چرا عکس زنان بی‌حجاب دانشگاه تهران را بازسازی کردند؟

اگر تصویر کمی رنگ و رو رفته‌تر و قدیمی بود، می‌توانست عکسی از یادگاری‌های دانشجویان دهه ۱۳۵۰ در ایران باشد؛ اما این عکس همین روزها در خیابان انقلاب تهران گرفته شده است.

زنان با لباس یکسان، روپوش مشکی و یقه قرمزرنگی دیده می‌شوند و تقریبا تمام آنها روسری را از سر برداشته‌اند جز یک نفر.

یک مرد موتورسوار که زنی با چادر پشت او نشسته، گردنش را ۹۰ درجه به طرف زنان چرخانده است. شمار بیشتری بی‌تفاوت از مقابل نماد دانشگاه تهران معروف به «پنجاه تومانی» عبور می‌کنند.

انتشار این عکس و به دنبال آن انتشار تصویر زنان با چادر در همان مکان، به صحنه رویارویی مخالفان و موافقان حجاب اجباری تبدیل شده است.

بعضی از این عکس استقبال کردند. بعضی از موافقان حجاب اجباری هم خواستار برخورد دولت و دانشگاه تهران شدند. حتی گروهی انتقاد کردند که چرا مسئولان وارد عمل نشده‌اند. و بعضی گفتند اینها «دانشجوی خارجی» هستند. یک دانشجوی دانشگاه تهران هم خبر داده که برگزاری جشن فارغ‌التحصیلی مقابل دانشگاه ممنوع شده است.

یک عکس و عکس‌العملی به عکس

ظاهرا زنان منتقد و «پاسدار حجاب» که این «انفعال» را برنتافته‌اند، ساعاتی پیش در عصر جمعه، با چادر یکدست مشکی و روسری و ماسک قرمز در همان نقطه ایستادند تا تصویر خود را به جای تصویر زنان بی‌حجاب بنشانند، که از نگاه آنان نمای دانشگاه تهران را «مخدوش» کرده‌اند.

کاربران شبکه‌های اجتماعی این دو عکس را کنار هم گذاشته‌اند و هر کدام تعبیری از این تقابل دارند.

گروهی به زنان چادری «ایول» گفته و حرکتشان را اقدامی نمادین و انقلابی قلمداد کرده‌اند. و گروهی دیگر مانند ایمان در توییتر عکس را «حق انحصاری» دانشجویان بی‌حجاب دانسته‌اند: «شما که به پشتگرمی دولت و بنیادهای انقلابی و رسانه‌های حکومتی همیشه و همه جا 'در صحنه ' بودید. اون بدن‌های محذوف، اون گیسوان ممنوع، اون طره‌های رهاشده در نسیم خیابان بود که انحصار صحنه رو از دست شما درآورد.»

موافقان حجاب اجباری، سرپیچی از این فرمان را برهم‌زننده نظم اجتماعی و بنیان خانواده می‌دانند و سرمنشأ فساد؛ و مخالفان حجاب اجباری، آن را نقض حق مالکیت بر بدن زن و دخالت در حوزه خصوصی که مقدمه دخالت در امور دیگر است.

تفاوت بنیادین دیگر در آن است که گروه اول با حمایت حکومت و حکومت با حمایت از آنان، قدرتی برتر بر گروه دوم دارند، هرچند تعدادشان کمتر باشد.

این خیابان انقلاب پرماجرا

یک دهه قبل ایستادن در خیابان انقلاب در نقطه شلوغی مانند دانشگاه تهران و گرفتن چنین عکسی اگر نه غیرممکن، که کاری پرهزینه‎‌تر بود. اما خیابان انقلاب تهران، پاتوق کتاب و دانشجویان و هنرمندان، دیگر خیابان انقلاب چند سال پیش نیست.

در همین خیابان انقلاب چندی پیش زنانی بر روی سکو ایستاده و روسری خود را نماد اعتراض کرده بودند. حرکتی نامعمول و جنجالی که پاسخش کتک و زندان و حکم‌های سنگین و تبعید اجباری و البته تحسین شمار زیادی از مردم ایران بود.

البته مقابله جریان صاحب قدرت با سامان‌دهندگان و پیشروان جریان اعتراضی علیه حجاب اجباری، جدی‌تر و سخت‌تر از زنان عادی در خیابان است. صبا کردافشاری یکی از ده‌ها زن معترضی است که به همراه مادرش، راحله احمدی، مشغول گذراندن ۲۴ سال حکم زندانش است.

حکومت ایران با دهه‌ها بهره‌گیری از کمیته و گشت ارشاد و اعمال جریمه‌ و محرومیت‌های سنگین و اخیرا جریمه خودروهای حامل زنان بی‌حجاب، نتوانسته روسری را به سر همه زنان بازگرداند و چهره شهرهای بزرگ با تصویر زنانی که حجاب بر سر ندارند، دیگر شبیه شهرهای دهه ۶۰ ایران نیست.

از نگاه منتقدان دغدغه‌مند طرفدار «حفظ عفت عمومی و حجاب»، جامعه ایران با چالش روبه‌روست. در حالی که امروز هم دولت، هم قوه مقننه و هم قوه قضاییه در دست جریانی است که به رویکرد و تفکر این طیف «دغدغه‌مند» نزدیک است. و هر سه ناتوان در اعمال حجاب اجباری در ساحت عمومی شهر. ساحت خصوصی سال‌هاست که از کنترل حکومت خارج شده است.