رزیابی های کارل بیلد نخست وزیر و وزیر امورخارجه پیشین سوئد در مورد کودتای نافرجام شب 15 ام جولای در ترکیه

کودتاها در منطقه ای که بر روی ارزشهای دموکراتیک استوار است، جایی ندارند. آیا بروکسل در خواب است یا اینکه بی اطلاع ؟ این سوالی است که در پی بی تفاوتی رهبران اروپایی نسبت به کودتای نافرجام 15 ام جولای در ترکیه در اذهان مطرح شده است. برای لحظه ای تصور کنید که نیروهای شورشی شب 15 ام جولای به موفقیت دست یافته و یک نوع کودتای سیاسی ـ نظامی کنترل دولت در ترکیه را به دست گرفته است.من از این شک دارم که به نتیجه رسیدن اقدام به کودتا در ترکیه به اندازه کودتای آوریل سال 1967 در آتن که طی آن سرهنگ ها و تانک ها قدرت در کشور را بدست گرفته ،هزاران نفر را دستگیر کرده و یک دوره کابوس ده ساله آغاز کردند، به این آسانی و راحتی باشد.

در حالیکه نیروهای کودتاگر در صدد سرکوب ساختن تظاهرات مخالفین بودند، همگی احتمالا شاهد قتل عام های جمعی در کوچه و خیابانهای آنکارا و استانبول می شدیم. خشونت مرگ بار حاصله در قاهره در پی کودتای ژوئن سال 2013 در مصر را به یاد آورید. موفقیت اقدام به کودتا در ترکیه به احتمال قوی کشور را به گرداب جنگ داخلی می کشاند و چنین وضعیتی عواقب و نتایج غیر قابل تصوری به همراه می آورد. میلیونها شهروند ترکیه با فرار از خشونت، کائوس و مرگ به همراه بیش از 2 میلیون پناهجوی سوری راه کشورهای اروپایی را در پیش می گرفتند و کشورهای عضو اتحادیه اروپا با یک بحران خیلی بزرگتر و شدید تر از فاجعه پناهجویان در سال 2015 مواجه می شدند. اتحادیه اروپا هرگز نه در یکی از کشورهای عضو خود و نه در کشوری که روند مذاکرات عضویت کامل با آن را آغاز کرده است، شاهد کودتای نظامی نشده است. اشغال ساختمان رادیوـ تلویزیون دولتی، بمباران ساختمان مجلس و تلاش برای گرفتن رئیس جمهور منتخب کشوری با یک اقدام کودتای بزرگ با مشابه آن در هیچ کشوری قابل مقایسه نمی باشد. خطر بر طرف شده و کودتای نافرجام دفع شده بود ولی 265 نفر جان باخته و 1100 نفر مجروح گردید. احزاب سیاسی ترکیه به سرعت متحد شده و اقدام به کودتا را تلعین کردند. امیدواریم که این همبستگی بی مانند دموکراسی ، ترکیه را به یک مرحله با امن تر برساند.

ولی علیرغم تمامی این تحولات، تلعین کودتای نافرجام در ترکیه از سوی اتحادیه اروپا با تاخیر انجام شده و نشانه ای از دیدارهای حمایت آمیز در سطح عالی نمایندگان اتحادیه اروپا از ترکیه که با کودتای نافرجام با بزرگترین تهدید متوجه به بافت قانون اساسی خود مواجه گردید، مشاهده نگردید. بجای آن رهبران اروپایی شروع به زیر سوال قرار  دادن پاکسازی های عوامل وابسته به ساختار موازی سازمان تروریستی فتح الله گولن ( FETÖ/PDY ) از سوی مقامات ترکیه نمودند. وقتی ترکیه درصدد به تعلیق گیری بیانیه حقوق بشر اروپا بر آمد ، رهبران اتحادیه اروپا این اقدام ترکیه را مورد اعتراض قرار دادند. ولی فراموش کردند که فرانسه در پی حملات تروریستی ماه نوامبر به اقدام مشابهی متوسل گردید. این موضوع نمی تواند زیر سوال قرار گیرد که ترکیه از حق دفاع از خود در قبال نیروهایی که درصدد بر انداختن نظام حقوقی و مبتنی بر قانون اساسی کشور هستند، برخوردار بوده و برای تحقق این امر بایستی گام های لازمه را بردارد. البته خطر زیادروی در برداشتن این گام ها را نیز نبایستی از نظر دور داشت. از صمیم قلب امیدوارم که شورای اروپا و دادگاه حقوق بشر اروپا پس از آرام شدن اوضاع حادثه را به دقت مورد بررسی قرار خواهد داد. در این حین آندسته از روزنامه نگارانی که احتمال حمایت شان از کودتای نافرجام ضعیف می باشد، دستگیر شدند که این موضوعی قابل انتقاد است. خیر خیلی خوب اینکه " Thorbjorn jagland " دبیر کل شورای اروپا این هفته از آنکارا دیدن می کند. اروپا اگر نشان ندهد که واژه کودتا در واقع مبارزه با موجودیت خود است، آنوقت با خطر از دست دادن صلاحیت های اخلاقی اش مواجه خواهد شد. هیچ شکی نیست که موضع شرم آور اروپا در قبال کودتای سال 2013 مصر موجب فرسایش صلاحیت های اخلاقی اروپا شده است. پیام ابراهیم کالن یکی از مشاورهای نزدیک رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه پس از کودتای نافرجام شبه 15 ام جولای در پاسخ به انتقادات کشورهای غربی که از حساب تویتر خود انتشار داد بسیار معنی دار است : اگر اقدام به کودتا در ترکیه به موفقیت می رسید چنان کودتای مصر شما آن را مورد حمایت قرار می دادید. شما این ملت را نمی شناسید ولی این ملت شما را خوب می شناسد.

اگر رهبران اتحادیه اروپا بلافاصله بعد از کودتا به ترکیه رفته و پیام های محکوم سازی آن را داده و به ملت ترکیه بعلت دفع اقدام به کودتا تبریک می گفتند و با همراه با رئیس جمهور و رهبران حکومت و مجلس ترکیه موضوع نحوه پیدایش راهکارهای تامین دموکراسی و پیوستن به صف کشورهای اروپایی را مورد مباحثه قرار می دادند، اتحادیه اروپا در حال حاضر در وضعیت خیلی بهتری قرار داشت. البته این اقدامات ضامن ممانعت از گرایش کشور به اتوریته شدن نمی باشد ولی اروپا حداقل نشان می داد که از تحقق بخشی به ایده آلهای سیاسی و تعمیق ارزشهای دموکراتیک خود دفاع می کند. ولادیمر پوتین رئیس جمهور روسیه اولین رهبری خواهد بود که بعد از کودتای نافرجام در ترکیه با رجب طیب اردوغان دیدار خواهد کرد. اگر این ملاقات تحقق یابد این رسوایی برای اروپا خواهد شد.

ارزیابی های کارل بیلد نخست وزیر و وزیر امورخارجه پیشین سوئد در مورد کودتای نافرجام شب 15 ام جولای در ترکیه