دور جدید مذاکرات اتمی وین برای احیای برجام روز پنج‌شنبه ۱۳ مرداد آغاز شد. علی باقری، رئیس هیأت مذاکره کننده جمهوری اسلامی با انریکه مورا، مسئول هماهنگ کننده برجام و همچنین نمایندگان روسیه در وین دیدار کرد.

پیش از برگزاری این نشست برای انجام مذاکرات، وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام ارشد غربی خبر داده بود ایران موافقت کرده درخواست خود را برای حذف نام سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا کنار بگذارد.

با این حال خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از «یک منبع مطلع» در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نوشت ایران این درخواست را کنار نگذاشته است.

مقام‌های آمریکا اعلام کرده‌اند انتظار چندانی از مذاکرات ندارند و مشخص نیست که ایران تمایل به توافق دارد یا نه.

در همین حال کانال ۱۱ تلویزیون اسرائیل گزارش کرد مقام‌های این کشور و مقام‌های غربی نسبت به رسیدن به توافقی با ایران در این مذاکرات خوش‌بین نیستند و حتی اطمینان ندارند آیا ایران خواهان رسیدن به توافق است یا خیر.

بر اساس این گزارش متن پیش‌نویس توافق همان توافقی است که در پنج ماه پیش ارائه شده بود و جمهوری اسلامی یا باید آن را بپذیرند یا رد کند.

«ایران همچنان خواستار حذف نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی است»

همزمان با از سرگیری مذاکرات هسته‌ای در وین، یک منبع آگاه به خبرگزاری ایرنا گفته است که ایران درخواست حذف نام سپاه پاسداران را از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا، کنار نگذاشته است.

در همین حال، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز یک بار دیگر تاکید کرده که «شرط» از سرگرفته شدن نظارت اضافی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر برنامه هسته‌ای ایران، کنار گذاشته شدن «همه موارد اتهامی» در آژانس است.

هر دو موضوع سپاه و همچنین پرونده اتهامات علیه ایران در آژانس، از جمله اختلافاتی بودند که موجب شدند مذاکرات هسته‌ای در وین به نتیجه نرسند.

ایران می‌گوید که علاوه بر این مسائل، موضوع تضمین آمریکا برای عدم خروج از توافق احتمالی نیز هنوز روشن نشده است.

دور تازه مذاکرات در پی پیشنهاد یک پیش‌نویس جدید برای توافق آغاز شد که از سوی اتحادیه اروپا تهیه شده است.

اختلاف بر سر سپاه پاسداران

منبع تصویر،REUTERS

یک روز پیش از آغاز از این مذاکرات، روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» به نقل از منابع غربی گزارش داده بود که ایران دیگر خواستار حذف نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی نیست.

این موضوع در ماه‌های اخیر به عنوان یکی از موانع مهم برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای مطرح شده است.

در این مدت مقام‌های آمریکایی از جمله جو بایدن، رئیس‌جمهوری این کشور تاکید کردند که حاضر نیستند در جریان توافقی جدید برای احیای برجام، نام سپاه را از فهرست سازمان‌های تروریستی حذف کنند.

دولت آمریکا می‌گوید که دلیل اضافه شدن نام سپاه به این فهرست، فعالیت‌های فرا مرزی این نهاد نظامی در خاورمیانه است و ارتباطی به برنامه هسته‌ای ایران ندارد.

با این حال چنانکه خبرگزاری ایرنا در روز پنج‌شنبه گزارش داد، این اختلاف نظر همچنان بر سر جای خود باقی است.

ایرنا به نقل از یک منبع آگاه نوشت: « جمهوری اسلامی ایران درخواست حذف سپاه از لیست تروریسم را کنار نگذاشته است و ادعاهای رسانه‌ای در این رابطه فاقد اعتبار است.»

پرونده ایران در آژانس

منبع تصویر،GETTY IMAGES

علاوه بر مساله سپاه، پرونده اتهامات علیه ایران در آژانس نیز به عنوان یکی دیگر از موانع توافق مطرح است که بر اساس گفته‌های محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، همچنان حل نشده است.

او روز چهارشنبه گفت ایران تنها به شرطی حاضر است اجازه بدهد «دوربین‌های آژانس روشن شوند» که پرونده این اتهامات در آژانس بسته شوند.

این پرونده شامل کشف رد اورانیوم غنی‌شده در سه نقطه از ایران است که پیش از این به عنوان اماکن مرتبط با برنامه هسته‌ای به آژانس اعلام نشده بودند.

این اماکن ابتدا توسط اسرائیل به عنوان محل مرتبط با فعالیت‌های مخفی ایران معرفی شده بودند. ایران به بازرسان آژانس اجازه داد تا از این محل‌ها بازدید کنند و آنها آثار اورانیوم غنی‌شده را در این اماکن کشف کردند. ایران می‌گوید این مواد احتمالا توسط جاسوس‌های اسرائیلی به این اماکن برده شده بودند.

آقای اسلامی همزمان با آغاز مذاکرات در وین گفت: «تا وقتی که آنها (آژانس) به تعهدات خود بازنگردند و این موارد ادعایی و کذب را  کنار نگذارند، دوربینی نصب نخواهد شد.»

در چارچوب برجام، ایران پذیرفت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فراتر از آنچه در «پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای» یا ان‌پی‌تی (NPT) الزامی است، بر برنامه هسته‌ای ایران نظارت کند.

بخشی از این نظارت شامل نصب دوربین‌هایی بود که از زمان امضای برجام تا بیش از دو سال بعد از خروج آمریکا از برجام، همچنان بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت می‌کردند.

اما در پی خروج آمریکا از برجام، ایران گام به گام از اجرای این توافق خودداری کرد و سرانجام دسترسی آژانس به محتوای دوربین‌های نصب شده نیز قطع شد.

مذاکره با روسیه

 

امروز، پنج‌شنبه، نخستین خبرها از تحولات دیپلماتیک در وین حاکی است که تیم دیپلمات‌های ایرانی با نمایندگان روسیه و اتحادیه اروپا به شکل جداگانه ملاقات کرده‌اند.

بر اساس گزارش‌های خبرگزاری ایرنا، آقای باقری کنی ابتدا با میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات دیدار کرده است.

آقای اولیانوف، سفیر روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین است و پیش از تعطیلی مذاکرات، یکی از کسانی بوده که نقش میانجی را بین ایران و آمریکا بازی کرده است.

او بعد از این دیدار به خبرگزاری ایرنا گفت: «امیدوارم که این آخرین دور مذاکرات باشد. ما در واقع به خط پایان بسیار نزدیک هستیم و نباید از هیچ تلاشی برای رسیدن به نتیجه موفقیت آمیز دریغ کنیم.»

نماینده روسیه پیش از این بارها از قریب‌الوقوع بودن توافق سخن گفته است.

نماینده ایران بعد از دیدار با نماینده روسیه، با انریکه مورا، معاون جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز دیدار کرد.

ایران و آمریکا با هم به شکل مستقیم مذاکره نمی‌کنند و به همین دلیل نیز نمایندگان کشورهای دیگر عضو برجام – از جمله دیپلمات‌های اروپایی – خواسته‌های دو طرف را به هم منتقل می‌کنند.

دیپلمات‌های ارشد کشورهای بریتانیا، آلمان و فرانسه، در ماه مارس اعلام کردند که به نتیجه رسیدن مذاکرات به اراده سیاسی تهران و واشنگتن وابسته است و به پایتخت‌هایشان بازگشتند. از آن زمان تا امروز این مذاکرات در وین متوقف شده بود.

در این مدت، ایران و آمریکا یک‌بار نیز با میانجیگری اتحادیه اروپا در قطر مذاکرات غیرمستقیمی انجام دادند که بی‌نتیجه ماند.

کریمی قدوسی: احتمال توافق زیاد است

 

روز چهارشنبه، جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت که احتمال رسیدن به توافق در این دور از مذاکرات، «زیاد» است.

آقای کریمی قدوسی افزود: «اتحادیه اروپا در پیشنهاد جدید خود، نسبت به برخی از خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران نرمش نشان داده است و مقداری مواضع خود را تعدیل کرده‌.»

او همچنین در ارتباط با خواسته‌های اقتصادی ایران نیز گفت: «یکی از موارد اختلافی بین ایران و آمریکا این است که آمریکا می‌گوید در صورت بازگشت تحریم‌ها، سرمایه گذارانی که در ایران هستند بلافاصله باید به کشورشان برگردند.»

به گفته این نماینده مجلس، ایران با چنین شرطی موافق نیست و می‌گوید در صورت بازگشت تحریم‌ها، سرمایه‌گذاران خارجی که با ایران قرارداد دارند باید تا پایان قراردادشان در ایران بمانند و از تحریم آمریکا نیز مصون باشند.

دولت کنونی آمریکا پذیرفته که به برجام بازگردد و از تحریم‌ ایران دست بردارد، اما هنوز روشن نیست که در صورت تغییر دولت در آمریکا، این روند ادامه پیدا خواهد کرد یا نه.

به همین دلیل نیز در مذاکرات، جزئیاتی درباره احتمال بازگشت تحریم‌های آمریکا مطرح است.

جواد کریمی قدوسی پیش‌بینی کرد که به توجه به شرایط ژئوپولتیک جهانی و مساله قیمت انرژی، «طرف آمریکایی به خواسته‌های ایران تن خواهد داد و می‌توانیم شاهد توافق و به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای باشیم.»