جو تایدی
ظهور چت‌بات هوش مصنوعی «دیپ‌سیک»، جهان را شگفت‌زده کرده است، اما برای ناظران تحولات چین این موضوع چندان غیرمنتظره نبود.
چین طی ده سال گذشته، در چارچوب برنامه بلندپروازانه «ساخت چین ۲۰۲۵»، به تدریج قابلیت‌های تخصصی خود را در تولید محصولات پیشرفته، از جمله هوش مصنوعی، گسترش داده است.
از دید تحلیلگران، موفقیت دیپ‌سیک شاهدی دیگر است که نشان می‌دهد این پروژه عظیم به ثمر نشسته است.
برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» در سال ۲۰۱۵ با تبلیغات گسترده دولت چین اعلام شد.
ایده این بود که عبارت رایج «ساخت چین» که روزانه روی میلیون‌ها محصول درج می‌شود، از نشانه‌ای برای تولیدات بی‌کیفیت به نمادی از برتری تولیدات پیشرفته و باکیفیت تبدیل شود.
۱۰ صنعت فناوری به عنوان حوزه‌های کلیدی انتخاب شدند که چین باید تا سال ۲۰۲۵ در آن‌ها تسلط پیدا می‌کرد.
در اسناد این برنامه به حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی، خودروهای الکتریکی، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری باتری اشاره شده بود.
چین در بسیاری از این زمینه‌ها موفق شده به یک بازیگر اصلی تبدیل شود و در برخی موارد حتی از خوش‌بینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها نیز فراتر رفته است.
دکتر یوندان گونگ، کارشناس اقتصاد توسعه در کینگز کالج لندن، می‌گوید: «به نظر من، پروژه 'ساخت چین ۲۰۲۵' تا حد زیادی بسیار موفق بوده است. در بسیاری از صنایع، چین به کشورهای پیشرو نزدیک شده و در برخی حتی رهبری را به دست گرفته است.»
به لطف تولیدکنندگانی مانند شرکت «بی‌وای‌دی»، که در حوزه خودروهای الکتریکی فعالیت می‌کند، چین از مراکز پیشین صنعت خودروسازی (آلمان، ژاپن و آمریکا) پیشی گرفته و اکنون بیش از هر کشور دیگری خودرو می‌فروشد.
بخش زیادی از موفقیت چین در ساخت خودروهای الکتریکی، به این واقعیت مربوط می‌شود که این کشور اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده باتری در جهان است.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، چین در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، تولید ۸۰ تا ۹۵ درصد از زنجیره تامین جهانی صفحات خورشیدی را در دست دارد. پژوهشگران این سازمان می‌گویند چین یک قدرت بزرگ در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است و پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۲۸، ۶۰ درصد از کل انرژی تجدیدپذیر جهان در چین تولید شود.
در زمینه پهپادها نیز چین بر آسمان‌ها مسلط شده است. بر اساس تحقیقات موسسه «بی‌سی‌سی»، شرکت «دی‌جی‌آی» مستقر در شهر شنزن، ۷۰ درصد از بازار جهانی پهپاد را در اختیار دارد و سه شرکت از ۱۰ تولیدکننده برتر پهپاد در جهان، چینی هستند.
برای دستیابی به این اهداف، حزب کمونیست چین بیش از ۲۵۰ هدف جزئی را در یک نقشه راه دقیق مشخص کرد. طبق تحلیلی که روزنامه «ساوت چاینا مورنینگ پست» منتشر کرده، ۸۶ درصد از این اهداف محقق شده‌اند.
لیندسی گورمن، مدیر اجرایی اندیشکده «صندوق مارشال آلمان» و مشاور سابق جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، می‌گوید: «چین با استفاده از مدل سرمایه‌داری تحت حمایت دولت، که در آن دولت برنامه‌ای برای تحقیق و تامین مالی تعیین می‌کند، موفق عمل کرده است.»
