احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در سومین گزارش خود از وضعیت حقوق بشر در ایران اعلام کرده که بررسی‌هایش نشانگر نقض گسترده حقوق بشر در ایران است. آقای شهید از ایران خواسته است در بخشی از قوانین این کشور که به گفته او با حقوق تضمین‌ شده در پنج عهدنامه بین‌المللی مورد پذیرش ایران مغایر هستند، بازبینی کند.

او ضمن اشاره به وضعیت جوامع عرب اهوازی و آذری اضافه کرده است: ایران باید با توجه به اهمیت فرهنگ مدارا و تحمل، مانع تبعیض علیه جوامع غیر فارس، زنان و اقلیت‌های دینی در تمام وجوه زندگی شود و از آزادی تشکل و بیان حمایت کند. احمد شهید از ایران خواسته است تا درباره ادعاهای مربوط به شکنجه روانی و جسمانی و محرومیت از موازین قانونی زندانیان در این کشور تحقیق کند. در این گزارش اضافه شده که در چارچوب اظهارات و مصاحبه‌هایی که برای تهیه آن انجام شده‌اند، "تصویری عمیقا نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران" به دست می‌آید.

در این گزارش آمده است که دولت ایران تاکنون با گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درباره مسائلی که در دو گزارش پیشین او مطرح شده بودند، همکاری نکرده است. او از ایران خواسته است تا تمام زندانیان سیاسی و زندانیان عقیدتی را آزاد کند. قرار است آقای شهید این گزارش را در نشست کمیته مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز ۲۴ اکتبر ارائه کند.

این گزارش ۲۳ صفحه‌ای روز پنجشنبه، ۱۱ اکتبر، در نیویورک منتشر شد و گفته شده است تا زمان ارائه آن در نشست سازمان ملل متحد، دولت ایران فرصت خواهد داشت به ادعاهای مطرح در گزارش پاسخ دهد.

گفته شده است که طبق پروتکل سازمان ملل متحد، آقای شهید پیش از نهایی کردن گزارش خود، یک نسخه از آن را به نمایندگان ایران داده است تا پاسخ آنها را دریافت کند.

در یادداشتی که از سوی دبیرکل سازمان ملل متحد برای ارائه گزارش آقای شهید نوشته شده، آمده است که این گزارش تمام موارد نقض حقوق بشر در ایران را شامل نمی‌شود، ولی "چشم‌اندازی از وضعیت عمومی حقوق بشر" در این کشور را ارائه می‌دهد.

در بخش مربوط به نقض حقوق بشر توسط دولت ایران در حق شهروندان و جامعه عرب در اهواز وجنوب غرب ایران آمده است:

در زمینه آموزش، دانش آموزان عرب به دلیل محرومیت از آموزش به زبان مادری خود، در این زمینه دچار عقب ماندگی تحصیلی می شوند. در این میان و بر طبق آمارها 30 درصد از دانش آموزان عرب در مرحله ابتدایی، 50 در صد در مقطع راهنمائی و70 در صد در مقطع دبیرستان مجبور به ترک تحصیل می شوند. ترک تحصیل در میان دانش آموزان عرب باعث شده که بیش از 50 در صد جمعیت مردم عرب بی سواد باقی بمانند. افزون بر این، انتشار مطبوعات و کتاب های آموزشی به زبان عربی در مناطق عرب نشین ممنوع است. این درحالی است که حدود 80 تا 90 در صد نفت  ایران از استان خوزستان استخراج می شود. گزارش شده است که جامعه بومی عرب در این منطقه از ثروت نفت بی بهره است.

در این میان و در چندین مصاحبه وگفتگو با فعالان حقوق بشر، آنها گزارش داده اند که؛ آب شرب و شبکه فاضلاب در مناطق عرب نشین بسیار نامطلوب وغیر بهداشتی است. وضعیت شبکه توزیع نیروی برق نیز نامطلوب گزارش شده است.

آنان می گویند که پیش از این رودخانه کارون بخشی از آب شرب شهروندان را تامین می کرد اما در حال حاضر بخش زیادی از آب این رودخانه به استان های دیگر منحرف شده. بر اساس تخمین ها حدود چهار میلیون از شهروندان عرب در محله های فقیر نشین وحلبی آبادها زندگی می کنند. در این میان و بر اساس برنامه های دولتی بسیاری از منازل مسکونی در محله های فقیر نشین ویران شده است.

