yasaq
Baxışım yasaq
varlığım yasaq
varlığımı açıqlamam yasaq
Duyğum
Düşüncəm
öyrənməm
yasaq
Geçmişim
gələcəkim
indim
qadağan
çünkü dilim qadağandır
Nəqədər anlayıram
ağzımı qıfılda
ellərimi
zəncirdə
görmüşəm.
ممنوع
نگاهم ممنوع
توضیح هستی و
هستیم ممنوع
احساس و
درک و یادگیریم
ممنوع
گذشته و حال و آینده ام
ممنوع
چرا که زبانم ممنوع ست
و تا جایی که به خاطر میاورم
دهانم را درقفل
دستانم را در زنجیر دیده ام.
Qum saati
ساعت شنی
-آنجا ساعت چند است؟
-کدامین جریان
کدامین پایان را میپرسی؟
اسارتمان ادامه دارد.
از هنگامیکه صدایت را شنیده ام
اسارت تنهاییم پایان یافته است.
من ترا در ریزش ماسه ای زمان جست و جو میکنم
گاهی ده ریزش نزدیک میشوم
گاهی ده جریان دور.
قلبها امتحان پس میدهند
گاه یکی ضعیف از آب درمیاید
گاه یکی نیرومند
دوست داشتن و
دوست داشته شدن زیاد است
چه میدانم
شیفتگی ها را دوامی نیست.
رنگها نه به سپیدی میگرایند
و نه به سیاهی
همچنان به رنگ ماسه ای اند.
گذشته ام گذشته است
آینده ام ناروشن
چه میدانم شاید تنها
در زمان حال است که
دوست میداریم و
دوست داشته میشویم.
از لابلای ابرها
غبار رنگارنگی میاید
هوا به سپیدی میگراید
در راهند نگاههای ماسه ای.
من پیش خود لبخند میزنم
درهر جریان
و در هرپایان.
ای نویسنده ایکه در آن دور دستها
مدام مینویسی و فریاد میزنی
حالت چطور است؟
کدامین جریان
کدامین پایان را میپرسی؟
اسارتمان ادامه دارد.
سئوگی کولو
اونلار «اصلی» نی یاندیر دیلار
«کرمی»* ده!
باشینا نه بلا گلدی سئوگینین
کیمسه بیلمدی!
آی !
«اصلی-کرم»ین کؤزلری
سئوگینی دیریلدین
سئوگینی!
قوی دیریلسین « اصلی-کرم»
ئوز کولوندن.
Sevgi külü
Onlar əslini yandırdılar
!kərəmidə
başına nə bəla gəldi sevginin
!kimsə bilmədi
!Ay
əsli kərəmin közləri
sevgini dirildin
!sevgini
"qoy dirilsin "əsli-kərəm
.öz külündən
خاکستر عشق
آنها اصلی را سوزاندند
و همینطور کرم را!
چه بلایی برسر عشق آمد
کسی ندانست!
آی!
گلهای آتش "اصلی و کرم"*
عشق را زنده کنید
عشق را!
بگذارید اصلی و کرم
از خاکستر خویش برخیزند.
----------
* کرم، قهرمان داستان فولکلوریک آذربایجانی " اصلی و کرم" است. قصه ی دلباختگی اصلی-دختر ارمنی- و کرم -پسر آذربایجانی.
که در پایان داستان هر دو -یکی پس از دیگری- فروزان شده و به خاکستر تبدیل میشوند. عشق.
اصلی چهل روز خاکستر کرم را به دوش خود حمل میکند با این امید که او از خاکستر خود برخیزد.
روز سی و نهم فریب سخن پیرزنی را میخورد و خاکستر را که در حال جان گرفتن بود بر زمین میگذارد.
وقتی امیدش را از دست میدهد خود نیز شعله ور میشود. امید به عشق را.
