تعبیر خواب- یوخو یورما
13.05.2015 - 23:30
ايكى آي دان چوخدور كى اينفرادى سلّولدا (حجره ده) سورغو-سئوال آلتيندايام.سورغو-سوال و دينديرمه دن چوخ، تك ليغ و دونيا دان خبر سيزليغ جانيمى سيخير. يئمك وعده لرينين اوزویله،گونلرين نجور كئچديغيندن خبريم اولور.دينديرمه سابيقه سى اولانلار بيليرلر كى اينسان اوزون زامان بير اوتاق دا تك باشينا قالاندا،اوْلى چتين اولسادا اما يواش يواش قوشولارا آليشير.امنيتى قوه لر بونو بيلرك،بو آليشديرمانى سينديرماق اوچون، اولونلارين،روحيه سينه باغلى،آشاغى -يوخارى بير هفته تا بير آیا قدر،تك قالانان سورا آیری متهم نن بير اوتاقا سالارلار.
يا عائله لرينه بير ياريم ساعات ليق گوروش حاقى وئره لر. بودا بونا گوره دیر كى اينسان آزادليغين لذت لرين،آزدا اولسا یاخجی آنلاسین و اونا چاتماغ اوچون لازيم اولان همكارليخ لارا يا اعترافالارا بویون ایسین .
افشينین کی آتاسى قصابى دير، بوعملى اونون عملينه اوخشادیردى. آتاسى قويونلارى كسمه ميشدن اونلارا يئم و سو وئيريردى كى كسمه غه حاضير اولسونلار.
او دئير كى امنيتى قوه لر ده متهمين عائله سينه ملاقات وئریرلر ، يا اونوبیر آيرى متهم نن اوتاق بیر ادیرلر كى دينديرمه يه حاضير اولسون.
ايكى ميزى برابر توتوبلار،امما بو ايكى آي ایچینده هئچ بیر خبريم يوخدو بيله سيندن.
ايكى ميزى برابر توتوبلار،امما بو ايكى آي ایچینده هئچ بیر خبريم يوخدو بيله سيندن.
مامورلار منيم داريخمامی حيس ائله ميشدیلر، بیلمیره م بلكه ده دانيشماق لذه تين داديرماق ايستيرديلر؛ (چون بو دورمدا آدم نان آشاغى دان يوخاریيا دانيشيرلار).
هر نه منظورلارى اولسادا اولسون. بير گون (گونلرين حسابين بيلميرم )صوبحانه وقتيندن سونرا قاپى شاقيلتينان آچيلدى،دئديم بلكه گه نه سورغو سؤالا آپاريللار.
بير ياناندان قورخدوم ، او بيرى يانان دا سئوينيرديم كى لااقل بو گون یالقیز قاليب داريخماق بوغولماق حالى بیلمه أل وئرميه جك. نه اولسا دا آخشام يورقون -آرغرین، بير راحات يوخويا گئده بیلره م .
هر نه منظورلارى اولسادا اولسون. بير گون (گونلرين حسابين بيلميرم )صوبحانه وقتيندن سونرا قاپى شاقيلتينان آچيلدى،دئديم بلكه گه نه سورغو سؤالا آپاريللار.
بير ياناندان قورخدوم ، او بيرى يانان دا سئوينيرديم كى لااقل بو گون یالقیز قاليب داريخماق بوغولماق حالى بیلمه أل وئرميه جك. نه اولسا دا آخشام يورقون -آرغرین، بير راحات يوخويا گئده بیلره م .
بو فيكيرلرده ديم كى قاپينين آغزيندا بير آريخ آلچاق بوى، آتميش ياش حدودوندا بير كيشى گوزومه ساتاشدى. او ايچه رييه كئچدى.آرخاسيندان سرباز قاپى نى، نه گوجو وار چارچوبه يه چاليب باغلادى.حتى سعى ائله دیلر كى قاپى نى باغلاماق لا منده بیر قورخو حيسى ده ياراتسينلار. او گوزوندن پارچا گوزلوغون چيخاردیب گلدی منيم اوز به اوزوم ده اوتوروب اوتانا- اوتانا سلام وئردى!منده يواشجا جوابين وئریب سؤروشدوم:
«آدين نه دير؟»
«ريضا »
«منيم ده آديم قربان دير.»
سونرا آراميزدا سكوت حاكيم اولدو.اينسان قورخولو شرايط ده خصوصا دينديرمه آلتيندا اولاندا هر كسى مخبر سانير،حتى گورورسن اينسان اوز ياخين دوستو يا عائله سينن ده احتياط نان ياخينلاشير. داها دوغروسو آغ-قره ایپی ده ايلان حساب ائدير.من بيلميرم او منيم حاقيمدا نه دوشونوردو،امما من احتياط دان اوزانيب اوزومو يوخويا وورموشدوم ، تا گوزوم گوزونه ساتاشيب و صحبتين اوستو آچيلماسين.
ريضا دا َپتينى قاتلایب ياستيق ائدیب اونا دايان ميشدى. ائله بیل کی مندن قورخوردو! بو تهر فيكيرلر ديديم كى گنه قاپی شاقيلتينان آچيلدى. بو قاپينين بير خاصيتى ده بودور كى هردفعه آچيلاندا ،آدامين باغرین چاتلادیردی.قالخديم اوتوردوم. بو حالدا ايكى نفرى اوتاقا َگتيرديلر. بيرى افشين ايدى، او بير ى ده ييرمى بئش ياشيندا سارى شين بیر اوغلانيدى كى یواشجا یئریردی و بيرازجا قورخموشدی. ندنكى آدديم آتماغينا مأمورلاردان ايجازه گوزلويوردو. مامور اوستونه چيمخيردى:
ريضا دا َپتينى قاتلایب ياستيق ائدیب اونا دايان ميشدى. ائله بیل کی مندن قورخوردو! بو تهر فيكيرلر ديديم كى گنه قاپی شاقيلتينان آچيلدى. بو قاپينين بير خاصيتى ده بودور كى هردفعه آچيلاندا ،آدامين باغرین چاتلادیردی.قالخديم اوتوردوم. بو حالدا ايكى نفرى اوتاقا َگتيرديلر. بيرى افشين ايدى، او بير ى ده ييرمى بئش ياشيندا سارى شين بیر اوغلانيدى كى یواشجا یئریردی و بيرازجا قورخموشدی. ندنكى آدديم آتماغينا مأمورلاردان ايجازه گوزلويوردو. مامور اوستونه چيمخيردى:
«گئچ ايچري!»
افشينى گور َمك دن سئوينديم،چون چوخ ساوادلى بير اينسان ایدی . هر زامان اورگنيب اورگتمه غه مشغولودو. يوخسولوقدان دانيشگاهى بوراخيب نجار توكانيندا ايشله مه مجبورقالميشدى. اما بونلا بئله هر گون كيتاب اوخوياردی. اوخودوخلارين هاساتلاشدیریب يولداشلارينا ، ایشچی لره اورگه َدردى. وبعضاً من چاليشديغيم قازئته يه مقاله وره ردی؛ كى بیر مستعار آدینان چاپ اولسون.اول لرده كيمسه اينانمیردی كى بو يازى لارى افشين يازير.هر كس اونا شوبهه اینن ياناشيردى. بونا گؤره کی بيزيم توپلومدا،ايشچى صينفينه او قدر سايغى نان ياناشميرلار! آنلامیرلار اونلاردا اوخويوب يازا بيلرلر.امما سورالار يازيلارين دالی سی گلدیکجه اونا سايغينان باخیردیلار. وحتى بير هفته اولموياندا داليسيجاخ گئدرديک كى بیر یازی يازسين. ايندى اونون گوردوغومدن بلکه حقيم وار سئوينم.افشين دا منى گوره ر کن سئويندى و گوله -گوله يانيمدا اوتوروب دئدى:
«اينسانلار قديم زامان قوناق سئون نيديلر،اما ايندى زمانه ديشيب ، قوناقا صاحاب چيخان يوخدو!»
اَليمى بوينونا ساليب دئديم:
«زامانا عوض ا ُولوب،امما سنين كيمى چاغريلماميش قوناق خاطيرين هرزامان عزيز توتماغ لازيم دی.»
«بيز كى نئچه ايلدی گورمه میشیق!امما بورا فرقلى بیر يئردي. گورورسن چوخ آدام بوردا هدايت اولونور! بلکه سنده َدييشدين ، سورا چيخيب بير يازى يازدين ، امنيت قوه لرين محبت و گوزل یول گؤرستمه لری نتيجه سينده، قلبينه بير نور آچيلدى قوناق پرور ااولدون. »
اوپوشوپ ايكيميزده گولدوق.بو حالدا ايرضا او سارى شين اوغلانين يانينا گئديب دئدى:
«نادير سن سن؟ گوز اؤرتویونو چيخارت گَل ايچري!
افشين ده قالخيب بيله سينه دئدى:
«يولداش َگل ايچرى یه. اؤرتویو گؤزوندن چیخارت. بيزده سنين كيمى زيندانی یئق.»
اوغلان قورخا -قورخا يواشىجاسينا،پارچانی گوزوندن گؤتوروب ايچري گيردی. سلام ويریب بير گوشه ده اوتوردو! ريضا شنلی اوزونو تزه گلن آدامين اوزونه توتوب دئدى:
«نادير قورخما ! آلاهين يارديمى لا هر شى حل اولاجاخ!»
بوردا بيلديم كى اونون آدى ناديردير؛ و ايكى سى ده بير پرونده اساسيندا توتولوبلار. نادير باشين آشاغى ساليب گوزلرين يئره زيليه رك بير تيترييه ن سس له جواب وئردى:
«يازيق اولدوم! ايندى 4 آي دي كى بو اوتاق دان او اوتاقا سورونور ه م.منيم گوناهيم نه دير؟ آنا- باجيلاريمين خرجين من وئريره م،ايندى اونلارا كيم باخاجاق؟ بو جامعه ده آروادلارا ايش يوخدو، اولسادا،اوجوز ايشلديرلر. اونلاردان نامردجسينه جينسى سوى ايستفاده ائله یئرلر!ايندى منيم آنا-باجيم بو رحيم سيز جاميعه ده نئجه كئچينه جكلر؟»
بير آز سكوت دان سونرا ريضا جواب وئردى:
«بورا باخ نادير، سنين بیرگوناهین يوخدور. من دينديرمه لريمده هر شئى بوينوما آلميشام. حتى دئميشم كى ناديرين باشين من تولایئب بلایا سالمیشام.نيگران اولما! سنى بوگون -صاباح آزاد إئليه جكلر. سن آزاد اولوب گئده جکسن. گنه آنا -باجي یئن چوره ك وئره نى اولاجاخسان و یاشیاجاقسان.»
بو حالدا افشین ناديره سارى اؤزون توتوب دئدى:
«قورخما منده سنين كيمى يم. منده آنا باجيمين خرجين وئريره م.دوزدی كى توپلوم رحمسيزدير، اما اينسانليغ هله ده اؤلمه ييب. قارانليخلارا باخاندا اوردا ايشيق شمع لرى يادان چيخارتماماليق،قورخما!»
هر زامان افشین كيمى اولماغى سئويرديم. او همیشه روحيه لى دي.سانكى اوميد قايناغى ایدی. چوخ آدام اونون حالیندا اولسايدى اوزون اودوزاردى.اما او هر زامان كى كيمى روحيه لى و اميدلی دی!
