.

در تیرماه ۹۵۵ و در سالگرد امضای برجام، نیویورک تایمز در گزارشی نوشت:«ایران با وجود انجام همه تعهدات، به خاطر تداوم تحریم‌های آمریکا، هنوز طعم مزایای برجام را نچشیده و اثر مثبت اقتصادی آن را لمس نکرده است». روزنامه «گلف تودی» در گزارشی نوشت:«ایران روی کاغذ به سیستم سوئیفت- سیستم تراکنش‌های مالی جهانی- وصل شده اما در عمل این مهم اتفاق نیفتاده است».

نتیجه دیپلماسی انفعالی

با ژست تنش زدایی!

 مقامات دولت یازدهم و رسانه‌های حامی دولت همواره تاکید داشتند که دیپلماسی جای بیانیه خواندن نیست و ادعاهای بزرگی همچون اینکه «باید با تخصص و تجربه با جهان صحبت کرد» و «اولویت دولت یازدهم، تعامل گرایی،عقلانیت و تنش زدایی با جهان است» را مطرح کردند. اما در نهایت، ناشی گری در دیپلماسی توسط مقامات دولت یازدهم موجب تحریم، تحقیر و تهدید علیه منافع کشورمان شد. تحریم‌های بی‌سابقه آمریکا علیه ایران، یکی از میوه‌های برجام و نتیجه دیپلماسی انفعالی دولت یازدهم با ژست تنش زدایی است.

از امضای کری تضمین است تا ضمانت اروپا!

آمریکائی‌ها پس از برجام تا به امروز با نقض توافق بیش از ۸۰ طرح و بیانیه علیه ایران تصویب کرده‌اند. غارت ۲۲میلیارد دلاری اموال ایران، اجرای سفت و سخت قانون محدودیت ویزا، استمرار تحریم سوئیفت و سنگ‌اندازی و ایجاد هراس در ارتباط ایران با بانک‌های خارجی، تصویب تحریم‌های جدید ضد ایرانی و تمدید قانون آیسا تنها بخشی از این عهدشکنی است.

 با وجود این عهدشکنی آشکار مقامات آمریکا مدعی شدند که نه تنها تعهدات خود را کامل انجام داده‌اند بلکه به مواردی فراتر از آن نیز عمل کرده‌اند.

 علی‌رغم کارنامه سیاه آمریکا در اجرای تعهدات بین‌المللی و نقض‌عهدهای مکرر در تعهدات مختلف، روزنامه‌های زنجیره‌ای تاکید کردند که باید به قول آمریکایی‌ها در اجرای برجام اعتماد کرد.برای نمونه، روزنامه زنجیره‌ای شرق-دی‌ماه ۹۴- در تیتر یک نوشت: «اطمینان تهران از اجرای برجام، امضای کری تضمین است». در متن گزارش آمده بود: «به دنبال اعتراض ظریف[به قانون محدودیت ویزا که نقض برجام از سوی آمریکا بود[ جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در نامه‌ای خطاب به ظریف نوشت این قانون به‌هیچ‌وجه مانع ما نمی‌شود که تعهدات خود طبق برجام را اجرا کنیم… عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران درباره این نامه تأکید کرد که این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است. عراقچی تاکید کرد: آنچه برای ما مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچ‌گونه خدشه و صدمه‌ای مواجه نشود، آقای کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه آمریکا به صورت کتبی با امضای رسمی داده است».

 اما وقتی تشت رسوایی برجام از بام افتاد، مقامات دولت یازدهم و روزنامه‌های زنجیره‌ای تاکید کردند:«آمریکا بدعهدی می‌کند اما ما با جامعه جهانی توافق کرده‌ایم و آمریکا نمی‌تواند آن را نقض کند». در روزهای اخیر نیز دولتمردان و رسانه‌های به ظاهر حامی دولت از تضمین اروپای «آقا اجازه»- به تعبیر مقامات ارشد دولت یازدهم- سخن می‌گویند. این در حالی است که اتحادیه اروپا مدعی است که آمریکا تاکنون برجام را نقض نکرده است.

نوبرانه برجام، ۲ سال بعد!

روحانی ۲۳ تیرماه ۹۴۴ پشت تریبون آمد و گفت:«به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق]دی ماه[۹۴ تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بطور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق». روحانی همچنین در ۱۶ اسفندماه ۹۴ نیز گفت:«امروز تحریم‌ها، حتی تحریم‌هایی که مربوط به موضوع هسته‌ای نبوده، برداشته شده و این مسئله نیز اعلام شده است».