Nura ya
sənlə yalqız dəyiləm
Bu sonsuz yügürən səssizlikdə
Bütün anlarımda
.mənnlə varsan sən
Gülümsəmələriyin görə bilmirəm
.səni mən gülüşlərinlə tanıram
Yolaxların tozdumanında
itmiş öpüşlərim
o gözyaşlarin kimi
duru gözləriyin
.dalıca dolanır
!Goyma aparsın
tut məni sözcüklərin arasında
görnecə atın çaptırır zaman
.səni aparmaq üçün
!Gəl
.Sözcükləri yığaq
istirəm bir başqa şerdə
.bir-birə qovuşaq
.Bilmirəm necə gəldin
kölgəyin izini
.eski küçələrdə aradim
və ozaman ki
gözümü açdım
.oyanmışdın
.Səsiyin ətiri gəlir
bir-birə yaxınıq
bitövüq
bir-birimizlə
bir dəniz
.bir dağ kimi
və barabarlıqda
.bir bağrı kimi
Bu sonsuz yügürən səssizlikdə
Bütün anlarımda
.mənlə varsan sən
mən sənlə yalqız dəyiləm
.mənim yalqızlıq gölüşüm
برای نورا Nura
با تو تنها نیستم
در یورش این سکوت بی پایان
در همه لحظه ها
با منی
لبخند هایت را نمی بینم
ترا با خنده هایت میشناسم.
بوسه های گمشده ام
در گرد وغبار کوره راهها
بدنبال چشمانت میگردند
که چون اشکهایت گوارایند .
نگذار ببردت
مرا بگیر!
در میان واژه ها
ببین چگونه اسبش را به جولان درآورده
زمان
برای بردن تو.
بیا!
واژه ها را جمع کنیم
میخواهم در شعر دیگری
یکی شویم.
نمیدانم چطور آمدی
رد سایه ات را
در کوچه های قدیمی جستم
وهنگامیکه چشمانم را گشودم
بیدار شده بودی.
عطر صدایت میاید
بهم نزدیکیم
با هم یکی هستیم
بمانند کوهی
بمانند دریایی
و در برابری
بمانند فریادی.
در یورش این سکوت بی پایان
در همه لحظه ها
با منی
من با تو تنها نیستم
خنده ی تنهایی من.
اؤلوم توزو
اونلار
داش آتلارینان گلدیلر
گؤلی ایچیب
چایلاری بنده چکدیلر
بو سو پری لرینین سون بشیگی
آرتیمیانین
گؤچرگی قوشلارین
جیرانین توزو
اولدی یئرین گؤزیاشی
اونلار حیوانلاری ایچدیلر
بولاقلار کور اولدی
نفس لر تالان
اونلار چایلاری ایچدیلر
گوی-گویرتی
ئوزوم آلما
اریک آرمود آغاجی
سنبوللر
دوزا دؤندولر
اونلار بیکی لری ایچدیلر
قورو آغاجلار
دمیر دووارلار
قبیر داشلاری آراسیندا
سئوموک قصرلرده
اونلار
ؤلومو دوغدولار
غبار مرگ
آنها با اسبهای سنگی آمدند
رودخانه ها را به بند کشیدند
دریاچه را نوشیدند .
غبار گوزنها
پرندگان مهاجر
و این آخرین بازمانده ی پریان دریایی
آرتیمیا!
اشک زمین شد !