يواشجا ناديردن ايرضانين ايتهامين بيلمك ايستيرديم. اما مسئله بوردايدى كى اونلار دا بيزدن احتياط ائلیردیلر؛ و اوز آرالاريندا احتياط دان دانيشيرديلار.
قاپى گنه شاقيلتى نان آچيلدى. سرباز نهاری بیزه وریب گنه قاپى نى باغلادى.نهار، ات نن دويو ایدی!
قاپى گنه شاقيلتى نان آچيلدى. سرباز نهاری بیزه وریب گنه قاپى نى باغلادى.نهار، ات نن دويو ایدی!
افشين سينى سين قاباغينا چكره ك دئدى:
«بونلار چوخ قوناق سئون اينسانلاردى. بير يئركرالایئب ياتماق ايچون، اوچ وعده يئمك ايچون ، گونده اون ايكى ساعات دورمادان جان قویوروق.اما بونلار بوردا بیزه موفته اوتاق، يئمك وئرلر. سورا دئريك پيس آدام ديلار!"قربان"! باخ ، قوناق پرورليغى بونلاردان اورگن!»
ايرضا اوزون ييغيشديراراق جواب ويردى:
ايرضا اوزون ييغيشديراراق جواب ويردى:
«قازئتجى لرمولالار كيمى اوزلري اورگنمز، فقط اورگدرلر!»
بونا گوره كى گورسه دم قوناق پرورم، اَتيمى يئميرم، دئدیم اگر ايستيرسيز تعارف ائله مه ين، بويورون !»
افشین دئدى :
افشین دئدى :
«من ايسته ميرم.»
ايريضا سوروشدو:
«نيه به؟ یئملی دییل؟ پیس دی بيزه ده، بيزده يئميك.»
-«يوخ ساده جه َات يئميرم. دليلی فلسفه سىده يوخدو. بير نئچه ايلدى عادت ائله میشم، اَت يئميره م.»
ايريضا سينى سين قاباغا چکیب أَتى گوتوره-گوتوره دئدى:
« بس قوى بيز بوشالدیب ییه ک. اما دوغوردان ، سن دليل سیزجه سینه نئچه ايلدى کی بو تصميم ده ايصرارلى سان! »
-«نه قدر فيكير ائليرم بير دليل تاپانمیرام. اون ايلدن چوخدو . بيلميرم هر كس سببين سوروشور مجبورام جواب وئره م.اما دليل سيز بير عادت اولوب.»
«دليل سيز عمل لردن ، و او آداملار كى دليل سيز بير تصميم توتوب اوستونده دايانارلار خوشوم گلر. »
افشين يئمكده ن بير آن اَل چكیب دئدى:
«اينسانلار چوخ ايشلرى دليل سيزجه گورورلر. و سورا اونلارا مشروعيت وئریرلر. دليل تاپاماسالاردا بيرين قوشورلار. »
يواش يواش اعتمادسيزليخ فضاسى اَرييردى. َبللى دير كى ريضا روحيه لى دى.اما نادير اوزون اودوزموشدو!بلكه ده چاره سى يوخدو. جاوان ياشيندا جاميعه نين بو رحم سيز حاليندا آنا - باجي سینین گله جه غين دوشونوب و هر گون قورخولا ياشاماق، البته کی اينسانى ضعيف لنديره ر.
ناهارى يئيب قورتارديق. هر كس َپتي سین قادييب،ديوارا دايانميشدى.ايندى چاى واقتى دى. بيز دينديرمه آلتيندا اولاندا،هر يئمك دن سونرا بير بويوك پلاستيك بارداق دا چاى وئريرديلر.
قاپى نى آچديلار،بوش قابلارى گوتوروب هر بيريميزه بير پلاستيك بارداق چاى، و اوچ دورت دنه ده "قد" ويرديلر. هر كس اوز چايين گوتوروب سوُوماغين باشلادی.
بيردن ريضا اوزون توتوب منه سارى دئدى:
قاپى نى آچديلار،بوش قابلارى گوتوروب هر بيريميزه بير پلاستيك بارداق چاى، و اوچ دورت دنه ده "قد" ويرديلر. هر كس اوز چايين گوتوروب سوُوماغين باشلادی.
بيردن ريضا اوزون توتوب منه سارى دئدى:
«قربان سنين ايتهامين نه دير؟ سنى نييه بورا گتيريبلر؟ »
چايى آغزيما آپاراراق،بيراز دا شوخلوق لحنينن دئديم:
«دئيلر سياسى سن. آمما من نه سياسى يم و نه ده آیری بير شى! قازئتجى َيم . بودا آغالارين باخيشينان سوچ مدركى اولوبدو. هابئله بهتان ياخيب بورا گتيريبلر.»
«بورا گلن لرين هاميسى اوزلرين گناهسيز بيلیرلر!ذاتاً اينسان گوردغو عملى دوغرو بيلير. اينسان اينسان اولدوغو ايچون بیر عملى يالنيش بيلسه گورمز. او بيزيم باخيشيميزدى كى عمل لرى اوز باخيش منفعت لريميزین اساسيندا ياخجى پيس ، و يا فايدالى فايداسيزا بولوروخ. عمل صاحيبى باخيشيندان،عمل هر زامان ياخجى و فايدالى اُولدوغو اوچون،مشروع و گناه سيزدير.»
نادير يواش -يواش دونو آچيليردى . او باشينى يواشجا قالديراراق دئدى:
«هه من سنين عكيسينى روزنامه لرده گورموشم.حتى اوچ- دورده نه مقاله نى آغا ريضانان اوخودوق.آغا ريضا ياديیان گلير؟»
-«هه دوز دئرسن نادير.قيافه سى دئيرم آخى نه تانيش دير. عكيسى اوزونن خوشتيپ دير.آمما يازي سين اوخوياندان سونرا بير شى ده دانيشديخ، قربانين باره سينده،ایه ياديندا اولسا!»
«هه دئدين بوجور گئتسه چوخ چكمزامداد غيبى گَلر، مثلاً ماشين وورار بيله سين، يادا توتوب ايچه ريه آتارلار.»
ايرضا افيشنه ساری دئدى:
«سنده قازئته جى سن؟»
افشين گولره ك جواب وئردى:
«يوخ من قازئته جى دييلم.اما قازئته جى لرى چوخ سئويرم. سانكى بيراز چوخ سئوميشم ده، اونا گوره ده منى توتوبلار!من نجارام.منى نه يه توتوبلار قربان؟سن قازئته جى سن،من كى نجارام!ياخچى موضويا ايشاره ائلديز آغا ايرضا،بو سرى آپاراندا سوروشماليام منى نيه توتوبلار؟»
اوزومو ايرضايا تودوم دئديم:
«افشين بيزيم قازئته ده مقاله يازاردى .او اوزدن بيله سينه سياسى ايتهام ووروب لار . شوخلوغونا باخما،اوزو هئچ زامان قبول ائلمير كى سياسى ايش گوروب يا قازئتجى دير.»
«افشين بيزيم قازئته ده مقاله يازاردى .او اوزدن بيله سينه سياسى ايتهام ووروب لار . شوخلوغونا باخما،اوزو هئچ زامان قبول ائلمير كى سياسى ايش گوروب يا قازئتجى دير.»
افشين ايرضايا ساری:
«آنام دئير هر كس بير جوره ده لى دير. سن ده بير جوره دلى سن.يوخسا نجار گره ك نجارليغينا باخا،نوكر نوكرليغينه و شاه دا شاه ليغينا!ياديمدا گلن "كامو"نون طاعون كيتابين اوخوياندا،انام دئدى بو ايشلر سنه گلمير،سن گرك كيتاب اوخوسان دا نجارليغا راجي بير كيتاب اوخوياسان.حتى "قربان"نين آتاسى دئرميش كى قربانين دوقتور اولماغينا باخمياراق بير نجار شاگيردى طرفيندن يولدان اولونوب.گوروسوز هامى دئير نجار گره ك نجارليغينا باخسین و آيرى بیر ايش اینن ايشى اولماسین.»
هاميميز قاقيلاييب گولدوخ.منده اوزومو بوننان آرتيق ساخلیا بیلمدیم سوروشدوم :
«سيزين ايتهامیز نه مه نه دي؟»
ريضا اَلي نن باشين قاشييب دئدى:
«بيزيم حكايه اوزوندور.»
-«اولسون وقت چوخدور. چوخدان دا كيمسه نن دانيشما ميشيخ!»
ريضا چاى بارداقين آخير خورطومون باشينا چكیب سوزون دالی سین توتدی:
«اينقلاب دا ايكى بويوك قارداشيم و من، سياسى گروه لارا ، و ايشلره قاتيلديخ.البته من كيچيك ياشدايديم . داها دوغروسو قارداش لاريم منه اعلاميه وئريرديلر من اونلارى داغيديرديم.هاميميزى توتدولار. من اوشاغى يديم ،اونا گوره بير مودت سونرا منى بوراخديلار. قارداشلاريمين ايكى سين ده اعدام ائله ديلر.ائويميزده بير دونيا درد-و-غم واريردى.
بو غم-غصه لی ائوده بويودوم. بو فضادا تصميم توتدوم سياسته قاريشميام و حياتدان لذت آپارام.دانيشگاها گئتديم سورادا چاليشديم. ائولنيب عائله قوردوم. ائو-ايشيم ائو ، ياخچى و گوزل خانيم ، اوشاقلاريم واريدى.اما هر زامان کی عدالتسيزليغی گوروردوم ويجدانیم عذاب چکیردی.سياست دن ، ديندن ياخچى خاطيره م يوخودو. اونا گوره عرفانا چكيلديم و سونرالار احساس ائله ديم آلله طرفيندن منه واسيطه له وحى گليرکی دونيانى اصلاح ائلييم. بو وحى لرى بير كتابا ييغميشديم كى اونا چاپ مجوزى آلیم. سوه ن لریمین چوخون ياخالاديلار. البته هاميسين،ناديردن سونرا بوراخديلار.نادير منيم ان ياخين پيرو وومدور. اميدولویام بو ياخينيخدا اونو دا آزاد ائليه لر.»
بو غم-غصه لی ائوده بويودوم. بو فضادا تصميم توتدوم سياسته قاريشميام و حياتدان لذت آپارام.دانيشگاها گئتديم سورادا چاليشديم. ائولنيب عائله قوردوم. ائو-ايشيم ائو ، ياخچى و گوزل خانيم ، اوشاقلاريم واريدى.اما هر زامان کی عدالتسيزليغی گوروردوم ويجدانیم عذاب چکیردی.سياست دن ، ديندن ياخچى خاطيره م يوخودو. اونا گوره عرفانا چكيلديم و سونرالار احساس ائله ديم آلله طرفيندن منه واسيطه له وحى گليرکی دونيانى اصلاح ائلييم. بو وحى لرى بير كتابا ييغميشديم كى اونا چاپ مجوزى آلیم. سوه ن لریمین چوخون ياخالاديلار. البته هاميسين،ناديردن سونرا بوراخديلار.نادير منيم ان ياخين پيرو وومدور. اميدولویام بو ياخينيخدا اونو دا آزاد ائليه لر.»
من ريضانين سوزلرين ذهنيمده بیر دوشوب-چیخدیم. نئجه اولار كى21- نجى عصرده اينسانلارا وحى گلسين و اونلار «پيرو» دا تاپسينلار!منه چوخ ایره تی گليردى. امما دوشونوردوم اينسانلار هر زامان بير مسئله نىن يولون بيلمييه نده يا اونون حلينه قادير اولموياندا،بير مجهول گوجه كى چوخ واخت الله يا حتى بير الله لاشميش لیدرده اولابیلر ال آتیرلار.