در گزارش آقای احمد شهید همچنین آمده است؛ در ماه آوریل سال 2005 و د ر اثر درز شدن یک نامه محرمانه مبنی بر تغییر محل سکونت مردمان عرب وانتقال آنان به دیگر نقاط کشور که گفته می شود توسط مشاور ریاست جمهوری اسلامی ایران نوشته شده تظاهرات هایی صورت گرفت که با سرکوب شدید نیروهای امنیتی مواجه شد. گفته می شود در این تظاهرات دو کودک کشته شده وصدها تن دیگر زخمی و بازداشت شدند.  دیگر اعضای جامعه عرب اهوازی در گفتگوهای خود اعلام کرده اند؛ بسیاری از شهروندان عرب در اغلب اوقات بدون دریافت وجایگزین لازم همچون خسارت های مالی،مسکن مناسب، آب شرب سالم و بهداشت از زمین ها و اماکن مسکونی خود اخراج می شوند.

مصاحبه شوندگان در گفتگو با گزارشگر ویژه سازمان ملل بیان کرده اند؛ با اینکه اعتراضات خود نسبت به تبعیض ها را به صورت مسالمت آمیز انجام داده اند اما با خشونت با آنها رفتار شده و بسیاری از آنها زمان های طولانی در سلول های انفرادی بازداشت شده اند. آنان از حق داشتن وکیل مدافع محروم بوده و از ملاقات  با خانواده خود نیز محروم بوده اند. بازداشت شدگان در این میان برای اعتراف گیری دروغین زیر شکنجه قرار می گیرند.

در بخش دیگری از گزارش احمد شهید درباه جامعه بومی عرب آمده است؛ بر اساس گزارش کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی سازمان ملل متحد و با در نظر گرفتن گزارش دوم چهل ونهمین نشست گروه کاری جمهوری اسلامی ایران (در ماه مارس 2012) و گزارش گزارشگر ویژه در سال 2006 در مورد وضعیت مسکن مردم عرب به عنوان یکی از استانداردهای زندگی شهرها وشهرک ها فاقد خدمات اساسی هستند که بر زندگی مردم تاثیرات منفی دارد.

در زمینه اعدام  فعالان فرهنگی وسیاسی نیز آمده است؛ در ماه ژوئن 2012 گزارش شد که در سلسله اعدام های خود سرانه وشکنجه، چهار تن از شهروندان عرب به نام های عبدالرحمان حیدریان، عباس حیدریان، طاها حیدریان وعلی شریفی که در اعتراض های ماه آوریل 2011 بازداشت شده بودند به اتهام (محاربه وفساد فی الارض) محاکمه واعدام شدند. گفته می شود اینگونه محاکمات فاقد استانداردهای لازم حقوقی هستند. در همین راستا در یک فیلم ویدیویی منتشر شده هر چهار متهم اظهار کردند که آنان تحت شکنجه مجبور به اعتراف به اعمال ناکرده شده اند. آنان ادعا کردند که دادگاهی که در آن محاکمه شدند ناعادلانه است. در 19 ژوئن 2012 اعضای خانوده های این چهار متهم از اعدام آنان مطلع شدند. در همین راستا پنج شهروند دیگر عرب به نام های؛ سید جابر آلبوشوکه،سید مختار آلبوشوکه، هشام شعبانی، محمد علی عموری وهادی راشدی نیز با اتهام های مشابهی روبرو شده وبه اعدام محکوم شده اند.

در همین زمینه یک وکیل مدافع به نام احمد حمید که اهوازی و در حال حاضر مقیم استرالیا است ادعا دارد در گذشته وکالت 19 تن از متهمان اقدام علیه امنیت ملی در خوزستان را به عهده گرفته بود. او در تشریح چگونگی محاکمات می گوید که اجازه دسترسی به موکلین خود را نداشته و تنها دو  روز قبل از محاکمه و به مدت پنج دقیقه در حضور نیروهای امنیتی با موکلانش گفتگو می کند. این وکیل مدعی است که قضات پرونده های امنیتی به آرا و نظرات حقوقی و قانونی وکلا  توجه نمی کنند. وپرونده های متهمان که متشکل از هزاران صفحه است را فقط برای چند دقیقه در اختیار وکلا قرار می دهند تا از وضعیت آن آگاه شوند. احمد حمید می گوید بسیاری از متهمان اهوازی به دلیل نا آشنایی با زبان فارسی از حقوق خود در دفاع محروم می شوند و در بسیاری موارد آنان بدون هیچ درکی از روند و رویه قضائی محاکمه ومحکوم می شوند. در همین زمینه او می گوید اتفاق افتاده که قاضی در مدت زمان یک ساعت 10 متهم را به اعدام محکوم کرده واین در حالی است که خود متهمان از این وضعیت وحق تجدید نظر وغیره آگاهی ندارند.

(ترجمه و تلخیص بخش متعلق به نقض حقوق فعالان سیاسی وحقوق ملی ملت عرب در گزارش ویژه احمد شهید گزارشگر  ویژه سازمان ملل )