رفتن به محتوای اصلی

پای سخن محمد آقا مدیر شانه‌چی - آخرين شب زندگیِ آیت‌الله طالقانی
09.09.2016 - 13:05

https://www.youtube.com/watch?v=Icy-qklMEsI

فيلم ضمیمه(بعد از دقیقه دوازده)، در پاریس در خانه‌ آقای شانه‌چی(در اتاقی زير شيروانی) گرفته شده، گوشهِ آن اتاقِ مُحقّر، تخت خواب و ميز کوجکی قرار داشت. روی ديوارها دو «چُرتکه» بود و عکس‌هايی از دکتر مصدق و دکتر شريعتی و آیت‌الله طالقانی که آنهمه دوست‌شان می‌داشت.
من با آقای شانه‌چی مصاحبه نکرده‌ام. پاسخ به دو سئوال(در آعاز ویدئو) برگرفته از گفتگوی طولانی ایشان با آقای دکتر حبیب لاجوردی است. 

سالهاست «محمد آقا مدیر شانه‌چی»، سر بر خاک نهاده، اما نام نیک وی و صدایش باقی است. او زندانیِ زمانِ شاه بود. يکبار هفت ماه و هشت روز و بار ديگر بيش از يک‌سال زندانی کشيد. در قزل قلعه و قصر با آیت‌الله طالقانی، محمد حنيف نژاد، حاج محمود مانيان، دکتر عباس شيبانی، داريوش فروهر و خيلی‌های ديگر هم‌بند بود. می‌گفتند هر تاسوعا عاشورا دستهِ مخصوصی راه می‌انداخت و با دوستانش با بالا بردن پرچمی که بر آن نوشته شده بود: «مرگ سرخ به از زندگی ننگين است...»، سکوتِ پُرحرفِ خود را نمايش می‌داد. 

خانه‌اش در تهران(خيابان ايران کوچه مظاهر) سال‌ها پناهگاه مبارزان بود و گفته می‌شود به شماری از روحانیون هم از جمله آیت‌الله خامنه‌ای پناه داده‌است. در مشهد گاه و بيگاه نزديکِ محل قديمیِ دانشکدهِ پزشکی (کوچه‌ای که گرمابه سلسبيل در آن واقع بود) ديده می‌شد. می‌گفتند پيش از آنکه به قالی‌فروشی و آهن‌فروشی بپردازد همچون پدر، کار و کاسبی‌اش شانه‌سازی بود. بعد از انقلاب، به «جمعيت اقامه» و سپس به شورای ملی مقاومت نزدیک شد. اما بعداً خود را کنار کشید.
...
دخترش فاطمه(زهره) را ساواک در رشت (در طی یک درگیری) گلوله باران کرد، پسرش محسن، زندانیِ زمانِ شاه بود و بعد از انقلاب اعدام شد. دو فرزند دیگرش حسین و شهره هم به خاک و خون غلطیدند. از خانواده شانه‌چی، فردی که کمتر از او یاد شده، مصطفی شانه‌چی دانشجوی اقتصاد دانشگاه تهران بود. او را هم سال ۶۰ تیرباران کردند. 
سال ۱۳۷۲ نشريه مجاهد(در شماره ۳۰۶ و ۳۲۱) او را با عنوان «تفاله سياسیِ َمّدِ نظر ساواکِ آخوندی»، «ميانه باز»، «معلوم الحال»، «مزدور»، «خبرچين» و «اجير شده سفارت رژيم در فرانسه» وصف کرده بود. رنج پدر داغديده‌ای چون او ريشه در ستم دوران ما و اين دنيای بی‌وفا و «گربه صفت» دارد.
...
زنده ياد محمد شانه چی در تابستان سال ۱۳۹۴ با کلام خويش آخرين شب زندگیِ آیت‌الله طالقانی را به تصوير کشيده‌است. او چه بسا آن چه را که احتمالی بيش نبوده، واقعيت پنداشته‌، اما هرگز آن چه را که ناراست می‌دانست، راست جلوه نداد و خود را چنان نشان می‌داد که رفتار می‌کرد.
...
اين تاجر و توانگر پيشين که به يک معنا «ابن السبيل» و بی‌پناه هم بود در شرايط بی پولی و بی کِسی همانند دوران گذشته همنشيی جز عصا و عزت نفس نداشت.
اَجَل مُهلت نداد و شُترِ مرگ درِ خانهِ آن انسان رنجدیده و شریف را هم کوبید و با خود به ميهمانی خاک بُرد. 
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گفتگو با دکتر حبیب لاجوردی
آقای دکتر حبيب لاجوردی(مدیر پروژه تاریخ شفاهی ایران در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد)، Iranian Oral History Project | Harvard University Center for Middle Eastern Studie چهارم مارس سال ۱۹۸۳در پاريس حدود ۴ ساعت با زنده‌ياد محمد شانه‌چی گفتگو کرده‌اند. در آن مصاحبه از جمله به موارد زير اشاره می‌‌شود:
  • شيخ محمد تقی بهلول و واقعه مسجد گوهر شاد،
  • زندانی شدن بهلول و نقش داش‌مشدی‌های آنزمان در فراری دادن وی از زندان،
  • داستان کشف حجاب توسط رضا شاه،
  • حضور قوای شوروی در ايران،
  • کانون نشر حقايق اسلامی و نقش استاد محمد تقی شريعتی،
  • بازگرداندن آیت‌الله قمی به ايران توسط انگليسی‌ها،
  • رشد روزافزون و پرسش‌برانگيز هيئت‌های مذهبی در خراسان،
  • فداکاری‌های دکتر مصدق و کوته بينی‌های کاشانی،
  • کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲،
  • فدائيان اسلام و دست‌های پشت پرده،
  • واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲،
  • نامه‌ای که در زندان از جيب دکتر يدالله سحابی در می‌آورند و بازجويی‌های تازه،
  • دستگیری تيمسار نصيری(بعد از انقلاب) و حمله وی در مسیر توالت زندان به يکی از نگهبانان برای گرفتن اسلحه،
  • سخنان تيمسار مقدم لحظاتی پيش از اعدام،
  • برخورد تند آیت‌الله طالقانی با آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله موسوی اردبيلی،
  • تکذيب اين شايعه که گويا فلسطينی‌ها محافظ آیت‌الله خمينی بودند يا در حوادث انقلاب نقش داشته اند... و تآکيد روی اين نکته که رژيم می‌خواهد مرا ضايع کند و بگويند فلانی هم با ما همکاری می‌کند.
  • ويژگی‌های آیت‌الله طالقانی و اشاره به شبی که جان داد، 

گفتگوهای پیشین
...
سایت همنشین بهار

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

همنشین بهار

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.