بوایش تاريخ بويو اولوبدا گؤرسنیر. گئچمیش خرافات دين لر آرادان گئدیرلر اما يئرينه يئنى شی لر گلير. بو فيكيرلرده ديم بيردن نادير دئدى:
بوایش تاريخ بويو اولوبدا گؤرسنیر. گئچمیش خرافات دين لر آرادان گئدیرلر اما يئرينه يئنى شی لر گلير. بو فيكيرلرده ديم بيردن نادير دئدى:
«آقا ريضا كيتابين چاپ اولماغين دئگينن،آغا قربان گيل غريبه دييل. نجور اولدو كى بيز سياست سيزليخ اساسيندا بدبخت اولدوق اونو دئگينن!»
ريضا جواب وئردى:
«اونو دا دييه جييه م،فقط سن بو قدر سيزيلاما. هر نه يى بوينوما آلاجايام؛ سني ده بوردان قورتاراجاغام.»
-«يوخ آغا ريضا،منظورم او دييل. دئيرم سياستميز اولسایدی ، يالان دانيشسايديخ ، سانسور ائله َسيديخ، ايندى بوردا دئيليديخ!»
ريضا آياقلارين اوزالديب گوزلرين يوموب دئدى:
«قوى قضيه نى دييم. قربان نان -افشين ده بوردا. آزدان -چوخدان باشلارى دا چيخير، بحث ائله ريك. »
ريضا اوزاندى يئره گوزلرين په سره تيكيب دئدى:
«باغيشلاين منيم بئليم آغريير؛ مجبور اوزانيب بحثین دالی سین توتورام.»
ريضا اوزاندى يئره گوزلرين په سره تيكيب دئدى:
«باغيشلاين منيم بئليم آغريير؛ مجبور اوزانيب بحثین دالی سین توتورام.»
نادير قالخدى آياغا ريضايا طرف گئديب دئدى:
«گوى بير بئلي یئن اووكاليى ييم.نامردلر بيليرلر ديسكىن وار. اونا گوره هر زامان بئليندن ُوروب لار.»
ريضا قبول ائلدى .من ده بو حالدا كى نادير ريضانين بئلين اووكاليردى،دوشونوردوم : اينسانلار هر زامان ايده ال لارا چاتماق اوچون موجاديله ادیب لر. فيكيرلرين يالنيش يا دوغرو اولماغينا باخمياراق مجاديله نى باشا چاتديرا بيلميب لر. هيچ زامان عدالت و آزاد دونيا فيكيرى اونلارین ذهنین دن اسكيک اولمایب. بوناگوره حيات و انسانليغ سونا یوخ بلكی ايره لی سارى گئدير. مثلا بو ريضا ايكى قارداشين الدن وئريب دیر. اما گنه ده ياخچى بير دونيا يارتماق اوچون موجاديله ائدیر.من اون بش ياشيمدان ماورالطبيعه اينانميرام و ريضايا وحى گلمه غي بير توهم نظره آليرام. اما نئجه اولسا جامعه نى اصلاح ائله مه غه چاليشير. و دورغونوغون قاباغيندا قيام ائليب. بونو گورسدير كى ظلمت قارانليق نه قدر قدار اولسا دا،اينسان لار هله آزاد ليغ و ايشيق دونيا اوچون اوميدلرين اَل َدن وئرمييبلر. ايچيمده بير قرار سيزليخ واريدى. ایستیردیم ريضانين نحور توتولماسين بيليم. بودا بلكه زينداندا اولان بيكارليغين نشانه لريندن بیری دير. ريضايا سارى دئديم:
«نجور توتدولدوز،او كيتاب نمه نه يدى ؟»
نادير ريضانين بئلين اووكاليا- اووكاليا دئدى:
«هر نه وار او كيتاب دان گلدى باشيميزا، حتى آغا ريضانين ايرشاد ايداره سينده اولان يولداشينين توصيه لرين قبول ائديب،دئديغى قيسمت لرى حذف ائله سه يديخ،كيتاب دا چاپ اولاردى و بيزنن ده ،هئچ كسين ايشى اولمازدى.»
ريضا دونوب بئليى اوستونده اوزانيب منه باخاراق دئدى:
«نادير دوز دئير،اگر كيتابى سانسور ائله سه يديخ،كيمسه نين بيزنن ايشى اولمازدى،اما قوى اولدن جريانى دئيم . سونرا بيرليكده بو باره بحث ائلييك ك. من گره ك سانسورا باش ايه رديم يا يوخ!»
آرادا بير ايكى دقيقه ليخ سكوت حاكيم اولدو،سونرا ريضا گوزلرين يومدو بير آه چكه رك :
«بلكه منيم اعتيقادلاريم سيزه و خصوصا افشينه گولوش گلیر!اما منيم باشيما گلنلر و اعتيقادلاريم منیم چون چوخ دا جيدى گلير.»
افشين جواب وئردي:«اعتقادلارا گولوش نن باخماق! داياز اينسانلارين ايشى دير،اولسون كى من ايدعا ائلميرم درين بير اينسانام،اما دايازليغيما قارشى اوز ايچيمده هر زامان ساواش آپارميشام.اونا گوره سنين دونيا گوروشونه يوزه-يوز قارشى اولسام دا، اونا مسخره يا گولوشله باخمارام.»
افشين جواب وئردي:«اعتقادلارا گولوش نن باخماق! داياز اينسانلارين ايشى دير،اولسون كى من ايدعا ائلميرم درين بير اينسانام،اما دايازليغيما قارشى اوز ايچيمده هر زامان ساواش آپارميشام.اونا گوره سنين دونيا گوروشونه يوزه-يوز قارشى اولسام دا، اونا مسخره يا گولوشله باخمارام.»
«- دئديخلرينه امينم. اما اونسوز دا بيليرسن كى اينانان اينسانلارين اينامينا گولوش له باخسان دا،ايناملارين الدن وئرمزلر. حتى داها چوخ گوجله نرلر.اما حاشيه گئتمییک جريانى دئيم.»
-منه گلن وحى لرى بير پ د اف کیتابی حاليندا ييغديم . آدينى "گلاسو" قويدوم. بيلمه وحى گلدى كيتابى چاپا وئره م . اول ايرانى و سونرا دونيانى ظلمت دن قورتارام.پيرولاريمى ييغديم اونلارا رسالتيمى دئديم. پيرو اولدوقلارى اوچون كيمسه مخالفت ائله مدى.ايرشاد ايداره سينده بير سمپاتيم واريدى داريوش آديندا،كيتابى گوتوروب داريوشون يانينا گئتديم . اونون يارديمين كيتابى چاپ ائله مگ ايچون ايسته ديم.داريوش اليندن گلن كومحليخه سوزو وئردى و دئدى:من مميز سانسور قيسمت اولان يولداشلارنان دانيشيب و حتى لازيم اولسا بيراز دا پول وئره رم كى كيتابين بعضى قيسمت لرينه گوزلرين يومسونلار. اوستوندن بير هفته كئچدى داريوش زنگ ووردو: آقا ايريضا وقتين اولسا َگل ايداره يه كيتاب موردينده دانيشاخ.من ده او ياخينلاردايديم،فورا گئتديم.داريوشون اوتاقينا گيرن همن قاپى نى باغلادى يواش بير سس نن دئدى:
«ياخچى کی اول كيتابى منه وئردين،يوخسا مستقيم اوزون قانونى يولدان چاپ درخواستى وئرسیدين ايندى پرونده ن امنيتى قوه لره وئريلميشدى!
اما الله ها شوكور كى ايندى اونلارا احتياج يوخدو . اوز آراميزدا موشكولو حل ائلييه ريك.» نيگران حالدان سوروشدوم:«نه اولوب؟نتيجه نمه نه دير داريوش؟»
داريوش بو مثله ايناناراق كى ديواردا سيچان وار - سيچانين قولاغى وار ؛ بير اینجه َسس نن دئدی:
-من سانسور قيسمتينده اولان يولداشلاريملا،كيتابى اوخويوب،دانيشيب مصلحت له شديم. كيتابين چاپ اولماغينا لازيمدير كى 60 صفحه كيتابدان سانسور اولونسون.يوخسا نه كيتابا مجوز وئره لر و نه ده سنى راحات بوراخيلار . بو سانسورا شاميل اولان صفحه لره دير كى يازميشام، باخ موافيق اولسان رسمى درخواستينى لازيم اولان بولومه وئره ك. منده بير فيكيرله شديم دئديم قوى آپاريم ائوده صاباحا كيمى بير باخيم تصميميمى توتوم.خدافيظ لشديك من ائوده گليب سانسور اولان قيسمت لرى مرور ائله ديم. دوشونوردوم كى نيه گره ك من سانسورو قبول ائليه م. سونرا نظره آلديم كى مجبورام كيتابى چاپا وئرمه ايچين بو شرطلرى قبول ائليه م. اونا گوره صفحه لره باخديم مرور ائله ديم . سانسور اولان قيسمت لرين،حذف اولماغينان كيتابين معنى و مضمون آرادان گئديب بوشالمير! منيم اينجه له ممده او صفحه لرى حذف ائله مک او قدر تاثير بوراخميردى. البته ياريم صفحه ليخ بير پاراگراف واريدى كى اونون حذفى،كيتابى معنى دن ساليردى! البته كى او پاراگرافين حذفين قبول ائليه مزديم.تصميمى توتدوم، قيرخ دوققوز صفحه ياريمين سانسورون قبول ائلرديم اما او ياريم صفحه نى يوخ.اوز يانيمدا بوجور فيكير ائليرديم كى حتما منيم بو قدر اسكيك گلدييمى قدير بيله جخلر و او ياريم صفحه يه ده گوزلرين يوماجاخلار. صاباح گئديم داريوشون يانينا دئديم قبولدور فقط ياريم صفحه نى ايجازه وئره مم سانسور اولا،چونكى او ياريم صفحه نين حذف اولماغينان كيتابين هاميسى مفهوم دان بوشالیر.
داريوش دئدى:
«هانچى بولومو؟باخيم بلكه بير طرف ليغ ائلديخ.»
-او قارا ائششك بولومو.
داريوش بير دوروخدو دئدى:
«آقا ريضا او بولوم حتما گره ك حذف اولسون،فقط بو بولومون، اوچ ايل دن يوخارى زيندانى وار!باخ او بولومه اصلاً چاپ مجوزى وئرمزلر! »
«يوخ داريوش نئچه كى اينسانين مغزى اولماسا حيوان كيمى اولار و اينسانليغ مفهومون الدن وئرر،منيم ده كيتابيمدا او بولومو حذف اولورسا، مفهومو آرادان گئدر.من بو جريانين قاباغيندا دوراجايام . اينسانلارى مفهوموندان بوشادماخ ايستيرلر.»
داريوش باشين آشاغىيا سالدى دئدى:
داريوش باشين آشاغىيا سالدى دئدى:
«باخ آغا ريضا،من بو سيستم ده بير نفره م،سيستمى بير ماشينا اوخشاتسان،من بونون بير پيچی مهره سى ييم.هر زامان منى عوضلييب آيرى سين يئريمه تاخا بيلرلر. من بوراجاخ دا اوز موقعيتيمى ايداره ده خطره ساليب سنه يارديم ائله ميشم.اگر قرارلى سان سانسور ايجازه سى وئرميه سن،اوزون بيلرسن،اما منى يادان چيخارت ، بو كيتابين چاپ پروسه سينده! هله دان کی بيز بيربيرميزى تانيريق.اما ياديندا اولسون بو كيتابا چاپ ايذنى وئرميه جكلر . سن اوزونده باش-آغرییا دوشه جكسن.»