آنها جانوران را نوشیدند
نفسها به یغما رفت
چشمه ها کور شدند
آنها رودخانه ها را نوشیدند
نمک شدند
سبزیها
درختان انگور
سیب و گلابی و آلو
خوشه های گندم
آنها گیاهان را نوشیدند
درمیان سنگهای قبر
دیوارهای آهنین
درختان خشک
قصرهای اسنخوانین
آنها مرگ را زائیدند
یاسلی
یاسلییام یاسلی
دیندیرمه منی دیندیرمه
ای کاش بویاسین سونی اولایدی
بوگون منیم ائویمده یاسدی
ساباح سنین ائوینده
او بیری گون
بوتون چومور ائولرده
بوش دووارلارین دیبینده
ایراندا
بوتون دنیا دا
یاسدی
ای کاش بویاسین سونی اولایدی
دنیادا هئچ نییم یوخدی
بیر دیلکدن باشقا:
ظالملرین
مستبدلرین قدرتینه
بیرسون دیلی ییره م
بلکه بویاسین
بیرسونی اولا
سوگوار
سوگوارم سوگوار
مرا به حرف نکشید
سئوال جوابم نکنید
ایکاش این سوگواری را پایانی بود
امروز در خانه من سوگواری ست
فردا درخانه تو
پسین فردا در همه خانه های گلی
بیخ دیوارهای سست
در ایران
در دنیا
سوگواری ست
ایکاش این سوگواری را پایانی بود
چیزی در دنیا ندارم
بجز یک آرزو:
برای قدرت ستمگران
مستبددان
پایانی آرزو میکنم
شاید که این سوگواری را پایانی باشد
gülüşlərin
Göləməz-də bir mənəm
bir zanbaq
birdə duz
Boş qaldı yuva
sövüdün yapaqları arasında
bülbülü qırqı çaldi
Xəzəl tökülür
mən uzaqlaşıram
?hardasan
Bahar qonaq çağırıb
sənı məni
çıçəklərı
!Gəl
ətəyində ki o
gilas çiçəklərilə
Kölgəm dir
çiçək kölgən
daşıyıram bahari mən
İstirsən mənə
çiçək gətirəsən
dər gətir gülüşlərin
لبخندهایت
در «گؤله مز»
تنها زنبق و
نمک و
منم.
لانه خالی ماند
میان برگهای بید
بلبل را قرقی برد
برگهای پاییزی میریزند
من دور میشوم
کجایی؟
بهار به مهمانی دعوت کرده
من و
تو و
غنچه ها را .
بیا!
با آن غنچه های گیلاس
که به دامن داری.
سایه ام
غنچه سایه ات
من بهار را حمل میکنم.
اگر میخواهی برایم گل بیاوری
لبخندهایت را بچین و
بیاور .
Quyu ağzında
O
düşmüşdü
bir dibsiz quyuya
gedirdi!
Baxırdı
quyuya
bir qız.
"Sevirəm səni"
cingiltisin
eşidirdi.
"Zaman!
zaman!
çaldı əlimdən
sevgimi !"
Öz-özünə
diyib
ağlırdı qız
quyu
ağzında.
برلب چاه
او
به چاه بی انتهایی
فرو میرفت!
دختری
به درون چاه
نگاه میکرد.
میشنید
پژواکِ
"دوستت دارم"
را.
"زمان!
"زمان!
ربود از دستم
عشقم را.!"
با خود میگفت و
میگریست
دختر
بر لب چاه.
سون نفس
برای کودکان ورزقان
ورزقانین اوشاقلارینا
بولاغیم!
«بیرین سن ده بیرین من
بلکه دردده ن قورتولاق»*
آتا - آنا
باجی - قارداش
یار - یولداش
هامی گئتدی
اوندا کی ترپندی
اؤلریمیز
"ننی" کمی
سندن آیری یوخدور منه
سیرداش بولاق
سویوق قالین
اینیم یالین
اوشاق - اوشاق
یوخوم گلیر
داشین دؤشک
قارین یورقان
سال یئریمی یاتیم
بولاق!
باشی قارلی!
آلتی قانلی!
نفس...
نفس گلمیر
یوخوم گلیر
سال یئریمی
یاتیم
بولا...!
آخرین دم
چشمه من!
« یکی تو بگو یکی من
شاید که از درد رها شویم »*
پدر و مادر
خواهر و برادر
یار و دوست
همه رفتند
هنگامیکه خانه هایمان مثل ننو تکان خورد
چشمه من !
غیر از تو همرازی ندارم
سرما
شدید و
لباسم کم است
کودکانه
خوابم میاید
سنگت تشک
برفت لحاف
جایم را بیانداز
بخوابم
برف پوش!
خونین دامن!
نفس...
نفسم بر نمیاید
خوابم میاید
چشمه من
جایم را بیاندار
بخواب...م !
