نقطه عزیمت دیروز تظاهرات لندن، خانه مارکس Marx House بود. وقتی به آن جا رسیدم بچه های عرب اهوازی با پرچم خلق عرب و پلاکاردهای مختلف ، در جایی که برای آغاز تظاهرات اختصاص یافته بود، جمع شده بودند. جلوی ما، تامیلی های مقیم لندن بودند که در طرفداری از جبهه آزادیبخش ایلام پلاکارد داشتند. پشت سر ما، یکی از گروه های چپ ترکیه قرارداشت که میان ما و حزب کمونیست کارگری (حکمتیست وآن دیگری) حایل بود. تربچه های پوک که منکر مساله ملیت ها در ایران هستند. اثری از دیگر گروه های چپ ایرانی ندیدم. شاید جلوتر بودند. عرب های شرکت کننده از همه گرایش های سیاسی بودند: مستقل، فدرالیست و استقلال طلب. در تظاهرات دیروز لندن، همچون تظاهرات اول ماه مه استکهلم - که در سال های 2013 و 2014 در آن شرکت داشتم - سه گرایش سیاسی قابل تشخیص است. سوسیال دموکرات ها، کمونیست ها و خلق های ستمدیده جهان سوم. در اینجا ثقل سوسیال دموکرات ها حتی از سوئد هم سنگین تر است. گروه های چند نفره مارکسیست های رادیکال انگلیسی در میان جمیعت حاضر به توزیع اعلامیه و نشریه های خود می پرداختند، منظره ای همچون سال های 58 و 59 ش در ایران. از یکی از افراد گروه های چپ رادیکال انگلیسی که نشریه پرولتاریایی Proletarian را به من داد پرسیدم که نظرش در باره جیمی کوربن - رهبر رادیکال حزب کارگر انگلیس چیست، گفت: ”شخصیتی نیک در حزبی بد“. البته از این گروه های کوچک را ما هم در اوایل انقلاب در ایران داشتیم که همگی به مرور زمان آب شدند و جز دوسه حزب چپ قدیم و استخواندار، چیزی از آنها نمانده است.

جیمی کوربن، نخستین رهبر حزب کارگر بریتانیاست که پس از پنجاه سال در مراسم روز جهانی کارگر، سخنرانی می کرد. در این دوره ینجاه ساله، یا جناح راست حزب - تونی بلیر- حاکم بود یا جناح میانه میلیباند. سخنان کورین در باره وضع طبقه کارگر در بریتانیا، مسایل داخلی نظیر مشکل مسکن و نیز مسایل بین المللی بود؛ از جمله، حمایت از دولت چپگرای برزیل و پیکار مردم فلسطین و محکومیت راسیسم و مسایلی از این قبیل بود. لحنی انقلابی وپرشور که با روحیه عموما محافظه کار انگلیسی جور نمی آمد. فضا سرشار از سرودهای انقلابی، به ویژه سرود انترناسیونال بود. پرچم های سرخ و داس وچکش و نیز پرچم های خلق های ستمدیده در کنار آنها در اهتزاز بود. اما به نظر من، میزان جمیعت شرکت کننده در تظاهرات لندن کمتر از مشابه آن در سوئد بود. نیز در قیاس با ایتالیا و فرانسه هم کمتر به نظر می آمد. در اول ماه مه 1979 (11 اردیبشهت 58) برای نخستین بار پس از چند دهه مراسم روزجهانی روز کارگر در تهران برگزار شد و برخی از بچه های عرب که به صورت یک هیات سی نفره برای مذاکره با حکومت مرکزی به تهران رفته بودیم در آن مراسم شرکت کردیم.

تظاهرات از وسط بخش تجاری لندن معروف به (سیتی) گذشت و گرچه روز تعطیل بود اما در دو سوی خیابان مردم ایستاده بودند یا از خودروهایشان، پلاکاردها را دید می زدند و به شعارها گوش می دادند. عرب های اهوازی با عقال وکوفیه قرمز ونیز پلاکاردهایشان در محکومیت نژاد پرستی در ایران، چشم ها و دوربین ها و موبایل های فراوانی را به خود جلب کردند. صدها عکس و فیلم از آنان گرفته شد و توانستند صدای مظلومیت ملت عرب در ایران را به گوش مردم انگلیس وجهانگردان خارجی برسانند. شاید برای نخستین بار در تاریخ بود که یک گروه عرب اهوازی در روز جهانی کارگر و در قلب سرمایه داری جهانی شرکت می کرد. در ایران، طبقه کارگر عرب در یکی از نخستین و مهمترین مراکز صنعتی به سر می برد. عبادان، اهواز، هفت تپه، محمره، معشور، آغاجری. کارگران شرکت نفت همین شهرها - که اکثریتشان عرب اند - با بستن شیرهای نفت، تیر خلاص را به رژِیم شاهنشاهی زدند، اما هم اکنون همین کارگران از ستم ملی و طبقاتی رنج می برند. نیز در اینجا ما با پدیده کریه تبعیض نژادی مواجهیم که مسوولان با جایگزین کردن غیر بومیان با بومیان این خطه، بر دامنه تبعیض و عرب ستیزی می افزایند.

پس از حدود چهل دقیقه به میدان ترافالگار رسیدیم. همه گروه ها در جای جای میدان مستقر شدند و برنامه سخنرانی گروه های مختلف آغاز شد. اتحادیه معلمان از مطالبات پزشکان انگلیس اعلام حمایت کرد. یک نفر به نمایندگی از جمیعت کردها وترک های مقیم لندن سخن گفت و به امپریالیسم و رژیم ترکیه حمله کرد. وجود کردهای طرفدار پ ک ک و چپ های ترکیه بیش از هر ملیت دیگری محسوس بود. کسی هم در باره فلسطینی ها صحبت کرد.

اما ابتکار جالب اهوازی ها، نوعی آتش بازی بود که نظر همه عکاسان و خبرنگاران حاضر در میدان را به حضور عرب ها و پلاکاردها و شعارهایشان جلب کرد. در اینجا نیز عکس و فیلم بود که از تظاهرکنندگان عرب اهوازی گرفته می شد. این یکی از موفق ترین تظاهرات عرب های اهوازی مقیم لندن بود. به گمان من تظاهرات دیروز تجلی سعه صدر چپ بریتانیا - واروپا به طور کلی - برای درآغوش گرفتن جنبش های ملل زیر ستم بود.