-البته كى سندن تشكور اليرم،سنيله منيم موقعيتيم فرقلى دير،من سنين كيمى بو سيستم دن دييلم.سنين موقعيتينى درك ائليرم،بوندان سورا داناجاغام كى سنن تانيشلیغیم وار . سنده منی دان.
بورادا من سوروشدوم:
«آقا ريضا او بير پاراگراف نه ييدى كى اوننان ال چكه بيلمدين؟ياديندا؟»
ريضا گولومسويه رك جواب وئردى:
«او منه گلن وحى لردن بيرى دي. دينديرمه لرده او قدر اونون اوستونده كتك یئميشم كى ازبرله ميشم.»
قرارسيزليغيمى ساخلياماديم:
«اونو دئيه بيلرسن؟ »
او بودور قربان: «گئجه يوخودا گوردوم كى ساغ طرفدن بير قارا ائششكه مينيره م، سول طرفدن ائنيره م . و بو عملى بير نچه دفعه تكرار ادیره م.»
او بودور قربان: «گئجه يوخودا گوردوم كى ساغ طرفدن بير قارا ائششكه مينيره م، سول طرفدن ائنيره م . و بو عملى بير نچه دفعه تكرار ادیره م.»
يوخونون تعبيرى يا وحى(وحى لر ايرضايا يوخو طريقى له گليردى):"قارا ائشك ،دجال خامنه اى دير،اونا مينمه غيم بونا ديلالت ائلير كى خامنه اى حاكميتى منيم طرفيمدن داغيلاجاخ.ساغ و سول طرفدن توشوب مينمه غيم بونون نشانه سى دير كى اوزون ايلردير ساغ -سولون تمام ايدعالارينا باخمياراق ،جامعه نين ترقى سينه بير ايش گوره بيلمير . داها دوغروسو ساغ-سول منيم رسالتيمده توستو كيمى گويه قالخاجاخلار. باشقا حساب لا ساغ دا منم سول دا منم.»
بونو ائشيده ره ك گولمه گيمى ساخلياماديم گولدوم . دوشوندوم وحى بلكه گولوش دی. اما يوزلر ايلدىر كى اينسانلار آزادليخ و عدالتى برقرار ائليه مييب لر.ائله بو فيكيرلرده ديم افشين گوزل سسى نن بو شعرى اوخودو:
آزاد دوغولان اينسانا قاندال نه گرکدير؟
قانداللاری قيرميشلارا زيندان نه دئمکدير؟
دونيا نه لرين وار؟
افسانه لرين وار؟
بيچاره بشر اؤلچويه گلمز کدرين وار
قانلار تؤکرک قاندالی قيردين آياغيندان
قانداللاری ييغدين و قاييردين يئکه زيندان !
داييم باشين اوستونده گزير غم و فلاکت
بير گون سنی زنجيرله دی سولطان بير گون ده آزادليق و عدالت.(١)
بير ايكى دقيقه سكوت دان سونرا افشين بير آه چكرك دئدى:
«آقا ايرضا باغيشلا سوزونو كسديم،سنين سوزونون داليسيندا حئيفيم گلدى كى بو شعرى اوخومويام،بويور ايدامه وئر.»
«مجويز درخواستى وئرديم . اوننان بير هفته سونرا گلديلر هاميميزى توتوب آپارديلار. پُيرْولارين هاميسى پئشمان ليخ ايظهار ائله ديلر. بير تعهد آليب بوشلاديلار. ايندى بير نادير قاليب بيرده من.منه دئيلر مرتد اولوبسان . چون وحى ايدعاسى ائليرسن،احتيمالى چوخدو اعدام اولاسان،ناديرى اما احتمالا بو ياخين دا بوشلويارلار.»
نادير بيردن دئدى:
«منجه گره ك آقا ريضا سياست ايشله دردى . او قيسمتين حذفينه ايجازه وئره ردى تا مناسيب بير زاماندا ايشين گوره ردى.دوز دئميرم آغا قربان؟ »
منده داها دوغروسو افشينين جواب وئرمه غين ايستيرديم،ندن كى من مباحيثه ده بيراز تئز عصبى له نيرديم .البته بوردا ديوارلارين حيصاريندا ايسته ميرديم ديل آجى ليخ سالام،اما افشين بوجور يئرلرده داها يومشاق و كسكين منطقى جواب وئرردى.اونا گوره دئديم افشين سن نه فيكير ائليرسن؟
« -من بيلميرم،هر كس اوز ايشينين سوروملوسودور. انسان توتدوغو تصميم لر يا گوردوغو عمل لره مسئول دور. اما راضيام كى اينسان گره ك هر نه باخيش و گوروشو ده اولسا،قويمويا اونا باشقالاری ايسته ديخلرى جهتده یول وئره لر. البته كيتاب بو ايشه گلر كى سويوخ هاوادا يانديريب قيزيشاسان.چوخ زامان قورخو اينسانا غلبه ائله سه،سكوت عملسيزليق،باش ايمه دن داها ياخچى دير. »
نادير سوروشدو:«سيز آغا ريضانين عملين تاييد ائليرسيز و اونون پيغمبر اولدوغونا الله دان وحى آلديغينى اينانيرسيز؟»
-«البته كى منيم دونيا گوروشوم ده،گوج اينسانلاردان قايناق لانان بير شى دير . ريضانين دا وحى آلماغينا اينانميرام،نئچه كى ريضادان قاباخ كى لارا اينان ماميشام.حتى مريد و پيرو ييغماق اينسانين انسانليغينا ياراشميان بير مسئله دير.ديره نمه آزاد اينسانلارين برابر شرايطده ديره نمه غى نن وجودا گلر. ندن كى بو مسئله ده گوردوغويوز كيمى مريدلر پئيرولار ايلك آديمدا آيريلماق و پئشمانليق قرارى وئريلر.بو منيم اينتقاديم . فرقلى دوشونجه م دير .اما بونا اينانيرام كى ريضا يا هر كسين بو معناسيزليق،دورگونلوق و ظلمات قاباغيندا ديرنمه حاقى وار،جانلى لاردان جانسيزلارين تكجه بير فرقى وار، اودا بودور كى جانلى لار ديره نمه و آياقلانما قوه لرينه ماليك ديلر،حتى جانلى لاريندا ايچينده اينسانلاردان او بيرى حيوانلاردا بو فرق وار كى او بيرى حيوانلاردا ديره نمه لرى،قورخو حاليندا جانلارى خطرده اولاندا يا عاج اولاندا بو حيسه صاحيب اولورلار.اما اينسانلاردا ياخچى گلجكه صاحيب اولماغ اوچون اودا نه تك اوزونه بلكه توپلومون هاميسينا،بو حيسه صاحيب اولورلار. يا حتى بو حيسه صاحيب اولماغ اوچون جانلارين خطره ساليرلار. »
ريضا بير منه باخاراق سونرا اوزون افشين نه سارى توتدو و دئدى:«اما منجه افشين يانليشيدير،چونكى اينسانين مريدى يا اينانان لارى اولماسا،نجور ظولمت قارانليغا و معناسيزليغا غلبه تاپسين.دوزدور كى منيم موريدلريم تئز به ره نى سويا وئرديلر . منى تك قويدولار،اما بلكه من اونلارين اوستونده ياخچى ايشله مه ميشديم!يوخسا هر ظفر قازانماغا،خصوصى له ده قارانليقلارين قاباغيندا،موريدلره و اينانانلارا احتياج وار!مه يه تك باشينا دا اينسان ظفر قازانا بيلر،اودا قارانليق ليخ و قدار ظاليم لرين قاباغيندا؟»
افشين آياقلارين اوزالدارق جواب وئردى:
-«چوخلو اينسانلار دونيانين معناسيزليغينا غاليب گلمه ايچون اونا معنا وئرمك ايچون سئويشيرلر،پول ييغيرلار يوخارى مقاملارا یئتیشمک ايستيرلر.بونلارين هيچ بيرنه ده راضى اولمورلار. چوخ سئويشيرلر و هر گوردوخلرى قادين يا ائركك دن سئويشمك ايستيرلر. چوخ مالدان راضى اولمويوب گونده اونو آرتيرماق ايچون هر جوره حيله يه ال ورورلار. حتى قارداش- باجيلارينين دا حيله نن مالینی الريندن چيخارماغى ياددان چيخاردميلار. گورورسن كى اينسانلارى مقام ارضا ائله مير، ساواشيلار. داها يوخارى مقاملارا چاتیرلار گنه ده ساواشيلار!دونيا دا گوردوغون قارانليق ظلمات اينسانين معناسيزليغا معنا وئرمه چابالاريندان اله گلير . هيچ زامان بو اينسانلار نه حياتلاريندان راضى اولا بيليرلر نه ده حياتالارينا معنا وئره بيليرلر!مقدونى ايسكندر ظفرلريندن سورا،موتلو اولا بيلميردى ! هر ظفريندن سورا چوخلو شراب ايچردى کی بلكه ظفرلده تاپماديغى موتلولوغو،شراب دا تاپسين.بابل ظفريندن سورا او قدر شراب ايچدى اما گنه كدرلى دونيادان گئتدى! منجه بو حياتا تك معنا وئرمك يولو ديرنمك دير.یالنیز ديره نن اينسانلاردى كى حيات لارى معنا صاحابى اولور. ینی نسل گئچن نسلین قاباغيندا خانملار کیشی دنیاسی قاباغيندا ديره نمه لری ايلك ديرنمه طغيان دير كى اونون دادين بوتون اينسانلارین ديرير.ظولوم عدالتسيزليغ تاريخ باشلانيشدان وار اولان بير مسله دير.چوخ اينسانلار گليب لر كى بو عدالتسيزليغى يئريندن قالديرسينلار!اما بير تورلو باشارميبلار. حتى چوخودا اونو قالديراننان سورا يئرينه آيرى زنجيرلر قوشوبلار!اونون سببى منجه بودور كى اونلار آزاد اينسانلار ايتيفاقى اولمويوب،بلكه مذهبى يا سياسى الله لاشميش ليدر و انون مريدلرى اولوبلار!اونلار او قدر آزادليغا عدالته يئتيرمه گه آرزولو قالیبلار كى فقط مقصد اونلارا اونملى اولوبدو. و هر يول كى قيسا دیر گئدیب يئتيرمک ايستيبلر . بو يولدا هر كسين رهبرليغين قبول ائليبلر. نتيجه سى ده بو اولوب كى كوچوك زنجيرلرى قيريب بويوك زندانلار قاييريبلار. يا آغا ايرضانين ساغ -سول عملسيزليغى كى دوغرو توتوشدورمادير، بوننان نشأت تاپیب دير!
اما منه اونملى اولان مقصد دئيل،بلكه يولدور.بوكى نه زامان و نجور مقصده يئتيرمه شانسيم وار،مجهول بير قضيه دير كى حتى بئله اونو دوشونمورم.اصلينده من لذت داليسيجاخ اولان بير اينسانام!بلكه اينانماياسان چوخ سئويشمه،پول و مقام داليسيجاخ اولدوم. چوخ موقعيتلريم اولدوب كى اونلارا يئتیشم. اما من تكجه ديرنمه طغيانی تامسينيرام!»