----------
* ببتی از یک بایاتی مردمی
Mucəssəmələr
Əski şərab xumları
içi boş duvarlar
qat-qat tozu
qəbir daşları
rezin heykəllər
qup-quru ağaclar
səbətələr
mantardan qayrılmış heykəllər
maşin abidələr
qoruq-qaytaqlı sözlər
gülümsəmələr
ipək saplar
həlqələr
gün aydın
əlvida
var-yox
son
.nuqtə
تندیسها
خمره های شراب کهنه
دیوارهای پوک
لایه های غبار
سنگهای قبر
مجسمه های لاستیکی
درختان خشک
اسکلتها
تندیسها ی چوب پنپه ئی
تندیسها ی ماشینی
حرفهای با نزاکت
لبخند ها
نخهای ابریشمین
حلقه ها
روز به خیر
خداحافظ
بود و نبود
پایان
نقطه.
Gəlir
Daramış qızıl tellərin
dəmir millərin
dalında
yasaq küçə- xiavanlardə
odların üstündən atılıb
gəlir.
Ayaqyalın- başıaçıq
qurbanlarimin kənarindan
geçib
gəlir.
Nəbilim necə qurtulub
nəm-nişansiz dussaqlarda
çirkin əllərdən
.arxların üstündən atılmaq istəyir
ac
susuz
çilpaq
deyillər
gəlir.
Ömürlər boyudu gözüm yolda dır
mənim gözəlimi
?gördünüz mi
Axı deyirlər
bahar
.gəlir
میاید
گیسوان طلاییش را
پشت میله های آهنی
شانه زده
درکوچه ها و
خیابانهای ممنوع
از روی آتشها پریده
میاید
سر و پا برهنه
از کنار قربانیانم گذشته
در زندانهای بی نام و نشان
چه میدانم
چگونه از دستان کثیف رها شده
دوست دارد از روی جویها بپرد.
میگویند دارد
میاید
گرسنه
تشنه
عریان.
به درازای زندگیهاست که
چشم براهم
زیبای مرا دیدید؟
آخر میگویند
بهار
میاید.
هان-ما-تو Han-Ma-To
ویتنام شاعیری
شعر آذربایجانجا - آ. ائلیار (برگردان آزاد از آلمانی)
زامان
او گؤزه ل تزه گنجلیک هاردا قالیب،
بوتون بورونوب بیر سئوگینین عطیرینه
زامانین
توز
قاتلارنین
التیندا.
*
هله وفانین بعضی ایزلرینی تاپابیلر سن.
اینانیرسان
بیر گئچمیش اسینتینی تانییارسان
گئجه نین
یئللرینده کی
یاواشجا اسر؟
*
او زامان کی سئوگی روحو
هج زامان قایئتمییاجاق
داها آرتیق یوخلوغا جوموب.
*
هر شئی گئچجک!
بیرجه گئچمیجک
آی ایله اولدوزلار.
*
نئچه یاشیندا اولاجاقسان
تعریفه گلمز
گؤزه ل لر گؤزه لی
« تای-تی»؟
*
قاباق کی کیمی
همیشه گؤزه ل قالاجاقسان؟
*
گویده مینلر اولدوزا یالواریرام
بئله ییگین گئتمه سینلر
بلکه زامان آیاق ساخلایا.
*
سئوگولوم
بئله لیک له
همیشه گؤزه ل قالارسان
و منیم اوچون
بیر گؤزه ل لر گؤزه لی
« تای-تی»!
زمان
کجا ست آن آغاز زیبایی جوانی،
بتمامی پوشیده شده
عطر شیفگی
زیر گرد و غبار لایه های زمان.
*
هنوز میتوانی بعض ایز های وفا را بیابی.
[ولی]باور میکنی بشناشی
نسیم رفته ای را
در بادهای شب
که آهسته میوزند؟
*
روان آن شیفتگی
هزگز باز نخواهد گشت.
با لاتر از آن
در نیستی گمشده است.
*
هر چیزی میگذرد.
تنها ماه و
ستارگان سپری نخواهند شد.