 اما پس از «سونامی عهدشکنی‌های آمریکا در پسابرجام»، انکار وعده‌های پیشین و حواله دادن به آینده آغاز شد. روزنامه‌های زنجیره‌ای و مدعیان اصلاحات که در طول مذاکرات هسته‌ای با هدف تحت فشار قرار دادن منتقدان و برخی نهادهای رسمی کشور که مسئول بررسی و تصویب برجام بودند، ادعا می‌کردند هر روز تاخیر در اجرای برجام از ۱۰۰میلیون دلار تا ۴۰۰ میلیارد تومان به کشور ضرر وارد می‌کند، پس از امضای توافق هسته‌ای تاکید کردند که از برجام انتظار معجزه اقتصادی نداشته باشید!

روحانی در جمع مردم اراک-آبان ۹۵۵- برجام را به یک باغ میوه و مردم را که در انتظار دستاوردهای آن هستند به کودکانی تشبیه می‌کند که برای چیدن سیب و گلابی آمده‌اند و خطاب به آنها می‌گوید؛ باید برای بهره‌برداری از میوه‌های این باغ صبر کرد!

 ظریف، وزیر امور خارجه دولت یازدهم نیز در اردیبهشت ماه سالجاری با بیان این‌که «زمان به میوه نشستن تلاش‌ها در چارچوب برجام به تدریج فرا می‌رسد»،گفت:«برای تداوم اقتدار ایران نیاز است سیاست‌های چهار سال گذشته ادامه یابد». روزنامه دولتی ایران نیز – ۵ اردیبهشت سال جاری- در مصاحبه با «پروانه مافی» نماینده عضو فراکسیون امید نوشت:«آثار اقتصادی برجام به معنای واقعی آن ان‌شاء‌الله از سال ۹۶ به بعد خود را نشان خواهد داد. بنابراین دولت آینده مسیر هموارتری را برای به‌سرانجام رساندن اهداف اقتصادی پیش‌رو خواهد داشت. نوبرانه اقتصادی برجام در سال ۹۶ به کام مردم خواهد رسید».

 در حقیقت باید گفت، میوه برجام، همین تحریم‌های ضدایرانی و افزایش فشار، تهدید، تحقیر و توهین است. تحریم‌های ضدایرانی، یکی از نتایج خسارت محض برجام و انجام یک‌طرفه، برگشت‌ناپذیر و شتابزده تعهدات از سوی دولت یازدهم و عبور از خطوط قرمز است.

در همین رابطه،«علی‌اکبر ولایتی» عضو هیئت نظارت بر برجام-تیرماه ۹۵۵- در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما، گفت: «به برخی شروط ۹ گانه ابلاغ شده از جانب رهبر معظم انقلاب در خصوص اجرای تعهدات کشورمان در چارچوب برجام عمل نشد».

تدوین پیش‌نویس طرح مقابله

با اقدامات سنای آمریکا در مجلس

 سیدحسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ‌ملی و سیاست ‌خارجی مجلس با اشاره به مصوبه اخیر مجلس سنای آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، گفت: علی لاریجانی رئیس مجلس به کمیسیون امنیت ‌ملی مجلس ماموریت داده تا طرحی را برای مقابله متناسب در برابر اقدامات کنگره و سنای آمریکا تدوین کنند.

 به گزارش تسنیم، نقوی حسینی با بیان اینکه پیش‌نویس طرح مقابله متناسب با اقدامات کنگره آمریکا تدوین شده، افزود: این طرح در اولین جلسه کمیسیون امنیت ‌ملی پس از سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه بررسی و تصویب می‌شود.

 سخنگوی کمیسیون امنیت ‌ملی مجلس درباره کلیات پیش‌نویس طرح کمیسیون امنیت ‌ملی و سیاست ‌خارجی مجلس، تصریح کرد: نمایندگان در این طرح تصمیم گرفته‌اند که با تجمیع تمامی مصوباتی که در مجلس شورای اسلامی علیه آمریکایی‌ها به تصویب رسیده، اقداماتی را در دستور‌ کار قوه مقننه قرار دهند که اقدام و مقابله متناسبی را در برابر بدعهدی‌ها و نقض‌عهدهای آنها انجام دهیم.

واکنش متقابل

یعنی عمل به ۲۹ شرط اجرای برجام

 بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش اقدام سنای آمریکا در تصویب قانون جدید مربوط به تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران، اظهار داشت: تصویب قانون جدید مربوط به تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران در سنای آمریکا با توجه به عملکرد و سوابق این‌ مجلس در ضدیت و دشمنی با ملت شریف ایران غیرقابل پیش بینی نبود و در ادامه خصومت‌های ذاتی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود.