ايرضا اوزون افشين نه سارى توتوب دئدى:
«افشين سنين سيستمدن چوخ نيفرتين وار. منجه بو قدر نيفرت ياخچى دييل.منه باخ! ايكى قارداشيمى آسيبلار، سنين جه نيفرتيم يوخدور. یالنیز اوز ايده ال لاريم ايچون مجاديله ائلیره م.
«-ايشتيباه فيكير اليرسن،منيم نه رژيم نن نيفرتيم وار و نه شخصى اولاراق كيمسه دن،البته سيستم دن نيفرتيم وار.منیم ديره نمه م ايلك دفعه ده اوز ايچيمده اوز عليه مه دير،ايچيمده اولان جيهالتين قاباغيندا داها چوخ ساواشيب ديره نيرم.حتى چوخ زامان حكومتى سوچلو بيلميره م. داها چوخ يايقين اولان جهالتى، كى منده،آتا- آنامدا ، گوردوغوم هر كس ده وار.
بو سيستیمده ايلك سبب جهالت دیر و اونون قاباغيندا ساواشماق ايستيره م.حكومت لرين گليب - گئتمه سی ایله جهالت آرادان گئتمز. اونا گوره ده منجه ساواش ديره نمه بير حكومته باغلی اولماغى يالنيش دير. مسئله نى ساده لشديرمخ دير. بوردا كى ظلمت رژيمی جهالتدن فايدالانير و اونون اوستونده پايه لرين بركيدير.اونا گوره اوز ايچيميزده كى جهالت له ساواشماغیمیز گره ک لیدیر. اونلار بيلرلر اگر اينسان جهالتین بيليب اونون قاباغيندا ساواشيب ديره نه ،هئچ قدار ظاليم رژيم بير گون آياغ اوسته دايانا بيلمز. »
بو سيستیمده ايلك سبب جهالت دیر و اونون قاباغيندا ساواشماق ايستيره م.حكومت لرين گليب - گئتمه سی ایله جهالت آرادان گئتمز. اونا گوره ده منجه ساواش ديره نمه بير حكومته باغلی اولماغى يالنيش دير. مسئله نى ساده لشديرمخ دير. بوردا كى ظلمت رژيمی جهالتدن فايدالانير و اونون اوستونده پايه لرين بركيدير.اونا گوره اوز ايچيميزده كى جهالت له ساواشماغیمیز گره ک لیدیر. اونلار بيلرلر اگر اينسان جهالتین بيليب اونون قاباغيندا ساواشيب ديره نه ،هئچ قدار ظاليم رژيم بير گون آياغ اوسته دايانا بيلمز. »
ايرضا باشين قاشياراخ دئدى:«سن آنارشيست سن منجه.»
افشين گولره ك جواب وئردى:يوخ من نجارام.
هاميميز گولدوخ. افيشنين بو عادت له كى بحث ده هئچ ناراحات اولمازدى كيمسه نىن اوره گین سنیندیرمادان سوزو شوخلوغا سالاردی خوشوما گليردى.
بو حالدايديخ كى قاپى آچيلدى مامورلار ايچرى گيريب ناديره دئديلر:«وسايلین يغيشدير،عجله ائله بلكه شامى ائویزده يئدين.»
افشين گوله گوله مأمورا دئدى:
«سركار تك گئديب ائولرين تاپماز،قوى برابر آپاريب يئتيرخ بيله سين.»
هاميميز گولدوخ. مامور قيزاراراق دئدى:«قالخين گوز اؤرتویو زو تاخين، سيزنن هله ايشيميز چوخدور.»
قالخديخ آياغا. نادير آزادليغا سارى گئتدى . بيزي الیمزدن توتوب دينديرمه اوتاقينا آپاريرديلار!
افشينين دئديخلرينى دوشونوردوم. دوشونوردوم ميلياردلار تومن خشله نيب بو بويوكلوخده ديوارلارا. اوزلرين دئو گوجونه صاحيب گوستره ن لره کی ديره نمه حسى نى بیزده بوغسونلار.اما بيزيم بوردا اولماميز اونلار گوستریر کی بو عذابلارا باخمياراق ديره نمه هله اولمه ييب دی.اگر قادین کیشی اوز دیره نمه لریله حياتا معنا وئريرلر، من نييه بو سوقوچو تشكيلات قارشيسيندا ديره نمگيم َنن اوز حياتيما معنا وئرمه ییم؟
----------
١- (پرفسور زهتابى)
بيش از دو ماه است كه در بازداشت انفرادى بسر مى برم.تنهايى و بى خبرى از دنيا،بيشتر از بازجويى و مشقات آن دلتنگم كرده است.چگونگى گذر زمان را از نوع و وعده هاى غذا حساب مى كنم،كسانى كه سابقه بازداشت توسط قوه امنيتى دارند مى دانند كه بعد از گذشت مدتی،انسان با تنهايى و شرايط بازداشت انس پيدا مى كند.نيروهاى امنيتى با اطلاع از اين موضوع،براى شكستن مقاومت بسته به اینکه کم و زیاد مى تواند يك هفته،يك ماه باشد به اعضاى خانواده متهم ملاقات مى دهند و يا متهمى ديگر را با او هم اتاق مى كنند تا لذت آزادى را كم و زیاد بچشانند. واز اين طريق همكاريهاى لازم را براى رسيدن به اين آزادى قطره یی،كه قطعاً توام با اعتراف است فراهم کنند.با دوستم افشين كه قبل از بازداشت در اين مورد بحث كرده بوديم به شغل پدرش که قصاب بود اشاره کرده بود.و اين عمل نيروهاى امنيتى را تشبيه مى كرد به اینکه قبل از سر بريدن گوسفندها به آنها آب و علف مى داد تا آماده ی قصابی بشوند.او مى گفت :نيروهاى امنيتى با اين عمل در ظاهر خوبشان،متهم را براى بازجويى حاضر مى كنند.باهم دستگير شديم،ولى الان بيش از دو ماه است ازش خبر ندارم كه به سرش چى اومده.
مأمورين مثل اينكه متوجه دلتنگى من شده بودند و يا خواسته بودند كه لذت صحبت كردن با يكى را،براى من بچشانند (چونكه در بازجويى از موقعيت پايين به بالا صحبت مى كنى)هر منظورى داشته باشند يك روز(حساب روزها را نداشتم)بعد از صبحانه «در» با صداى وحشتناكش باز شد.فكر كردم كه دوباره براى بازجويى بايد بروم،از يك طرف حس ترس داشتم و از طرفى ديگر حس خوشحالى بهم دست داده بود،چه اينكه لااقل بعد از يك روز بازجويى،خسته و كوفته بر مى گشتم و خوابى خوش می توانستم داشته باشم.چون تنها ماندن و به ضبحه و ناله كه از سلولهاى ديگر مى آيد گوش دادن بيشتر دلتنگ و بى قرارم مى كند.يكدفعه ديدم دم"در" يك مرد حدوداً شصت ساله ايستاده است.باصدای "در" چشم بند پارچه اى را كه به چشمش زده بود برداشت و روبروى من نشست.همانطور كه كمى با خجالت به من نگاه مى كرد،سلامى كرد.جواب سلامش را دادم و پرسيدم :اسمت چيست؟
جواب داد:رضا
-اسم منهم قربان است.
دیگر سكوت حاكم شد.در بازجويى و شرايطى كه ترس غلبه مى كند،انسان از همه چيز وحشت دارد،حتى به مثل معروف مار گزيده از ريسمان سياه و سفيد هم مى ترسد.به هر كسى شك مى كند كه مبادا خبرچين باشد،حتى بعضاً پيش مى آيد كه بعضى از افراد از خانواده و دوستان نزديك خود هم وحشت کنند.نمى دانم او چه فكر مى كرد،اما من از سر احتياط دراز كشيده بودم و چشمهايم را بسته و خود را به خواب زده بودم تا چشم به چشم نشده و سر صحبت باز نشود.او هم پتوى سربازى را كه اكثرا بدبو و كثيف است را تا كرده (عوض بالش) به ديوار لم داده بود.در همين اوضاع دوباره در با صداى وحشتناكى باز شد،اين "در" يك خاصيتى دارد كه موقع باز و بسته شدن،دل آدم را مى ريزد.بلند شدم و نشستم،ايندفعه هم دو نفر را چشم بسته آورده اند.يكى اش افشين بود و آن يكى يك جوان بيست و پنج ساله اى بور بود كه معلوم بود كمى وحشت زده است!چون براى هر قدم منتظر دستور مامور بود،بهمين خاطر هم مامور سرش داد كشيد:
«برو داخل.»
از ديدن افشين بسيار خوشحال شدم،بخاطر اينكه غالباً وقتى كه هر دو بيرون از زندان بوديم باهم بحث و رفاقت داشتیم.افشين انسان خودساخته و باسوادى بود،او بخاطر وضعيت بد مالى خانواده اش مجبور شد كه قيد ادامه تحصيل در دانشگاه را بزند و در مغازه نجارى كار بكند.اما با اين همه هر روز مطالعه مى كرد و جالب اينكه مطالبى را كه مى خواند،ساده مى كرد و براى دوستان و همكارانش توضيح مى داد.بعضى وقتها هم مقالاتى مى نوشت كه در روزنامه اى كه من كار مى كردم با اسم مستعار به چاپ مىرساند،اوايل حتى در روزنامه مطالبش را با شك و ترديد نگاه مى كردند.فکر میکردند شايد نوشته خودش نباشد،چونكه در مملكت ما به صنف كارگر چندان با ديد احترام نگاه نمى كنند و يا در باورهاى مردم نهادينه شده كه كارگر بايد فقط كار بدنى بكند و نمى تواند مطالعه بكند و بنويسد.اما بعدها با استمرار نوشته هايش بحث هايى كه مى كرديم،هر كس با احترام خاصى با افشين برخورد مى كرد،حتى بعضى وقتها كه مطلب نمى آورد،خودمان بدنبالش مى رفتيم .حالا از ديدنش حق داشتم كه خوشحال باشم،او هم از ديدن من نتوانست خوشحالى خودش را پنهان كند و با خنده پيشم نشست و گفت:
« در إعصار قديم،انسانها ميهمان نواز بودند ولى حالا زمانه عوض شده و كسى مقدم ميهمان را گرامى نمى دارد.»
دستهايم را دور گردنش حلقه زدم و گفتم:
«درست است كه زمانه عوض شده،اما مقدم ميهمان ناخوانده اى مثل تو را بايد هر زمان عزيز داشت.»
-«ما كه سالهاست نديديم،اما اينجا فرق دارد.مى بينى خيلى ها اينجا آمدند و هدايت شده اند!شايد تو هم عوض شدى و وقتى بيرون رفتى مقاله اى نوشتى كه «در اثر راهنمايى هاى عالمانه و دلسوزانه سربازان گمنام،نورى به قلبم تأبيد و به راه راست راهنمايى شدم و ميهمان نواز شدم.»
در اين بين چشمم به رضا افتاد كه بلند شده و پيش جوان تازه رفته و خطاب بهش مى گويد:نادر تو هستى؟
افشين هم بلند شد بطرف جوانى كه وحشت زده مى نمود رفت و گفت:
«دوست عزيز چشم بندتت را بردار و بيا داخل،ما هم مثل تو زندانى هستيم.»
پسره خجالت كشان و با حالت ترس،چشم بندش را برداشت و سلامى داد و در گوشه اى دور از جمع نشست.
