خبر درگیری مسلحانه میان حزب کردستان ایران (حدکا) و حزب پ. ک. ک. در منطقه کوهستانی قندیل در راس میدیا و شبکههای اجتماعی کوردی قرار گرفته است. گویا در چند روز اخیر حدکا یک واحد نظامی به قندیل فرستاده است و پ. ک. ک. از نیروهای آن حزب خواسته است که در آن منطقه لازم است که طبق موازین پ.ک.ک. نشست و برخاست کنند؛ حزب دمکرات هم این شرط را قبول نکرده است و نهایتان مجادله به درگیری مسلحانه کشیده شده است. 
این روال ظاهری قضیه است و تصور عمومی بر این است که گویا قلدری یک حزب و جاه طلبی یک حزب دیگر مسبب اصلی این درگیری است. این تصویرنادرست است. جنگ قندیل بازتاب تنش سیاسی در استانبول و آنکارا است. بازیگران اصلی این نمایش هم دولت ترکیه و پارت دمکرات کردستان عراق هستند. دلایل این جدال را میتوان به ترتیب زیر عنوان کرد. 
１) در ترکیه انتخابات پارلمانی در راه است. در این انتخابات حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه که قبلا یک حزب صرفا کردستانی بود و تحت عنوان "حزب صلح و دمکراسی" فعالیت میکرد، در سالهای اخیر افق و گفتمان ناسیونالیستی اش را کمرنگتر کرده و دامنه پلاتفرم برنامه سیاسی اش را گستردهتر نموده است. با گنجاندن دفاع از حقوق اقلیتهای قومی و فرهنگی دیگر ترکیه، زنان، کارگران و تاکید بر آزادیهای مدنی فراوانتر توجه بسیار از فعالین چپ، لیبرال و سکولار ترکیه در نقاط مختلف آن کشور بخودش جلب کرده است. در نتیجه این دگرگونی در افق سیاسی این حزب انتظار میرود که این حزب بتواند در انتخابات جون ٢٠١٥ از سد انتخاباتی ١٠ درصد عبور کند. اگر این حزب بتواند که ١٠ درصد آرا در انتخابات پیشرو را بخودش اختصاص دهد، مبدل به یک مانع در مقابل یکه تازی حزب حاکم به رهبری اردوغان خواهد شد. به این دلیل حزب حاکم عدالت وتوسعه این حزب را یک تهدید جدی درمقابل بلند پروازیهای اسلامی خود قلمداد میکند. از سویی دیگر، بسیاری معتقد هستند که حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه شاخه قانونی پ. ک. ک. است. در نتیجه پیروزی آن حزب به حساب پ. ک.ک. خواهد رفت. و نفوذ پ.ک.ک. را در بخشهای مختلف کردستان تقویت خواهد نمود. قائله قندیل برای فرو نشاندن و شورو شوق انتخاباتی و منحرف کردن اذهان شهروندان مناطق کرد نشین ترکیه و همچنین ممانعت از رشد نفوذ پ.ک.ک. طراحی شده است. 
２) موفقیت چشمگیر حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه به رهبری صلاح الدین دمیرتاش در چهار چوب مرزهای ترکیه مسدود نخواهد ماند. پلاتفرم و سبک کار آن حزب، مانند حزب خواهرشان در کردستان سوریه، مبدل به یک آلترناتیو سیاسی در کردستان عراق هم خواهد شد. در کردستان ایران هم سمپاتی بسیاری ایجاد خواهد کرد. ممکن است به دنبال موفقیت دمیرتاش در ترکیه، مردم در شهرهای کردستان عراق و ایران به خیابان ها بریزند. چنین اتفاقی موقعیت پ ک.ک. و پژاک را در مقابل پارت کردستان عراق و حزب دمکرات کردستان ایران را تقویت خواهد نمود. حدکا و پارت دمکرات دوست ندارند خود را در مقابل رقبایشان ضعیف ببینند. برای پیشگیری از این اتفاق، چاره را در این میبنند که با هماهنگی دولت ترکیه، موقعیت خود را در مقابل نفوذ پ.ک.ک. حفظ کنند. به همین دلیل احتمالا با پیشنهاد ترکیه موافقت کرده اند که با تحریک و ایجاد مزاحمت برای پ. ک.ک. بتوانند آن حزب را به واکنش خشونت بار وادارند و به این طریق تاثیر بر روند انتخابات بگذارند. بنابه گزارش سایت "چاوی گهل" دوهفته پیش نمایندهگان دولت ترکیه و حزب دمکرات کردستان ایران در شهر اربیل با هم دیدار کرده بودند. آن دیدار میتواند به دعوای امروز ربط داشته باشد. در عین حال، حزب دمکرات کردستان ایران قادر نیست که بدون حمایت و یا حداقل موافقت حکومت محلی کردستان در منطقه تحرکی داشته باشد. علاوه بر این، پوشش جانبدارنه این خبر از سوی رسانههای گروهی پارت دمکرات این تصویر را به خوانند القاء میکند که گویا آن حزب خود یکی از طرفین اصلی درگیر در این جدال است. 
３) نیروی انسانی این جنگ را قرار است که حزب دمکرات کردستان ایران تامین کند. اما غنیمت آن به جیب دولت ترکیه و رهبری دولت کردستان عراق خواهد رفت. منحرف کردن اذهان عمومی ترکیه از انتخابات و تهیه ماتریال برای دادن تصویری خشن و درنده از احزاب کردی در افکار عمومی از اهداف دولت ترکیه است. برای دولت محلی کردستان هم ایجاد ناآرامی در مناطق کوهستانی قندیل توجیحی دیگر به توجیهات تاکنونی رئیس اقلیم کردستان برای تمدید کردن دوره ریاستش اضافه میکند. و درعین حال تضعیف نفوذ پ.ک.ک. در منطقه، موقعیت او را مستحکمتر خواهد نمود. دلایل اصلی این درگیر چنین عواملی هستند، نه "فعالیت انقلابی" حدکا. 
４) حزب دمکرات کردستان در حال حاضر بیش از آنکه در فکر فعالیت موثر سیاسی باشد، نگران باختن نفوذ توده ایش به پ.ک.ک. و پژاک است. از سوی دیگر، از جانب دولت محلی کردستان به این حزب اجازه جنب جوش سیاسی قابل توجه ای داده نمیشود. در این مناقشه هم بجای اینکه بازیگر باشد، تنها نقش یک مهر شطرنج را بازی میکند. جایگاه این مهره هم بستگی به دوستی و دوری پ.ک.ک. و پارت دمکرات کردستان عراق دارد. درنتیجه برد و باخت حاصله از این جدال اگر به ضرر سیاسی حزب دمکرات کردستان ایران نباشد تاثیر در سرنوشت آن حزب نخواهد داشت.    
５) در این جدال قطعا جمهوری اسلامی برای تضعیف موقعیت دولت سنی ترکیه، همپیمانش دولت حریم کردستان، و تنگ کردن میدان مانور حدکا، از حزب پ.ک.ک. حمایت خواهد کرد. 

s.keramat@gmail.com