 قاسمی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران مفاد و متن این قانون و روند تصویب آن در مجلس نمایندگان و امضای احتمالی توسط رئیس‌جمهور آمریکا را با دقت زیر نظر و بررسی دارد و هیئت نظارت بر اجرای برجام اقدامات متقابل و متناسب را برای تأمین منافع ملی کشور با قاطعیت اتخاذ خواهد کرد.

 متاسفانه سخنگوی دستگاه دیپلماسی، واکنش متقابل به اقدامات گستاخانه آمریکا را به هیئت نظارت بر اجرای برجام حواله داده است. این در حالی است که اجرای برجام از سوی دولت، به ۲۹ شرط ابلاغ شده از طرف رهبرمعظم انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی مشروط شده است.

 در قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مجلس شورای اسلامی تاکید شده است که«دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده و یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد».

—————

یادداشت روز کیهان:کاش فقط برجان نقض شده بود

روز پنج‌شنبه نمایندگان مجلس سنای آمریکا، با ۹۸ رأی موافق و تنها ۲ رأی مخالف «طرح جامع تحریم ایران و روسیه» را تصویب کردند. گفته شده، این طرح برای تصویب تنها به ۵۰ رای موافق نیاز داشت! اگرچه ترامپ سه ماه فرصت دارد تا درباره اجرای آن تصمیم‌گیری کند اما هم اکنون می‌توان تصمیم ترامپ را پیش‌بینی کرد! «برنی سندرز» و «راند پال»، دو سناتوری بودند که به این طرح رأی مخالف دادند.

 این قانون از یک سو اشخاص و شرکت‌های مرتبط با برنامه موشکی ایران را در معرض تحریم قرار می‌دهد و از سوی دیگر، به دونالد ترامپ، این اختیار را می‌دهد تا این بار به بهانه «حمایت از تروریسم» و «نقض حقوق بشر»، تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کند! به عبارتی از این پس رئیس‌جمهور آمریکا این اختیار را دارد که، افراد و نهادهایی را که با برنامه‌های موشکی ایران ارتباط دارند یا با گروه‌هایی که با داعش و تروریست‌های تکفیری و رژیم صهیونیستی می‌جنگند (‌حزب‌الله لبنان و مقاومت منطقه) همکاری می‌کنند، مشمول این تحریم‌ها کند.

 این طرح که با عنوان «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» به تصویب سنا رسیده، برای تبدیل شدن به قانون باید در مجلس نمایندگان هم تصویب شود. تصویب این طرح یعنی نقض صریح و موردی بندهای ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام و در نهایت نیز نقض کل برجام چرا که با این طرح عملا شرط جدیدی به توافق اضافه شده است. آمریکا در برجام متعهد شده بود تحریم‌هایی را که تعلیق کرده «تحت عناوین دیگر» بازنگرداند. اما با این طرح، نه تنها همه آن تحریم‌ها بازمی‌گردد بلکه تحریم‌های تازه و بی‌سابقه‌ای نیز به آن اضافه می‌شود. در یک کلام می‌توان گفت، این طرح به رئیس‌جمهور آمریکا این اجازه را داده تا به تعهداتش در برجام عمل نکند و حتی وارد مواردی از تحریم‌ها علیه کشورمان شود که تاکنون یا نتوانسته یا جرات ورود به آن را نداشته است! که در ادامه به این مورد و فتنه‌های اقتصادی و غیر اقتصادی حاصل از آن خواهیم پرداخت.

 اکنون می‌توان با قاطعیت گفت از برجام، فقط یک نام باقی مانده و این توافق رسما از حیّز انتفاع ساقط شده است. البته نقض صریح روح و جسم برجام، گوشه بسیار کوچک حاصل از این طرح است و این تازه شروع ماجراست. بخوانید:

 طرح «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» دارای سه محور کلی است: «تحریم‌های موشک بالستیک»، «تحریم‌های جدید تروریسم» که آمریکایی‌ها برای اولین بار با این بهانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هدف  تحریم‌های سخت قرار داده‌اند (آمریکا در سال ۲۰۰۷ میلادی تنها نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تحریم کرده بود) و در نهایت، «تحریم تسلیحاتی» که تمام افراد و نهادهایی را که در فروش، تامین و انتقال برخی تجهیزات جنگی مثل‌تانک و هواپیماهای جنگی، کشتی و … به کشورمان نقش دارند مورد هدف قرار داده و اموال و دارایی‌هایشان را مصادره  کرده و… تحریم یک نهاد قانونی به نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران که بی‌سابقه است شاید، مهمترین بخش از این طرح تحریمی تصویب شده در سنا باشد که می‌بایست به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا هم برسد.

 بر‌خلاف تصور عمومی، طرح جامع تحریم‌های ایران، صرفا فعالیت‌های اقتصادی را دربرنمی‌گیرد و دایره‌ای به مراتب گسترده‌تر را دربر می‌گیرد. طوری که برخی حتی از این طرح با عنوان«مادر تحریم‌ها» نام برده‌اند. یعنی صرفا کشورها، اشخاص، شرکت‌ها و نهاد‌هایی را که وارد فعالیت‌های اقتصادی با تحریم شدگان می‌شوند را هدف قرار نمی‌دهد، کافی است آن کشور، شخص، شرکت یا نهاد، با آن سازمان یا نهاد تحریم شده ارتباط عادی کاری و اداری داشته باشد تا باز هم، مشمول فشارهای تحریمی آمریکا و متحدانش قرار گیرد!

 حال با توجه به تحریم نهاد «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران« چه اتفاقی خواهد افتاد؟ واکنش دولت آقای روحانی به این تحریم‌ها چگونه خواهد بود؟ اصولا چرا با وجود حیاتی بودن برجام برای غرب، آمریکایی‌ها بدون «هیچ نگرانی خاصی» آن را نقض کردند؟ «خاص» از آن جهت که برخی مقامات حال حاضر غربی پیش از این بارها تاکید کرده و هنوز هم می‌کنند که، به هر قیمت ممکن باید این توافق حفظ شود، چرا که به تعبیر اوباما، برجام یکی از بزرگترین پیروزی‌های غرب در حوزه سیاست خارجی بوده است، برجامی که بدون شلیک یک گلوله، توانست برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند! آمریکا چرا با این وجود، به راحتی طرح را تصویب و برجام را پاره کرد؟

 شاید عده‌ای علت نقض صریح برجام را در شخصیت خاص دونالد ترامپ و همفکرهای او در کنگره جست و جو کنند. مثلا بگویند، در دوره اوباما اگر بودیم، سنای آمریکا چنین خبطی را نمی‌کرد. احتمالا چنین تحلیلی را جریان‌های نزدیک به دولت در کشورمان دنبال و با تلاش برای نزدیک شدن به اروپا، این مفهوم را علنی‌تر دنبال خواهند کرد. اما با توجه به اظهارات «رکس تیلرسون» که تنها چند ساعت قبل از تصویب طرح جامع از سوی سنا ایراد شده می‌توان گفت، این تحریم‌ها کاری است شبیه به آنچه هیلاری کلینتون، وزیر خارجه باراک اوباما با عنوان«تحریم‌های فلج‌کننده» دنبال می‌کرد! دولت اوباما می‌گفت با این تحریم‌ها به دنبال تغییر رفتار ایران-بخوانید تغییر نظام- هستیم؛ تیلرسون با دفاع از تصویب این طرح گفته: «از نظر من این تحریم‌ها کار خوبی است… ما از عناصر داخلی در ایران که بتوانند به ما در تغییر قدرت کمک کنند پشتیبانی می‌کنیم. همان‌طور که می‌دانیم چنین عناصری در داخل ایران هستند.»(!)

 آمریکایی‌ها پریروز و در دوران ترامپ همان کاری را کرده‌اند که چند سال پیش در دوران کلینتون کرده بودند! «مادر تحریم‌ها» تکرار همان پروسه «تحریم‌های فلج‌کننده» است.

 اما به نظر می‌رسد، لااقل بخشی از علت این جسارت آمریکایی‌ها را باید در داخل جست و جو کنیم. پیش از این هم غربی‌ها با اعمال تحریم‌های متعدد برجام را – نه به این صراحت- نقض کرده و واکنش درخوری را از سوی مسئولین دولتی کشورمان مشاهده نکرده بودند. بنابر این چرا نباید دوباره آن را نقض کنند؟!