رضا رويش را با شادى بطرف تازه وارد كرد و گفت:
«نادر نترس،با كمك خدا همه چيز حل خواهد شد.»
از همينجا فهميدم كه اسمش نادر است و هر دو به يك جرمى دستگير شده اند.
نادر همانطور كه سرش را به زير انداخته و چشمانش را به زمين دوخته بود گفت:
«بيچاره شدم،4 ماه است كه علاف اين اتاقها هستم،آخر من چه گناهى دارم؟خرج خواهر و مادرم را من مى دادم،در اين جامعه وحشى كه براى زنان كار نيست و اگر كارى هم بود بايد ارزان كار كنند و در خطر سو استفاده جنسى هستند،حالا خواهر و مادر من چه جورى در اين جامعه بى رحم گذران خواهند كرد؟»
بعد از كمى سكوت رضا گفت:
«تو گناهى ندارى،نگاه كن.من در همه بازجويى ها همه چيز را به گردن گرفته ام،حتى گفته ام كه نادر را من فریب داده ام!امروز و فردا تو را آزاد خواهند كرد،نگران نباش،تو آزاد خواهى شد و دوباره كار خواهى كرد و همراه با خواهر و مادرت زندگى خوبى خواهى داشت.»
افشين همانطور كه دستش گردن من بود گفت:«نترس،موقعيت منهم مثل موقعيت توست.درست است كه جامعه بى رحم است،اما در نگاه به اين ظلمات و تاريكى ها بايد شمعهاى روشن را هم ديد،نترس.»
هميشه دلم مى خواست مثل افشين بشوم،همیشه با روحيه بود و بسان گوى اميد.خيلى ها اگر جاى او بودند بسادگى خودشان را مى باختند،اما او مثل هميشه با اميد و روحيه بود.
يواش يواش كنجكاو مى شدم كه اتهامشان چيست،اما مسله اينجا بود كه آنها هم از ما احتياط مى كردند.حتى بين خودشان با احتياط صحبت مى كردند."در"دوباره با آن صداى وحشتناكش باز شد!وقت نهار بود و مأمورين غذا را داخل گذاشتند و دوباره "در"را محكم بهم كوبيدند و رفتند.نهار برنج و گوشت بود،هر كس غذاى خودش را كشيد و مشغول شد.افشين در حالى كه غذاى خود را مى كشيد گفت:
«واقعاً آدمهاى ميهمان نواز و شريفى هستند،براى يك جاى خواب و سه وعده غذا،روزى دوازده ساعت جان مى كَنيم،اما الان دو ماه است كه هم اتاق خالى دادند و هم سر موقع غذايمان را مى دهند،ياد بگير قربان!»
رضا هم با خنده گفت :
«روزنامه نگارها مثل آخوندها خودشان ياد نمى گيريند،بيشتر سعى مى كنند ياد بدهند.»
-خوب براى اينكه ثابت كنم ميهمان نواز هستم،من گوشت نمى خورم،اگر مى خوريد،تعارف نكنيد؟
افشين گفت:من نمى خورم.
رضا با تعجب پرسيد:«راست ميگى،اگر ناسالم است يا اشكالى دارد به ما هم بگو نخوريم؟»
-«نه چند سالى است كه گوشت نمى خورم،فلسفه خاصى ندارد.»
رضا همچنان كه بشقابش را جلو آورد،گفت:
«پس آنوقت ما تقسيم مى كنيم و مى خوريم،اما واقعا چند سال كه در اين تصميم بى دليل مصر هستى؟»
-«ده سال»
رضا همانطور كه بشقاب را بطرف خودش مى كشيد گفت:
«از تصميم هاى بدون دليل و آدمهاى كه كه در اين تصميمات مُصِر هستند خوشم مى آيد.»
افشين رو به رضا كرد و گفت:
«انسانها اكثر كارهاى خودشان را بدون دليل خاصى انجام مى دهند،فقط بعد از انجام كار براى مشروعيت بخشيدن به عمل شان دنبال دليل مى گردند و حتى بعضى وقتها دليلى را پيدا نكردند برايش دليلى مى تراشند!»
يواش يواش ديوار بى اعتمادى بينمان آب مى شد،معلوم بود كه رضا آدم با روحيه اى است،اما نادر خودش را باخته بود.شايد هم چاره اى نداشت،در اين جامعه بى رحم مسوليت خانواده را بر عهده داشتن و فكر آينده آنها بودن انسان را ضعيف مى كند.وانگهى فشار بازداشت و بازجويى هم اگر روى اين مسايل تلنبار شود،نور على نور مى شود.
نهار را به سكوت صرف كرديم،بعد از صرف نهار همه پتو ها را تا كرده و به ديوار تكيه داده بوديم.حالا وقت چاى بود،در دوران بازجويى هميشه بعد از غذا،يك ليوان بزرگ پلاستيكي چاى مى آوردند!دوباره "در" با صداى وحشتناكى باز شد،ضروف خالى را بردند و به هر كدام ليوانى چاى و چند حبه نقد دادند.هر كسى ليوان پلاستيكي چاى را برداشت و منتظر سرد شدنش شد.در اين لحظه رضا رويش را بطرف من كرد و پرسيد:
«قربان اتهامت چيست؟»
همانطور كه چاى را بطرف دهانم مى بردم با حالتى شوخى وار گفتم:
«مى گويند جرمم سياسى است،اما من كه فكر نمى كنم،روزنامه نگار هستم و اينهم از ديد آقايان مدرك جرم است.»
با خنده اى موذيانه گفت:
«همه كسانى كه به اينجا مى آيند خودشان را بى گناه مى دانند و واقعاً هم همينطور است،چونكه انسان هر عملى را كه بنظرش درست مى آيد انجام مى دهد.اين ديد ما يا انسانهاى طرف مقابل است كه بسته بنفع يا اعتقادات خودمان، اعمال را به دو دسته بى فايده يا بافايده يا روشنتر رزيلت يا فضيلت تقسيم مى كنيم.از ديد كسى كه عمل يا بزه را انجام داده،چون بنظرش عمل بافايده و با فضيلت بوده عمل مشروع بوده است.»
در اين حين يكدفعه نادر كه تا حالا سكوت كرده بود،سكوت را شكست و همانطور كه سرش پايين بود گفت:
«آره من عكستو تو روزنامه ديده ام،حتى با آقا رضا چند بارى مقاله و گزارشاتت را خوانديم.يادت مى آيد آقا رضا؟»
- «آره راست ميگى نادر،ميگم كه قيافه اش آشناست.هر چند كه عكسش از خودش خوشتيپ تر بود،اما يادت باشد بعد از خواندن نوشته هاى قربان باهم،هم صحبت كرديم.»
نادر در حالى كه يواش يواش جرات مى كرد سرش را بلند كند و صحبت كند گفت:
«آره گفتى اينجور پيش بره يا به تير غيب الهى گرفتار مى شود،مثلا تصادف مى كند و يا اينكه ميگيرند و مى اندازنش به زندان.»
رضا رو به افشين كرد و پرسيد:«توهم روزنامه نگار هستى؟»
افشين در حالى كه تبسمى بر لب داشت گفت:
«نه من روزنامه نگار نيستم،اما روزنامه نگارها را دوست دارم.اما چون كمى زياد دوست دارم ،بخاطر آن من را هم دستگير كرده اند.من نجار هستم،تو روزنامه نگار هستى قربان،من كه نجار هستم!من را چرا بازداشت كرده اند.آقا رضا به موضوع خوبى اشاره كردند،بايد بپرسم من را چرا بازداشت كردند.»
در حالى كه رو به رضا كردم،گفتم:
«:به شوخى هاش نگاه نكن،واسه روزنامه ما مقاله مى نوشت.بهمين خاطر بخاطر اتهام سياسى بازداشتش كرده اند،اما خودش قبول نداره كه روزنامه نگار است و يا اصلا كار سياسى مى كند.»
در همين حال افشين گفت:
«مادرم مى گويد هر كسى يك مدل قاطى دارد و تو هم اين مدل قاطى هستی.وگرنه نجار بايد به كار نجارى اش،نوكر به كار نوكرى اش و شاه به كار شاهى اش بپردازد.مثلاً يكبار كه كتاب طاعون كامو را مى خواندم،گفت اين قرتى بازيها چيست تو نهايتاً بايد كتابى راجع به فن نجارى بخوانى.حتى پدر قربان گفته بود كه به دكتر بودن قربان نگاه نكنيد از طرف يك شاگرد نجار اغفال شده است.مى بينى كه همه مى گويند نجار فقط بايد به كار نجارى اش بپردازد و با كارهاى ديگه كار نداشته باشد!»
همه مان خنديديم و من موقعيت را مناسب ديدم و پرسيدم:
«اتهام شما چيست؟»
رضا دستى به سرش كشيد و گفت:«حكايت ما دراز است.»
-«وقت زياد است و ماهم خيلى وقت است خيلى مدت هست هم با كسى صحبت نكرديم.»
رضا ليوان چاى را تا ته سر كشيد و گفت:
«من و دو برادرم هم مثل ديگران در اوايل انقلاب جذب كارهاى سياسى شديم.البته من كوچك بودم و بيشتر اعلاميه هايى كه به برادرهايم مى دادند پخش مى كردم، روزى هر سه نفرمان را گرفتند،اون دو تا را اعدام كردند و من را چون بچه بودم بعد از مدتى آزاد كردند.خوب تو آن شرايط كه بدبختى و حزن از در و ديوار خانه مان مى باريد،ديگر عهد كردم دنبال كار سياسى نروم.بزرگ شدم دانشگاه رفتم،كار كردم و يواش يواش صاحب زندگى یی تا حدى مرفه شدم،بالاتر از آن با زنى خوب و زيبا ازدواج كردم كه صاحب فرزندان خوبى هم شدم.زندگى ام كامل بود،اما وقتى خود را در مقابل ظلم و ناعدالتى موجود در جامعه،بى عمل مى ديدم گرفتار عذاب وجدان مى شدم.بخاطر اينكه از دين و سياست خاطره خوبى نداشتم،جذب عرفان شدم و بعد از مدت زمانى يواش يواش احساس كردم توسط عرفان،بى واسطه با خدا ارتباط برقرار مى كنم و بهمين طريق خداوند برايم پيغامهايى را بصورت وحى مى فرستاد كه توسط آن جهان را اصلاح كنم.وحى هاى صادر شده را در كتابى جمع آوردى كرده بودم . وقتى براى كتاب درخواست مجوز كرديم،من و همه پيروانم را دستگير كردند،البته همه شان را بجز نادر با گرفتن تعهد آزاد كردند . اميدوارم نادر را هم به اين زودى آزاد بكنند.»
حرفهاى رضا را در ذهنم مرور مى كردم،فكر كردم چطور میشود كه به انسانهاى قرن بيست و يكم وحى نازل مى شود. پيروانی پيدا مى كنند،برايم خيلى غير عادى بود!اما اين مسئله را هم در نظر داشتم که وقتى انسانها قادر به حل مشكلات پيش آمده نيستند به قدرتى نامجهول و اكثرا خداگونه متوسل مى شوند.به درازاى تاريخ شاهد مـرگ خرافات و باورها و أديان سابق بوديم،اما دوباره أديان و باورهاى خرافی تازه اى سربرآورده اند.
در اين افكار بودم كه يكباره نادر گفت:
«آقا رضا جريان چاپ كتاب و چگونگى بازداشتمان را بگو تا آقا قربان بداند . ما چطورى بخاطر ندانم كارى بازداشت شديم!»