*
چند ساله میشوی
زیبای توصیف ناپذیر زیبایان،
«تای-تی»؟
*
بمانند گذشته
همیشه زیبا خواهی ماند؟
*
به هزاران ستاره در آسمان التماس میکنم
چنین سریع گردش نکنند
شاید که زمان درنگ کند.
*
دلباخته ام
اینگونه همیشه زیبا میمانی،
و برای من
زیبای زیبایان،
«تای-تی»!
اولدوز
گونشلی گوندوزلرده
یای کیمی گلر اولدون.
اولدوزلو گئجه لرده
آی کیمی گئدر اولدون.
سؤزلو-سؤز سوز باخیشینلا
اوشاقلیغا دولان اولدون
سسیز گئیب آی ایشیغین
آغلاییبان گونلن اولدون.
*
ناز اولدوزم دایان دییم
قیزیل گوله بویان دییم:
- گوی اوزونده قارا بولود
سانکی کاروان گئجه گئچدی
اولدوزلاری سایامادیق
دان اولدوزوم سنله گئچدی
گوزو یولدا باخیشیندان
نئجه دییم دویامادیم.
ستاره
در روزهای آفتابی
بسان تابستان آمدی.
[و] در شبهای پرستاره
بسان ماه رفتی.
با نگاههای پرحرفت
به کودکی درآمدی
بیصدا مهتاب را پوشیدی
[و]بهنگامیکه میگریستی خندیدی.
*
ستارهء نازم
شکیبا باش!
به گلبرگهای گلسرخ آغشته شو
تا بگوم:
- برفراز آسمان
ابر سیاه
گویی کاروانی بود
که به شب گذشت.
نتوانستیم ستارگان را بشماریم
ستارهء بامدادیم با تو گذشت.
چسان بگویم
از نگاههای چشم براهت سیر نشدم.
قوی اوچسون گؤورچین ماوی گؤیلره!
چوخوردا
چیغیردا-چیغیردا
چیغیر-باغیردا
یاغیر باشینا قار—یاغیش!
قارا بولوتلاری
گؤرمک ایستمیر !
*
یاغدیریر سیز باشینا
ؤلوم داشلارین!
ئوزو ئوزونوزو
گؤرمک ایستمیر!
آخیدیرسیز گؤزوندن قان-یاشلارین!
گؤزو گؤزونوزو
گؤرمک ایستمیر!
گیدیریب سیز باشینا بیر تلیس
کیرلی دنیانیزی
گؤرمک ایستمیر!
*
قوی اوچسون گؤورچین ماوی گؤیلره!
*
امینم من!
اونا قازدیغیز چوخور
ده رین قویو اولاق
سیزلره!
گندوو قویولارینیزی
گؤرمک ایستمیر!
*
او گؤناه سیز بیر انساندی!
گؤناه سیز اولماسادا
گنه ده بیر انساندی!
انسانی دیری-دیری
قویلارمی انسان؟
انسانی اوت کمی
بیچیپ-تؤکر می انسان؟
سیز انسا ن سیز می
یا قودوز قورت؟
*
قوی اوچسون گؤورچین ماوی گؤیلره!
*
قلبینیز قارا دیر! قارا!
حیاتینیز کیرلیدیر! کیرلی!
گیدیریب سینیز باشینا بیر تلیس
کیرلی دنیانیزی گورمویه بئله!
*
سیزی بو قانلار
سیزی بو نفرت
سیزی بو خوف
ائده جک توستو کیمی دارما-داغین!
اوندا کی توفان اولاجاق!
امینم من!
او اکدیگیز انسانلار
گؤوه ریب اورمان اولاجاق!
خوفدان
اولاقاقسیز توستو کیمی دارما-داغین!
اوندا کی توفان اولاجاق!
*
قوی اوچسون گؤورچین ماوی گؤیلره!
برای انسانهای به سنگسار محکوم شده!
بگذار کبوتر بسوی آسمانهای آبی پرواز کند!
در گودال
که به جیغ و داد واداشته شده
درمیان فریاد و شیون
برف و باران برسرش میبارد!
