امروز، چهاردهم جولای سال ۲۰۲۲، حکم دستگاه قضایی سوئد درباره حميد نوری، يکی از کارگزاران کشتار زندانيان سياسی در تابستان شصت وهفت صادر شد: حبس ابد.

يک پيروزی تاريخی برای جنبش دادخواهی در ايران، که جمهوری اسلامی طی اين سال‌ها پاسخی جز سرکوب به مطالبات برحق اش نداده است.

اين محاکمه بی نظير که در اگوست سال ۲۰۲۱ در استهکلم گشايش يافت، با دستگيری حميد نوری هنگام سفربه سوئد در نوامبر ۲۰۱۹، به همت ايرج مصداقی، پژوهشگر و زندانی سياسی دهه شصت که روايات مستندی از زندان و شکنجه در دوران سیاه دهۀ ۶۰ و به ویژه از کشتار شصت و هفت در زندان گوهردشت منتشر کرده، حميد اشتریو مسعود اشرف سمنانی، از شاهدان این کشتار و مختار شلالوند، از خانواده جان باختگان رقم زده شد. دادستان‌های سوئدی بر پايه مدارک و شهادت ده‌ها شاهد از وابستگان سابق و فعلی سازمان مجاهدين و نیز گروه‌های مختلف مارکسيستی و نيز چندین کارشناس حقوقی، برای حميد نوری اشد مجازات يعنی حبس ابد درخواست کرده بودند.

در جریان ۹۲ جلسه محاکمه نوری در دادگاه استهکلم، شهادت‌های تکان دهندۀ بازماندگان کشتار شصت وهفت و خانواده‌های زندانیانی را شنيديم که بی‌هيچ آگاهی قبلی، دربرابرهيئت مرگ قرارگرفتند و تنها پس ازپاسخ به چند سؤال در باره عقايد مذهبی یا سیاسی‌شان روانۀ چوبه‌های دار شدند. دادگاه استهکلم بر پايه اصل صلاحيت جهانی که دادرسی جنايات سياسی را خارج از مرزهای کشوری که اين جنايت‌ها در آن رخ داده ميسر می‌کند، اسناد و مدارک و تحقيقات انجام شده درباره اين کشتار را بررسی کرد. وکلای شاکيان و شاهدان که تجربيات مهمی در اين زمينه داشتند توانستند سی و چند سال پس از این جنايت، استراتژی دفاعی مستحکمی را در جهت کيفرخواست دادستان‌ها پيش ببرند. آن‌هم در شرايطی که جمهوری اسلامی تمامی تلاشش را طی سال‌ها به کار گرفته تا رد و نشانه‌های کشتار را کاملا پاک کند. در همين هفته‌ها شاهد اقدامات دوباره حکومت برای تخريب گورستان خاوران بوده ايم که مکان گورهای بی نام و نشان زندانيان سياسی اعدام شده در سال‌های دهۀ ۶۰ است. جمهوری اسلامی از همان آغاز دستگيری نوری کوشيد با اعمال فشار و پروپاگاندا در کار اجرای عدالت اخلال کند اما علیرغم همۀ تلاش‌ها ناکام ماند. افزون بر این، روند محاکمه در این دادگاه که بر پايه اصول دمکراتيک و با رعایت کلیه قوانین بین‌المللی حقوق بشر پیش رفت، قدم به قدم، همه حاشیه‌سازی‌ها و اقدام‌های انحرافی را که بر پايه منافع ایدئولوژیک یا گروهی صورت می‌گرفت باطل کرد. چنين بود که برگزاری موفقيت آميز محاکمۀ نوری نمونه ای بديع از پيروزی حقيقت بر دروغ را برابر چشمان ما نهاد.  

اين واقعيت که رئيس جمهور کنونی نظام حاکم بر ايران، ابراهيم رئيسی، در کشتار شصت وهفت از اعضای هيئت مرگ بوده، و درست به دلیل مشارکت در جنایات جمهوری اسلامی ارتقاء مقام یافته، به اين حقيقت توجه می‌دهد که قتل دسته جمعی زندانيان سياسی يک امر اتفاقی نبوده است بلکه در ساختار ايدئولوژيک نظام ترور و سرکوب در جمهوری اسلامی ريشه دارد. بر پايه همين ساختار است که از همان آغاز به قدرت رسيدن اين نظام، نيروهای سياسی دگرانديش بی‌رحمانه حذف می‌شوند و حکومت به نام خدا و مذهب، حقوق فردی و اجتماعی و فرهنگی شهروندان را زير پا می‌گذارد و هرگونه اعتراض را با ضرب و شتم و زندان و قتل پاسخ می‌دهد. بيش از چهار دهه است که ماشين جهنمی سرکوب در ايران قربانی می‌گيرد و صف دادخواهان را طولانی تر می‌کند. از اين رو محاکمه حميد نوری تنها مربوط به ديروز نيست بلکه امروز و فردای جنبش دادخواهی در ايران را نیز در برمی‌گيرد. در عرصه جهانی نيز، برگزاری چنين دادگاهی برگی زرين بر دفتر مبارزه برای زنده کردن ارزش‌های انسانی و قوانین جهان‌شمول حقوق بشر می‌افزايد.    