-«آنهم را خواهم گفت،فقط تو اينقدر آه و ناله نكن،همه چيز را به گردن خواهم گرفت و باعث آزادى تو خواهم شد.»
-«نه آقا رضا منظور ديگه اى ندارم،منظورم اين است كه اگر سياست بكار مى بستيم مثلا دروغ مى گفتيم يا خودمان را سانسور مى كرديم،حالا اينجا نبوديم.»
رضا در حالى كه دراز مى كشيد و چشمانش را بسته بود گفت:
«مى بخشيد بخاطر كمر درد بايد دراز بكشم.قضيه را از سير تا پياز مى گويم،قربان و افشين هم مى توانند در اين مورد قضاوت كنند.»
نادر بلند شد و بطرف رضا رفت و گفت:
«بگذار كمى كمرت را ماساژ بدهم،نامردها چون مى دانند ديسك داری هميشه از كمرت ضربه زده اند.»
در حالى كه نادر رضا را ماساژ مى داد.با خودم فكر مى كردم،با در نظر نگرفتن درستى يا نادرستى يك عقيده،انسانها هميشه براى رسيدن به دنياى بهتر مجادله مى كنند.درسته كه اين مجادله تابحال سرانجامى نداشته است،اما انسانها هم هيچ وقت از تلاش براى حاكم شدن آزادى و عدالت دلسرد نشده اند.مثلا همين رضا دو برادرش را از دست داده است ولى بازهم براى ساختن يك دنياى بهتر تلاش مى كند. من خود از پانزده سالگى اعتقادى به ماورالطبيعه ندارم وحى رضا را در بهترين حالت نتيجه توهم مى دانم،اما اينكه يك نفر در تلاش براى اصلاح جامعه است و در مقابل سكون و استبداد طغيان كرده نشان مى دهد كه ظلم و استبداد هر چه قدر هم مخوف و ترس انگيز جلوه كند بازهم نتوانسته حس طغيان را،حس ساختن دنيايى زيباتر را از ذهنها حذف كند.
حس كنجكاوى قلقلكم مى داد كه نحوه دستگيرى رضا را بدانم،اينهم از زیانهای بازداشت است . انسان را به هر موضوعى كنجكاو مى كند.ديگر نتوانستم جلوى خودم را بگيرم و رو به رضا گفتم:
«جريان آن كتاب و دستگيرى تان چه بود؟»
رضا برگشت و به پشت دراز كشيد و همانطور كه به سقف نگاه مى كرد گفت:«نادر راست مى گويد من اگر خودم سانسور را قبول مى كردم،اتفاقى برايمان نمى افتاد،اما بگذار جريان را از اول بگويم و بعداً هم البته نظر شما را خواهم خواست كه اقدام من درست بود يا نه؟شايد واسه شما و خصوصاً افشين،سرگذشت و اعتقادات من خنده دار باشد،اما اعتقادات و سرگذشت من براى من خيلى هم جدى است!»
افشين جواب داد:
«با مسخره گى به اعتقاد يا سرگذشتى نگاه كردن،كار انسانهاى سطحى و نادان است،درست است كه من مدعى دانايى نيستم،ولى هميشه در درونم بر عليه نادانى و سطحى بودنم نبرد كرده ام. اگر با اعتقاد شما صددرصد هم مخالف باشم،بازهم بخودم اجازه نمى دهم به آن بصورت مسخره نگاه كنم.»
رضا در حالى كه تبسمى بر لب داشت،رو به افشين كرد و گفت:«مى دانم. در مورد تو مطمعنم كه به اعتقادات كسى تحقيرآميز نگاه نمى كنى،اما اين را هم مى دانى كه به اعتقادات يك آدم معتقد هر چه قدر هم با تحقير و مسخره نگاه كنى،اعتقادش سست تر نمى شود كه هيچ،حتى محكمتر هم مى شود.حاشيه نمى روم مى روم سر اصل مطلب.
-وحى هايى كه بصورت كتاب برايم نازل شده بود را بصورت كتاب و پ د ف در آورده بودم.برايم وحى آمد رسالتم را با چاپ كتاب آسمانى ام كه اسمش را گلاسو گذاشتم،علنى كنم و اول ايران و بعداً جهان را از ظلمت و تاريكى نجات بدهم.پيروانم را جمع كردم و براى آنها از رسالتم سخن گفتم. از پيروان كسى مخالفت نكرد و همه همراى شديم كه با چاپ كتاب رسالتم را علنى كنم.سمپاتى به اسم داريوش در اداره ارشاد داشتم،كتاب را پيش داريوش بردم و ازش در چاپ كمك خواستم.داريوش قول هر گونه كمكى را داد و حتى گفت كه اگر لازم شد به دوستانى كه در قسمت سانسور و مميزى هستند پيشنهاد رشوه هم مى دهد كه چشمشان را بر روى بعضى نقطه ها ببندند.كتاب را به داريوش دادم و قرار شد كه در اولين فرصت خبرم كند.
يك هفته بعد،داريوش زنگ زد و گفت:آقا رضا اگر وقت دارى بيا در مورد كتاب صحبت كنيم.در همان نزديكى ها بودم،فوراً به طرف اداره ارشاد شتافتم.در بدو ورود به اتاق، داريوش فوراً در اتاق را بست و با صداى آهسته اى گفت:خوب شد اول از همه كتاب را دست من دادى،وگرنه اگر خودت مستقيم اقدام مى كردى،پرونده ات حتماً تا حالا از طريق حراست به مقامات امنيتى ارجاع داده شده بود.اما خدا را شكر كن كه بين خودمان اين مسله را حل مى كنيم و به وجود آنها احتياجى نيست.
با تعجب و نگران پرسيدم :چى شده داريوش،نتيجه چيست!
داريوش مانند آدمهايى كه فكر مى كرد ديوار موش داره و موش هم گوش داره،آهسته گفت:من به اتفاق دوستانى از قسمت سانسور،كتاب را خوانديم و به اين نتيجه رسيديم كه براى چاپ كتاب،دست كم بايد 60 صفحه از كتاب را سانسور كنيم،وگرنه هم اجازه چاپ به كتاب را نمى دهند و هم اينكه خودت هم به دردسر مى افتى.قسمتهايى كه بايد سانسور شوند را جدا كرديم،نگاه كن و كمى بازبينى كن،اگر خواستى بعد از بازبينى بصورت رسمى مى توانيم نسبت به درخواست مجوز چاپ اقدام كنيم.
منهم كمى فكر كردم و گفتم كه بگذار به خانه ببرم و رويش فكر كنم،فراد يا پس فردا تصميم قطعى را مى گيرم.خلاصه خداحافظى كرديم و آمدم خانه و مستقيم رفتم روى قسمتهايى كه بايد سانسور مى شد.با خودم فكر كردم چرا من بايد سانسور را قبول كنم،دوباره به اين نتيجه رسيدم كه براى چاپ كتاب كه مقدمه اصلاح جامعه است بايد به سانسور كتاب تن بدهم.با بررسى كوتاهى كه كردم ديدم با سانسور قسمتهاى مشخص شده،باز كتاب مفهوم اصلى خود را از دست نمى دهد،فقط يك نيم صفحه بود كه نمى خواستم آن قسمت سانسور بشود. فكر كردم كه سانسور 59 و نيم صفحه را قبول مى كنم و آن كمتر از نصف صفحه را قبول نمى كنم و حتما اين گذشت من را قدر خواهند شناخت و براى آن نصف صفحه چشمشان را خواهند بست.
صبح اول وقت پيش داريوش رفتم و بهش گفتم سانسور را قبول مى كنم فقط يك پاراگراف است كه بايد حذف نشود.
داريوش هم با خوشحالى گفت:
«كدوم قسمت آقا رضا شايد كاريش كردم.»
-«آن پاراگراف مربوط به خر سياه.»
داريوش كمى يكه خورد و گفت:«آقا رضا آن قسمت حتما بايد حذف شود،آن قسمت حداقل سه سال زندان دارد،نگاه كن آقا رضا،دوباره مى گم آن قسمت حتما بايد سانسور شود.»
-«نه داريوش!چناچه انسان بدون مغز مفهومى ندارد و تبديل به گونه اى حيوانى مى شود،كتاب منهم بدون آن قسمت خالى از مفهوم و تبديل به كاغذ باطله مى شود.حتما بايد اين قسمت سانسور نشود.»
داريوش در حالى كه سرش را به پايين انداخته بود گفت:
«اقا رضا من در اين سيستم يك نفرم،اگر اين سيستم را به ماشينى تشبيه كنى،من پيچ و مهره اى از آن هستم كه هر لحظه مى توانند تعويض كنند.با به خطر انداختن موقعيت خودم تا اينجا به شما كمك كرده ام،اگر در تصميم خود مُصِر هستى،خود دانى،اما من را در اين پروسه فراموش كن . حتى طورى برخورد كن كه انگار من را نمى شناسى. از ياد نبر كه اجازه چاپ بهت نخواهند داد و خودت هم به دردسر خواهى افتاد.»
-«البته من تا اينجا از كمكهايت تشكر مى كنم،موقعيت من با تو متفاوت است. تو را درك مى كنم . تو را نمى شناسم و تو هم من را نمى شناسى.»
در اينجا جلوى خودم را نتوانستم بگيرم و ازش پرسيدم:
«آقا رضا اون پاراگراف چى بود كه نتونستى ازش بگذرى؟»
-«قربان آن يكى از وحى هاى نازل شده بر من بود،تو بازجويى هام آنقدر به خاطرش كتك خوردم كه دايماً در ذهنم است.»
ديگه داشتم بى تاب مى شدم با حالت تضرع آميزى گفتم:
«مى تونى آن را بگى آقا رضا؟»
-اون قسمت اين است قربان:
«شب در خواب ديدم كه از طرف راست سوار خر سياهى مى شوم و از طرف چپ پياده مى شوم و دوباره از طرف چپ سوار اين خر مى شوم و از طرف راست پياده مى شوم و اينكار را به تناوب چند بار تكرار مى كنم.»
وحى(وحى اقا رضا از طريق تعبير خوابهايش نازل مىشد):خر سياه،دجال خامنه اى است.سوار شدن من به اين خر دلالت بر اين دارد كه تقدير حكومت دجال خامنه اى در اين است كه در رسالت جهانى من نابود شود.سوار شدن و پياده شدن از طرف چپ و راست و تداوم اينكار دلالت بر اين نقطه دارد كه تلاش چپ و راست براى سرنگونى حكومت خامنه اى و برقرارى آزادى و عدالت بى نتيجه بوده و در واقع ظهور من خود نشانه بى عملى چپ و راست است و مشخصاً چپ و راست در من جمع شده است.
از شنيدن وحى آقا رضا بى اختيار خنده مان گرفت.اما شايد وحى و آمدنش و حتى تعبير خواب آقا رضا خنده دار باشد،بواقع صدها سال است كه انسانها بدنبال برقرارى عدالت و آزادى هستند و تلاشها عليرغم جانفشانى ها به نتيجه اى نرسيده است.در همين فكرها بودم كه افشين با صداى زيبايش اين شعر را خواند:
زنجير به چكار انسانى كه آزاد زاده شده،مى آيد؟
زندان به چكار انسانهايى كه زنجيرهايشان را پاره كرده اند،مى آيد؟
عجب دنيايى هستى!
افسانه هايى دارى!