نمیخواهد ابرهای سیاه را ببیند!
*
پی در پی برسرش میریزید
سنگهای مرگ را !
نمیخواهد رویتان را ببیند!
از دیدگانش اشک خونین روان میسازید!
چشم دیدنتان را ندارد!
گونی ای برسرش کرده اید!
نمیخواهد دنیای کثیفتان را ببیند!
*
بگذار کبوتر بسوی آسمانهای آبی پرواز کند!
*
من مطمئنم!
گودالی که برای او کنده اید
چاه عمیقی خواهد شد
برای شما ها!
نمیخواهد چاههای گندیده یتان را ببیند!
*
او انسان بیگناهیست!
اگر بیگناه هم نباشد
باز هم یک انسان است!
انسان انسان را
زنده زنده چال میکند؟
انسان انسان را
بمانند علف درو میکند؟
شما انسانید
یا گرگ هار؟
*
بگذار کبوتر بسوی آسمانهای آبی پرواز کند!
*
سیاه دلیدید! سیاه!
زندگیتان کثیف است! کثیف!
گونی ای برسرش کرده اید
بلکه دنیای کثیفتان را نبیند!
*
این خونها شمارا
این نفرت شمارا
این خوف شمارا
بسان دود برباد خواهد داد!
بدان هنگام که توفان فرارسد!
*
من مطمئنم !
آن انسانهایی که شما کاشته اید
سبزشده و جنگلی خواهند شد!
از ترس
بسان دود برباد خواهید شد!
بدان هنگام که توفان فرارسد!
*
بگذار کبوتر بسوی آسمانهای آبی پرواز کند!
ایشچی لر
صبح چاغی
اولدوزلار ویداسیندا
بیر دستمال چوره ک له
یورغون- آرغین
ایلر بویو اینجیمه دن
ایشه گئدیریک.
اؤلدوروجو اللشمده
دامجی-دامجی قان
دنیز-دنیز اینجیمه
دنه –دنه اینجی
وست-وستونه دوزوروک.
ساعاتلار گوندوزدن آغیر
گوندولر آیلاردان
آغیر
گئچیر.
آخشام چاغی
اولدوزلار آلقئشیندا
قاییدیریق داخمامیزا
هرزاماندان داها یورغون
بیر دستمال چوره ک له
بیر اؤده مز حق ایله
گوندوزلر بیر-بیرنین دالیجا
آیلار بیر-بیرنین دالیجا
گئچیر.
دامجی-دامجی قان
دنیز-دنیز اینجیمه
دنه –دنه اینجی
بیزیک
اؤلدوروجو اللشمه ده
یوکسک سرایلار تیکیلیر.
ینی بیر قات تیکیلیر
ؤز کوره میزده
ؤز اللریمیزله.
آی...!
کیمسه وارمی
دییه بیلرمی
بو نه حکمت دیر
ائله بیر اللر
بئله چیلپاق
بوم-بوش دور؟
کارگران
صبگاهان
با بدرود ستارگان
با دستمالی نان
با تنی خسته از سالیانی رنج
به سرکار میرویم.
در تلاشی کشنده!
قطره قطره خون
دریا دریا رنج
دانه دانه مروارید
روی هم میچینیم.
شامگاهان
با درود ستارگان
خسته تر از همیشه
با دستمالی نان
با اندک مزدی
که برای زندگی کافی نیست
به کلبه هامان برمیگردیم.
روزها از پی روز ها
ماه ها از پی هم
میگذرند.
ماییم در تلاشی کشنده!
قطره قطره خون
دریا دریا رنج
دانه دانه مروارید
روی هم میچینیم.
ساعتها کُندتر از روزها
روزها کُندتر از ماه ها
میگذرند.
کاخهای عظیم برپا میشوند
لایه ای نو بنا میشود
برسیاره ی ما
با دستهای ما.
آی...!
کسی هست
که بگوید
این چه رازیست
که چنان دستهایی
این چنین خالی و
عریانند؟
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
توجه داشته باشید کامنتهایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!