ما عميقا قدردان تلاش‌ها و زحمات دادخواهانی هستیم که دستگيری حميد نوری را امکان‌پذیر ساختند و با شهادت‌های خود موجبات محکومیت او را فراهم آوردند.

ما همراه با جنبش دادخواهی ایران ضمن سپاس از دادستان‌ها و دستگاه قضایی سوئد، تلاش بی‌دریغ وکلای ارجمندی که شاکيان و شاهدان را در کاری چنين دشوارهمراهی کردند هرگز فراموش نخواهیم کرد.

امید که پايان اين دادگاه آغازی نویدبخش برای عمق بخشيدن و گسترش درس‌هایی باشد که اين تجربۀ تاریخی برای جنبش دادخواهی و مبارزات حقوق بشری به ارمغان آورده است.

 

 

۲۱۲ امضا:

 

ابطحی سهیلا، کنشگر حقوق بشر و آزادی زنان

اردلان پروین، کنشگر حقوق انسانی و آزادی زنان

اردبیلی غلامرضا، کنشگر سیاسی و زندانی سیاسی جمهوری اسلامی

ارشدی بیژن، کنشگر سیاسی

اسانلو منصور،,كنشگر سياسي و كارگری

اسدی بهروز، مدیرعامل بنیاد غیرانتفاعی Malteser آلمان، فعال سیاسی

اسدی جمشید اقتصاد دان، کنشگر سياسی

اسدی هوشنگ (هوآس)، كنشگر سياسي

اسکندانی قادر، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

اسکویی سیمین، فعال حقوق بشر

اشرافی علی، کنشگر فرهنگی

اصلانی مهرداد، پژوهشگر روابط بین‌الملل

اکبری حمید، استاد دانشگاه و فعال سیاسی

الاردبیلی محمد رضا، عدالتخواه

امجدی کورش، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

امیدی صادق، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

امير بختيار امير رضا، فعال سيلسی

امینی آسیه، شاعر

انتصاری شهلا، كنشگر سياسی و حقوق زنان

انصاری نیره، حقوقدان، متخصص حقوق بین الملل و کنشگر حقوق بشر

انورحقیقی حسین، کنشگر سیاسی

اورجی ایرج، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

ایجادی جلال، پژوهشگر

 

بازرگان بابک، کنشگر سیاسی

باقر رضا، کارگردان و فیلم نامه نویس

باوندپور بهنام، نویسنده

برجسته مرتضی، خواننده

برزگر جمشید، نویسنده و روزنامه‌نگار

برومند لادن، مورخ و بنیانگذار و عضو هییت مدیره بنیاد عبدالرحمن برومند

برومند رویا، مورخ، بنیانگذار و مدیر بنیاد عبدالرحمن برومند

برهان ارژنگ، کنشگر سیاسی

بزرگی تیمور کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

بشيرتاش سعيد، نويسنده و فعال سياسی

بنایی محسن، نویسنده

بنی هاشم شریفه، نویسنده

بهار فرامرز کنشگر سياسی ، مدافع حقوق بشر و فعال جنبش دادخواهی

بهبودی محمد، فعال و کنشگر سیاسی

بهرمن حبیب کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

بهرنگ رضا، فعال سیاسی

بهمنش سیما، کنشگر اجتماعی و هنری

بی‌آزار حمید، كنشكر سياسي

بیضایی نیلوفر، نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر

بی‌نیاز داریوش، نویسنده

 

پاک ایمان تقی

پرشون سروستانی ناهید، مستند ساز

پطروسیان فرد، روزنامه نگار

پگاهی مهشید کنشگر سياسی، مدافع حقوق بشر و آزادی زنان

پوینده پریسا، فعال سیاسی

پهلوان عسل، روزنامه‌نگار، مدیر مجله فردوسی

پهلوان عباس، روزنامه‌نگار، مدیر مجله فردوسی

 

تجربه کار خسرو، عضو فعال کانون ره آورد

ترابی محمد، کنشگر حقوق بشر

توحیدی نیره، جامعه شناس و استاد دانشگاه

تهرانی مریم، فعال حقوق بشر

 

ثابت راسخ سهیل، کنشگر حقوق بشر

ثقفی پروین، کنشگر حقوق و آزادی زنان

 

جاودان حمید رضا، کارگردان و بازیگر تئاتر

جزنی میهن، فعال حقوق انسانی و آزادی زنان

جعفرزاده پری، عدالتخواه

جلالی چیمه(م.سحر) محمد، شاعر، نویسنده و بازیگر تئاتر

جهانگیری گلرخ زندانی سياسی سابق کنشگر آزادی زنان، از خانواده دادخواهان

جواهری هادی، طنز پرداز و کنشگر حقوق انسانی

جهانبخش گیتا، روانپزشک

جودکی آرش، نویسنده

جوشن احمد کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

جیلو اصغر

 

حاتملویی سیف الدین، کنشگر سیاسی و نویسنده

حبشی منیژه، حقوقدان و و وکیل سابق دادگستری

حبيب محمدی زهره، کنشگر مدافع حقوق بشر و آزادی زنان

حجازی بهروز، فعال سیاسی مدافع حقوق دمکراتیک

حجازی قدسی، استاد دانشگاه

حکاکیان رویا، نویسنده

حیاتی حمیده زندانی سياسی سابق و کنشگر مدافع دادخواهی

 

خدیر امیر، فعال سیاسی و حقوق بشر

خدیر یلدا، کنشگر حقوق بشر

خدیر دریا، فعال حقوق بشر

خونانی آذر، کنشکر سیاسی و حقوق بشر

خیاط‌باشی حسن، هنرپیشه سینما و تلویزیون

 

دانشور حسن، کنشگر سیاسی

دانشور حمید، نمایشنامه نویس و‌ بازیگر

دانشور، عباس، زندانی دهه ۶۰، کنشگر سیاسی

داودی جمیله، کنشگر حقوق انسانی و آزادی زنان

دهبان مجید، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

دهقان سعید، حقوقدان

 رحمانی تقی زندانی سياسی سابق ، کنشگر سياسی

رحمانیان زهره

رخشانی نستور، هنرورز و نقاش

رسایی منش میلاد، فعال سیاسی

رضازاده ایرن، از خانواده جانباختگان دهه شصت

رضایی فاطمه، فعال حقوق بشر

روستا میهن، فعال حقوق انسانی و آزادی زنان، خانواده دادخواه

رشیدی رضا؛ فعال سیاسی و زندانی دهه ۶۰

رویایی یدالله، شاعر

 

زركش يزدی فتحيه، كنشگر حقوق بشر و حقوق زنان

زرین کیا، فتوگراف و موزیسین

زهرایی محمود، فعال سیاسی و حقوق بشر

 

سالکی منوچهر

ستاری سهیلا، کنشگر سياسی و مدنی

ستوده بهروز، کنشگر سیاسی و زندانی دهه ۶

سرشار هما، نویسنده و روزنامه‌نگار

سرکوهی علی، روانشناس

سروستانی نیما، مستند ساز

سلیمی اصغر، کنشگر سياسی و کارشناس اقتصاد

سیکارودی ریو، مجری تلویزیون

سیف اسد، نویسنده و منتقد ادبی

 

شعبانی اقدس، کنشگر حقوق زنان

شفیق شهلا، نویسنده و پژوهشگر

شکرایی الاهه، کنشکر سیاسی و حقوق بشر

شکری سپیده، نمایشنامه نویس و بازیگر تئاتر

شمس شیرین، فعال سیاسی

شهاب آذر، نویسنده

شهبازی پروین، عدالتخواه

شیرالی مهناز، پژوهشگر

 

صارمی فریبرز، کنشگر سياسی

صالحی حسن، فعال سیاسی

صفتی ایمان، وبلاگ نویس، روزنامه نگار آزاد

صنیعی فر فرح، کنشگر سیاسی و حقوق بشر

صیاد متحیر پرویز، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

 

طالبی رضا، فعال اجتماعی و سیاسی و فرهنگی

طاهری‌پور علی، مدافع دادخواهی

طبری شهران، روزنامه‌نگار و سیاست‌شناس

طوبایی نازیلا، از خانواده بزرگ دادخواهان ایران

طوبایی نینا، از خانواده بزرگ دادخواهان ایران

 

عاشوری محمود، کنشگر سیاسی

عبادی شیرین، حقوقدان برنده جایزه نوبل صلح

عباسي ثريا، خانواده دادخواه

عباسي سيرچي هنگامه، كنشگر سياسي و حقوق زنان

عبقري شهلا، استاد دانشگاه و كنشگر فرهنگی- سياسی

عبقري سياوش، استاد دانشگاه و كنشگر فرهنگی- سياسی

عریان آبکنار محمد، نویسنده، زندانی سیاسی، خانواده جانباخته

عزیزی آرش، پژوهشگر تاریخ، دانشگاه نیویورک

علمداری کاظم، جامعه شناس

علیجانی رضا، زندانی سياسی سابق ، روزنامه نگار

علیشاهی سیمین، آرشیتکت، شهرساز

علی‌نژاد مسیح، روزنامه‌نگار فعال حقوق زنان

 غبرایی گلناز، مترجم

غلامی رحمت

 فاتح همایون

فتحی بهمن، خبرنگار و برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون

فرد فروزان، کنشگر حقوق انسانی و آزادی زنان

فخر آبادی صدیقه، کنشگر حقوق انسانی و آزادی زنان

فرخفال رضا، نویسنده

فرسایی فهیمه، نویسنده

فرخ نیا سوسن، کارگردان و بازیگر تئاتر

فرخ نیا سودابه، کارگردان و بازیگر تئاتر

فروغ مینو، ناشر

فروغ حمید، ناشر

 قاسمی اختر، روزنامه نگار و کنشگر حقوق زنان

قانع عباس، شاعر و فعال سیاسی

قره جه لو علی، کنشگر سیاسی و نویسنده

قلعه‌دار رحیم

 کار مهر انگیز ، وکیل و حقوقدان

کاخساز ناصر، نویسنده و پژوهشگر

کاظمی منیره، کنشگر حقوق انسانی و آزادی زنان

کریم زاده علی، کنشگر مدافع جنبش دادخواهی

کریمیان اکبر، کنشگر سیاسی

کمالی مهرک، جامعه‌شناس و منتقد ادبی

کورش نیا صدف، فعال سیاسی

کیانی کیوان، کنشگر حقوق بشر

کی کاووسی هادی، نویسنده

 گردین حسین، موزیسین

گرکانی مرجان

گوهرزاد رضا، روزنامه‌نگار

 لقایی جهانگیر، کارشناس اقتصاد و کنشگر سیاسی

 مافان مسعود

متین دفتری هدایت‌الله، حقوقدان

متینی بابک، شاعر

محبتی زاده اکبر، کنشگر حقوق بشر

محجوبی حسین، فعال سیاسی وحقوق بشر

محققی ابوالفضل ، نویسنده و فعال سیاسی

محلوجیان آذر، نویسنده

مرادی بهرام، نویسنده

مرادی فرهاد، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی

مزارعی مهرنوش، نویسنده

مسعودی شهرزاد، عضو فعال کانون ره آورد

مشعوف احمد، فعال سیاسی و حقوق بشر

مشعوف نیما، کنشگر سیاسی و حقوق بشر

مشعوف لیلی، فعال سیاسی و حقوق بشر

معتضد کیوانی کاموس، مسئول روابط عمومی انجمن ترانه

معمار نژاد محمود، کنشگر مدنی و حقوق بشر

مقیمی احمد، زندانی سیاسی سابق، کنشگر سیاسی

مقدم رضوان، از خانواده دادخواهان

مقدم سعید، مترجم

مکی ابراهیم، نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر

ملکی عمار، استادیار علوم سیاسی دانشگاه تیلبرگ هلند

ممتاز امیر هوشنگ، پزشک، عضو جبهه ملی ایران- خارج کشور

منادی وجیهه کنشگر مدافع دادخواهی

منفرد زاده اسفندیار، موزیسین و آهنگساز

موسوی بیدار مجید، زندانی سیاسی سابق، کنشگر سیاسی

مولوی فرشته، نویسنده

مهر اقدم سعید، کنشگر اجتماعی

میرزادگی شکوه، نویسنده و کنشگر فرهنگی

میرزاده نعمت (م. آزرم)، شاعر

میر مؤیدی، علیرضا

میلانی شاهین، حقوقدان و مدیر اجرایی مرکز اسناد حقوق بشر ایران

 ناصحی رضا

ناوی پرویز، مدافع حقوق بشر

نصرت ناهید، کنشگر حقوق انسانی و آزادی زنان

نفیسی آذر، نویسنده

نفیسی مجید، شاعر و نویسنده

نوری مریم، دادخواه

نیک نفس آتیه، فعال سیاسی

نیکو ربیع، فعال سیاسی و رسانه ای

 وحدت حق وحید، پژوهشگر

وفا یغمایی اسماعیل، شاعر و نویسنده

ولی اوغلی تونيا، كنشگر حقوق زنان و امور ورزشی

 هاشمی‌نیا سید عبدالرحیم، موزیسین

هروی میترا، عدالتخواه

 یزدیان منوچهر، کنشگر سياسی

یلفانی محسن، کارگردان و نمایشنامه‌نویس

یوسفی رامین، موزیسین

یوسفی مهدی، کنشگر حقوق بشر