اى انسان بدبخت چه بى نهايت درد دارى
براى شكستن زنجيرت،چه خونها كه نريختى
خرده زنجيرها را جمع كردى و از آن زندان ساختى
غم و فلاكت جزء جدايى ناپذير زندگى ات است
يك روز سلطان به زنجيرت كشيد
يك روز هم آزادى و عدالت.
بعد از دقيقه اى سكوت كه حاكم شده بود،افشين آهى كشيد و گفت:
«آقا رضا مى بخشى حرفت را قطع كردم،حيفم آمد كه اين شعر را بدنبال سخنت نخوانم.ادامه بدهيد.»
-«درخواست را به قسمت مربوطه ارايه كردم و بعد از يك هفته آمدند من و پيروانم را بازداشت كردند،همانطور كه گفتم پيروانم همگى بجز نادر تعهد دادند و آزاد شدند،حالا هم من و نادر مانديم،به من مى گويند چون ادعاى وحى و رسالت كرده ام،مرتد حساب مى شوم و در نهايت اعدامم مى كنند.نادر هم فكر كنم امروز فردا تعهد بدهد و آزادش مى كنند.»
نادر در حالى كه با انگشتانش را بهم مى ماليد گفت:
«بنظر من اگر آقا رضا سياست بكار مى بست و نسبت به حذف قسمتهاى مذكور اجازه مى داد تا در فرصت مناسب، كارش را مى كرد.درست نمى گم آقا قربان؟»
به راستى من نمى خواستم جواب بدهم يا بحث بكنم،چونكه در بحث ها كمى عصبى بودم و نمى خواستم در اينجا هم با رضا زبان تلخى ايجاد كنم،اما افشين برعكس من آرام و خونسرادانه و در حين حال منطقى مباحثه مى كرد.بهمين خاطر رو به افشين كردم و پرسيدم :
«افشين نظر تو چيست؟»
افشين در حالى به ديوار تكيه داده بود جواب داد:
«هر كس مسئول عمل خودش است . مسلماً در شرايطى كه شخص عمل كننده قرار دارد،اين حق را دارد كه با قبول مسوليت عملش،تصميم نهايى را خودش بگيرد.انسان صاحب هر ايده و تفكرى باشد نبايد اجازه بدهد مجبورش كنند به راه خلاف خواسته خودش سوق اش دهند و البته كتاب بدون مفهوم فقط اين ارزش را دارد كه در هواى سرد و زمستان به جاى هيزم در بخارى استفاده كنى و از گرمايش بهرمند شوى.حتى بعضى وقتها اگر احساس ترس بر انسان غلبه كند،سكوت و بى حركتى بهتر از قبول سرشکستگی و ذلت است.»
نادر با تعجب پرسيد:
«يعنى شما عمل آقا نادر را تاييد مى كنيد و رسالت و پيغمبرى اش را باور داريد؟»
-«من منبع قدرت را نه در خدا،بلكه در بندگان خدا مى دانم.نزول وحى به رضا را باور نمى كنم،چناچه مدعيان قبل از رضا را هم باور نكرده ام.حتى پيرو و مريد جمع كردن را خلاف شان انسانى مى دانم،مقاومت و طغيان از تجمع انسانهاى آزاد در شرايط برابر بوجود مى آيد!اين انتقاد من به ايده و تفكر آقا رضا است.اما به اين هم باور دارم كه رضا يا هر كسى ديگرى با هر تفكرى محق به طغيان در برابر اين سكون و ظلمت است.فرق بين جانداران و غير جانداران،فقط در مقاومت و طغيان است و در جانداران فرق انسان و غير انسان در اين است كه حيوانات در شرايط گرسنگى و تحت حمله قرار گرفتن دست به مقاومت و طغيان مى زنند،اما انسان براى ساختن دنيايى بهتر،آنهم نه براى خودش كه براى همه دست به طغيان مى زند.حتى بعضاً جانشان را بخطر مى اندازند،فقط به خاطر اينكه طغيان كنند.»
رضا نگاهى بصورت من كرد و دوباره رو به افشين كرد و گفت:«اما بنظر من افشين اشتباه مى كند،انسان مگر مى تواند بدون مريد و پيرو در مقابل ظلم و پوچى طغيان كرده و پيروز شود؟درست است كه مريدهاى من زود وا رفتند و من را تنها گذاشتند،شايد اشكال از من بود كه روى شان زياد كار نكرده بودم.وگرنه براى هر پيروزى احتياج به انسانهاى باورمند و مريد محتاج هستيم.»
افشين در حالى كه پاهايش را جمع مى كرد جواب داد:« انسانها براى مقابله با پوچى زندگى شان،عشق بازى مى كنند،پول جمع مى كنند و براى رسيدن به مقامات بالاتر تلاش مى كنند.ارضا نمى شوند،پس تشنه عشق ورزى مى شوند،كار به جايى مى رسد كه با هر مرد و زنى كه مى بيند مى خواهد عشق بازى كند.راضى نمى شود مال اندازى مى كند،آنقدر حريص مى شود كه با حيله ورزى أموال خواهر و برادرش را هم تصاحب مى كند.به مقامات بالا مى رسد،راضى نمى شود و براى سلطه بر جهان ،جنگها را به راه مى اندازد.تمام ظلمات و پوچى موجود در جهان نتيجه تلاش انسان براى سلطه بر اين بى معنايى است.هيچ وقت اين انسانها نه به زندگى معنايى بخشيده اند و نه از زندگى لذت برده اند.اسكندر مقدونى هيچ لذتى از سلطه بر جهان نبرد،پس از فتح بابل آنقدر شراب خورد كه لااقل شراب معنايى به زندگى اش بدهد آنگاه اندهگين مرد.بنظر من تنها مقاومت و طغيان است كه به حيات انسان معنا مى بخشد،ظلم و بى عدالتى از آغاز تاريخ وجود داشته است.انسانهاى بسيارى براى به ارمغان آوردن آزادى و عدالت قيام كرده اند،اما اكثرا زنجيرهايى كوچك را پاره كرده اند و باهاش زندانهاى بزرگ را ساخته اند!اين بنظر من يك دليل بيشتر ندارد،اين طغيانها و مقاومتها،اتفاق و اتحاد انسانهاى آزاد نبوده،بلكه اتحاد رهبران مذهبى انسانهاى خداى گونه و مريدان جان بر كفش بوده است.در واقع انسانها آنقدر براى رسيدن به آزادى و عدالت بى تاب هستند كه در اين راه به هر كس اقتدا مى كنند و نتيجه اش همانطورى كه گفتم اين شده كه هر دفعه زنجيرهايى كوچك را شكسته اند و با استفاده از قطعه هاى زنجير هاى شكسته شده ،زندانى بزرگ ساخته اند.اما براى من فقط مقصد مهم نيست ،بلكه بيشتر از آن، راه آن مقصد مهم است.اينكه چقدر شانس پيروزى دارم يا شانس ديدن پيروزى را دارم يا نه؟برايم قضيه اى مجهول است كه حتى راجع به ان فكر هم نمى كنم .در اصل من انسانى بدنبال لذتها و زيبايى بودم.پول،زيبارويان و مقام نتوانست ارضايم كند اما زيبايى را در نهايت در مقاومت و طغيان يافتم كه هر روز لذت اش را بيشتر احساس مى كنم.»
-«افشين تو از اين رژيم و سيستم خيلى متنفر هستى، اين صحبتها ريشه در نفرت تو در رژيم دارد كه بنظر من اينقدر نفرت خوب نيست،من را نگاه كن!دو برادرم را به دار كشيدند،اما من به اندازه تو از اين رژيم متنفر نيستم و فقط بخاطر برقرارى ايده ال هاى خودم مجادله مى كنم.
- «اشتباه فكر مى كنى،درست است كه من از سيستم متنفر هستم،اما هيچ وقت تنفرم را تقليل به اشخاص نكرده ام.طغيان و مقاومت من از همه اول عليه خودم است،عليه نادانى و و جهالتى كه در درون من است،من بيش از همه كس، عليه جهل و نادانى خودم طغيان و مقاومت كرده ام،بهمين خاطر من از خود بيش از هر سيستم و هر كسى نفرت دارم.حتى شايد باور نكنى ،خيلى وقتها حكومت را مقصر نمى دانم و سبب برقرارى اين رژيم جهالت را،جهل خودم،والدينم و انسانهاى اطراف خودم مى دانم.رفتن و آمدن حكومتها در مبارزه من هبچ تاثيرى نمى گذارد،چون جهل امرى نيست كه با حكومتى بيايد و با حكومتى برود،بهمين خاطر حتى مقاومت و طغيان را هم وابسته به حكومتى تقليل دادن درست نیست.اما اين نكته هست كه حكومت جهل و جهالت پايه هاى خود را محكم كرده است،پس مسلماً از جهل ما نفع مى برد و وقتى مى خواهيم عليه جهل خودمان اعلان جنگ كنيم،اين را عليه خود نیز تلقى مى كند و بر نمى تابد.گو اينكه مى داند با درمان جهالت او دیگر قادر نيست حتى يك روز هم دوام بیاورد و به ظلم اش ادامه دهد.»
رضا در حالى که سرش را مى خاريد گفت:
«تو آنارشيست هستى افشين؟»
-«نه،من اول گفتم که نجارم.»
همه خنديديم،از اين عادت افشين خوشم مى آمد . در بحث ها كسى را خشمگينانه مغلوب نمى كرد . حتى گاهى وقتى شوخى می نمود میکوشید جو بحث را نرمترکند.در اين اوضاع و احوال در سلول با صداى وحشتناك باز شد و مأمورى در چارچوبه در ايستاد و رو به نادر گفت:
«پاشو تو آزادى،بجنب كه شام را در خونه بخورى.»
افشين با خنده گفت:
«سركار نمى تونه خونه شونو پيدا كنه،بذار باهم ببريم اش!»
همه خنديديم و مامور در حالى كه از فرط خشم قرمز شده بود گفت:شما هم بلند شويد و چشم بندهايتان را بزنيد با شما حالا حالاها كار داريم.
چشم بندها را زدیم و پا شديم،نادر به سوى آزادى مى رفت و ما هر كدام در حالى كه مأمورى دستمان را گرفته بود با چشمانى بسته به اتاقى براى بازجويى مى رفتیم.
به گفته هاى افشين فكر مى كنم،ميلياردها تومان پول صرف شده بر ديوارهايى به اين بزرگى و انسانهايى كه خودشان را در هيبت ديو نشان مى دادند براى اين كه حس مقاومت و طغيان را خفه كنند،اما بودن ما و انسانهاى دیگرنشان مى داد كه اين حس هنوز درما زنده است.اگر زن و مرد با اين مقاومت به زندگى شان معنا مى بخشند،پس چرا من با ایستادگی خود در مقابل بازجو و اين تشكيلات ظلمانى،به زندگى خودم معنى نبخشم؟
به گفته هاى افشين فكر مى كنم،ميلياردها تومان پول صرف شده بر ديوارهايى به اين بزرگى و انسانهايى كه خودشان را در هيبت ديو نشان مى دادند براى اين كه حس مقاومت و طغيان را خفه كنند،اما بودن ما و انسانهاى دیگرنشان مى داد كه اين حس هنوز درما زنده است.اگر زن و مرد با اين مقاومت به زندگى شان معنا مى بخشند،پس چرا من با ایستادگی خود در مقابل بازجو و اين تشكيلات ظلمانى،به زندگى خودم معنى نبخشم؟
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
آ. ائلیار
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید