با آمدن عاشورا و ایام عزادرای امام حسین رسمهای نادرست و زشتی در سراسر ایران از قمە زنی های هم میهنان آذری و شاخسین ها ، شترکشی های کاشانی ها و قربانی های علنی گاو و گوسفندان بی گناه در ملاء عام در سارسر ایران و خصوصا تهران پایتخت ایران  آغاز میشود و زن و بچە تا کودکان خردسال کوچە وبازار تماشا چی خشونت عریان و  خونریزی و سرخ شدن کف خیابانها از خونابە قربانی ها  میشوند کە جدای از بحث تولید و تبلیغ خشونت عریان، موجب بیماری و آلودگی میکروبی و ویروسی محێط زیست شهروندان هم مێشود...

یکی از این رسمهای غلط در لرستان اتفاق می افتد بە نام آیین "گل مالی" کە عزادارن خود را در گودالهای پر از گل میغلطانند...!

پیش از آنکە بخواهم هر گونە انتقادی را آغاز کنم لازم میدانم ادب و احترام و فروتنی خودم را نسبت بە فرهنگ غنی و هزارە ای همزبانان لرستانی ام خصوصا مردم شیرین زبان و خونگرم خرم آباد و بروجرد و الشتر  بیان کنم و اینکە موضوع این نوشتە کوتاه تنها انتقادی نسبت بە برخی رفتارهای دور از انتظار شما هم زبانان و هم تباران گرامی درنحوە برگذاری عزاداری برای امام حسین است کە نە در شان فرهنگ هزارە ای و حماسە ای مردمان لر تبار کە خواستگاه عصر مفرغ و صنعتگری و فرهنه های حماسی بودە اند، می باشد و نە در شان عزاداری برای امام حسین!.

بحث انتقادی ما امروز بر سر چرایی عزاداری برای امام حسین نیست بلکە بیشتر بە یکی از روشها و عادتهای غلط و پرهزینە برای همە ما و محیط زیست استان لرستان و طبعا استانهای همجوار  بر می گردد کە متاسفانە برخورد شایستە و بایستە ای با آن انجام نگرفتە و مسولان و فعالان محیط زیست و همە ما در اینبارە کوتاهی کردە ایم و امروزە بە عنوان یک هشدار محیط زیستی زنگ خطر آن در استان لرستان بە صدا درآمدە و چندین گروه فعال زیست بوم و خیر مردمی در این بارە تلاشهایی انجام دادە اند کە امید آن داریم بیشتر مورد توجە همە مردم لرستان و مسولین آن قرار گیرد...و اما اصل ماجرا و انتقاد واردە بە نحوە عزاداری هم میهان لرستانی و خرم آبادی ما چیست؟!

همان گونە کە خیلی ها میدانند مردمان لر زمانی کە عزیزی ویا بزرگی را از دست میدهند و یا برای شخصیتی اسطورە ای عزاداری می کنند برای احترام آن شخصیت بر شانە هایشان مشتی گل بە رسم عزا می مالند کە رسم ریشە دار و زیبندە ای برای احترام بە بازماندگان بودە و آنچنان کە از تحقیقات هم بە دست می آید تا چند دهە پیش نشانە هایی ازبرگذاری عزاداری "سوگ سیاوش" و عزاداری بر مرگ "زال "پدر رستم دستان در میان طوایف مختلف لرستان دیدە شدە کە در آن رسم چنین بودە کە سیاه چادری را تکە تکە می کردە اند و مردان  وزنان ضمن گل مالی بر سر و شانە ها بە گونە ای مختصڕ تکە های سیاه، سیاه چادر را بە نشآنە عزا بر بازو  می بستە اند و همراه با شاهنامە خوانی و آواز و سرنای عزا بە رقصی حماسی و حزن آور بە نام "چمر و چوپی" می پرداختە اند  کە یادگار اسطورهای ایران زمین در میان قوم لر بودە  و بسیار زیبا و متین و حماسی برگذار می گردیدە کە متاسفانە آن "سوگ ملی" بە فراموشی سپردە شدە یا بهتر بگویم بە گونە ای دیگر در عزاداری امام حسین بە میانە  آمدە و جای خودش را بە سوگ و  عزاداری برای امام حسین دادە کە ایرادی هم در آن نیست، اما ایراد و مشکل و انتقاد ما و خیلی از فعالان زیست بوم ایران وحتا برخی مسولان فهیم لرستان و خرم آباد این است کە این رسم گل مالی بە طرز افراطی و خارج از اعتدالی در آمدە و تایید،تشویق و تبلیغ تریبونها و رسانە های وابستە بە نظام ارتجاعی و خرافی حاکم هزینە های گزاف وجبران ناپذیری بە زیست بوم وجنگلهای کهنسال بلوط زاگرس در از استان لرستان وارد کردە است( جالب اینکە برخی سایتهای محلی وابستە همچون سایت و نشریە اینترنتی "لور"خواستار ثبت جهانی این رسم غلط  قومی شدە اند!).

این رسم بە این گونە است کە مردم عزادار در شب های تاسوعا و عاشورا در سراسر استان لرستان و  شهر خرم آباد بە طرز افراطێ خودشان را در گودالهای گل و آب میغلطانند! و خیس گل و آب میشوند کە برای خشک کردن خودشان بایست از کومە های هیزم  و آتش شعلە ور استفادە کنند و بە همین خاطر از چند روز پیش بە دلیل نزدیک بودن شهر خرم آباد و قرار داشتن استان در میان جنگلهای بلوط و درختان کوهستانی، اعضا و مسولین هیات های عزاداری برای جمع آوری هیزم با کامیون و تبر و  ارە بە جان جنگلهای کهنسال بلوطزاگروس در آن منطقە می افتند تا در شب عاشورا هزاران عزادار حسینی کە ازآیین نادرست" گل مالی" خیس شدەاند خودشان را با برافروختن شعلە های آن همە کومە های هیمە وهیزم و البتە آتش زدن سرمایە های ملی مان، خشک کنند .

برآورد شدە کە تنها دردو شب تاسوعا و  عاشورا هزاران درخت کهنسال یا قطع شدە یا آسیب می بینند کە منجر بە خشک شدن آنها می شود و برآورد هزینە این تخریب کە نە خیر دنیا و  نە ثواب آخرت را بە دنبال دارد رقم سرسام آور و جبران ناپذیر خواهد بود.البتە جای خوش وقتی است کە چند سالی است گروەهایی فرهیختە و مدنی دوستدار طبیعتآگاهی رسانی و فرهنگ سازی در اینبارە را آغاز کردە اند و روشهای جایگزینی با همکاری برخی ادارات استان همچون استفادە از گاز طبیعی کە بە صورت مجانی توسط مسولین در اختیار هیات های عزاداری  قرار می گرفتە کە متاسفانە استقبال خوبی از آن نشدە و همان روش سنتی و آتش زدن کومەهای هیزم بلوط  ادامە دارد و شاید با گران شدن هزینە گاز هم این مسالە منتفی شدە باشد...

هم میهنان خوب لرستانی ما باسیت توجە داشتە باشند کە تنفس هوای زندگی بخش و همە جاذبە استان لرستان بە وجود همان درختان کهنسال و چند صد سالە بلوط است کە نبایست بە خاطڕ یک رسم غلط نابود و قربانی شوند و بی گمان با توجە بە سفارشاتی کە بزرگان دینی در بارە احترام بە درخت و درختکاری و نهی از شکستن درختان سفارشها نمودەاند تا جاییکە  پیامبر اسلام محمد  شکستن شاخە درختان را بە شکستن بال فرستگان تشبیە کردەو آنرا نهی نمودە اند، نمیتوان این حرکت ناپسند را موردتایید مذهبی و منش امام حسین هم دانست و مهمتر اینکە بایست بدانیم هر درخت بلوط برای تنومند شدن بیش از ٧٠ سال عمر نیاز دارد  و بیش از یک قرن بە عنوان یک گارگاه تولید اکشیژن و تصفیە گرد و غبار عمل می کند و این جدای از زیبایی طبیعی و جاذبەهای سرسبزی است کە این درختان کهنسال بە ما بخشیدە اند و دیگر اینکە تنە و کندە های خشک شدە درختان بلوط زیستگاه هزارن موجود ذرە بینیو حشرات ریز و درشتی است کە در این میانە بە کام آتش سپردە میشوند و میتون گفت هولکاستی علیە این گونە های مفید و ضروروی حیات در امر تجزیە و طبعیت رخ می دهد!پس سزاوار نیست رسمی کە نە خدا و نە خلق خدا از آن خیری نمی بینند و ضرر حتمی آن بە خود ما و منافع و سرمایە های ملی خواهد رسید را هنوز ادامە دهیم .

در پایان امیدوارم هم زبانان و هم میهنانی کە در لرستان ساکن هستند این درخواست و پیشنهاد را بە لطف و دوستی بپذیرند و این چنین  با دست خودشان سرمایە ها ملی مان و جاذبەهای استان لرستان را نابود نسازند و بە عنوان یک هم میهن نگران از همە فعالان زیست بومی ایران و لرستان درخوست داریم در اینبارە بیشتر تلاس کنند...با مهر و دوستی

مزدک عبدی پور(کنشگر ملی ـــ مصدقی و  زیست بوم ایران)