 وقتی اعلام می‌کنیم، آمریکا روح و جسم برجام را نقض کرده و در اعتراض، موارد نقض شده را مکتوب کرده و به اروپایی‌ها می‌رسانیم، اما در مقابل این نقض برجام‌ها، کوچکترین تشری به آنها نمی‌زنیم و تمام اعتراض ما خلاصه می‌شود به زدن چند ایمیل و نوشتن چند نامه، یعنی به غربی‌ها ناخواسته پیام داده‌ایم، هیچ برنامه جدی برای مقابله با بدعهدی‌ها و جسارت‌هایتان نداریم و می‌توانید ما را با خیال راحت تحریم کنید. وقتی در چنین شرایط خطیری، تمام دغدغه دولت به جای پریدن به آمریکا می‌شود پریدن به منتقدان، حاشیه ساختن با واژه صلح  توییتر بازی، پخش شدن یا نشدن فلان آهنگ، حضور بانوان در ورزشگاه‌ها و… یعنی، غربی‌ها! تحریممان کنید، چرا که واکنش موثری در قبال نقض برجام از سوی ما نخواهید دید!

 شاید تغییر اولویت‌ها و حاشیه‌سازی‌های دیروز که بخش زیادی از عمر دولت و وقت مردم را گرفت، به دلیل آگاهی دولت از شرایط امروز بوده باشد. ان‌شاء‌الله که اشتباه کرده باشیم اما، به نظر هم نمی‌رسد واکنش قاطع و عملی از سوی دولت در این باره مشاهده کنیم. دولت با تعطیلی بیشتر حوزه‌ها، ۴ سال عمر خود را صرف «دیگِ برجامی» کرد که از آن «آبی گرم نشده» است. لذا، شاید چاره‌ای ندارد جز ادامه کج دار و مریز این راه ولو با چند کشور اروپایی و یا حتی به تنهایی؛ اگر چه جز یک نام خشک و خالی از «برجام» و «لغو تحریم‌ها» باقی نمانده باشد.

 دولت اگر نخواهد اهرم تحریم را از دست دشمن بگیرد، از این پس به شدت بر ادامه حاشیه سازی‌ها نیاز خواهد داشت، حاشیه‌هایی که می‌تواند هزینه‌هایی به مراتب، سنگین‌تر از مذاکرات اتمی و برجام بر کشور و مردم تحمیل کند! ادامه چنین وضعیتی «خسارت محض است» و حتی می‌تواند، مشکلات را در کشور پیچیده‌تر کرده و از حوزه اقتصادی به سایر حوزه‌ها بکشاند. چگونه؟

اواخر اردیبهشت ماه سال ۹۵۵ بود که رویترز به نقل از «ریاض سلامه»، رئیس‌ بانک مرکزی لبنان نوشت، مجبوریم به تحریم‌های آمریکا علیه جنبش حزب‌الله لبنان عمل کنیم چراکه عدم اجرای این قانون به معنی انزوای سیستم بانکی لبنان از جهان خواهد بود(!) در بیانیه رئیس‌بانک مرکزی لبنان آمده بود: «قانون صادر شده در آمریکا، باید در سطح جهان و لبنان اجرایی شود. بخشنامه شماره ۱۳۷ صادر شده از سوی بانک مرکزی لبنان در سال ۲۰۱۶ یک الزام حقوقی و قانونی لبنانی است… اگر قانون آمریکایی اجرا نشود نمی‌تواند ثبات مبادلات و تسهیلات بانکی در لبنان را تضمین کرد… بانک‌هایی که قصد دارند حساب فرد یا سازمانی را ببندند باید توجیهی را برای این تصمیم خود ارائه کنند. هر بانکی می‌تواند با افراد حزب‌الله لبنان ارتباط مالی داشته باشد اما در این صورت باید ارتباط خود را با بانک‌های جهانی قطع کنند.»

وی در نهایت از همه بانک‌های لبنانی خواست به قانون تحریم‌های آمریکا علیه حزب‌الله لبنان متعهد باشند.

 بر اساس فرمول تحریمی آمریکا در لبنان، هر گونه حمایت مالی از حزب‌الله لبنان ممنوع است. این قانون تحریم آمریکایی باعث نزاع بی‌سابقه‌ای میان حزب‌الله لبنان و بانک مرکزی این کشور شد که هنوز هم ادامه دارد. آمریکا با طرح تحریم حزب‌الله لبنان، به نوعی تحریم جنبش‌های مخالف خود در لبنان را به دولت لبنان سپرد! و تلاش کرد با این حربه، این کشور را به نوعی دچار «خود تحریمی» و «نزاع داخلی» کند. به نظر می‌رسد، آمریکایی‌ها این بار به دنبال اجرای این فرمول در ایران هستند و فقط به جای «حزب‌الله لبنان»، نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در آن فرمول گذاشته‌اند. انتظار آن است که رئیس‌جمهور کشورمان به این فتنه کثیف آمریکایی پاسخ دندان‌شکنی بدهند.