او به توانایی چین در جذب استعدادهای خارجی و ترغیب شرکت‌های بین‌المللی برای ایجاد سرمایه‌گذاری‌های مشترک با شرکت‌های چینی اشاره می‌کند.
مبلغ هنگفتی نیز در این برنامه هزینه شده است. طبق پژوهش کنگره آمریکا، دولت چین برنامه‌ریزی کرده بود که یک و نیم تریلیون دلار برای اعطای کمک‌های مالی به تحقیقات، توسعه یا خرید شرکت‌های خارجی، جمع‌آوری یا هزینه کند. طبق این گزارش، تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۶۲۷ میلیارد دلار هزینه شده بود.
برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» چنان موفق شد که دولت چین پس از تنها چند سال، استفاده از این اصطلاح را متوقف کرد، زیرا باعث تحریک رقبا شده بود.
اما این اقدام دیرهنگام بود و در سال‌های اخیر بسیاری از کشورهای غربی تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تری بر صادرات فناوری به چین اعمال کرده‌اند.
هدف از این اقدامات، کند کردن پیشرفت چین بود و در برخی زمینه‌ها مانند نوآوری در ریزتراشه‌ها، به نظر می‌رسد که این راهبرد موثر بوده است.
اما در برخی دیگر از حوزه‌ها، برخی تحلیلگران معتقدند که این محدودیت‌ها ممکن است به پیشرفت چین شتاب بیشتری داده باشد. به هر حال، خودکفایی یکی از محرک‌های اصلی برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» بود.
پروفسور پنگ ژو، استاد اقتصاد کاربردی در دانشکده کسب‌وکار دانشگاه کاردیف، می‌گوید: «در چین یک ضرب‌المثل قدیمی هست که می‌گوید 'زندگی همیشه راه خود را پیدا می‌کند'. تحریم‌ها و محدودیت‌ها ممکن است مسیر حرکت را تغییر دهد، اما جهت و هدف نهایی را عوض نمی‌کند.»
کارشناسانی مانند پروفسور ژو به دیپ‌سیک به عنوان نمونه‌ای بارز از این موضوع اشاره می‌کنند. این شرکت به دلیل محدودیت‌های صادراتی آمریکا نتوانست قدرتمندترین تراشه‌ها را برای آموزش مدل خود تهیه کند.
در عوض، گفته است که از تراشه‌های قدیمی‌تر و کم‌‌قدرت‌تر استفاده کرده و با نوآوری در تکنیک، چت‌بات خود را با هزینه‌ای بسیار کمتر و سخت‌افزاری محدودتر توسعه داده است.
البته برخی رقبا این ادعاها را به چالش کشیده‌اند، اما دیپ‌سیک آمریکا را غافلگیر کرده است و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، آن را «هشداری جدی» برای غول‌های هوش مصنوعی این کشور نامیده است.
شرکت‌های هوش مصنوعی چینی اکنون بیش از هر کشور دیگری اختراعات جدید ثبت می‌کنند و غول‌های فناوری چین مانند علی‌بابا و بایت‌دنس تقریبا به اندازه شرکت‌هایی مانند گوگل و اوپن‌ای‌آی روی محصولات خود سرمایه‌گذاری می‌کنند.
اما حتی با وجود برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵»، آمریکا همچنان به عنوان رهبر جهانی هوش مصنوعی شناخته می‌شود.
در محاسبات کوانتومی، اگرچه دانشمندان چینی سالانه بیش از هر کشور دیگری مقاله‌های پژوهشی مرتبط با این حوزه منتشر می‌کنند، اما آمریکا در اکثر زمینه‌های مرتبط با این محاسبات پیشرو است.
آمریکا برای مقابله با چالش چین در حال افزایش سرمایه‌گذاری است و صدها میلیارد دلار از منابع دولتی و خصوصی را به تولید ریزتراشه‌ها، علوم و زیرساخت‌های هوش مصنوعی اختصاص داده است.
یکی دیگر از موانع احتمالی برای چین، نگرانی‌های امنیتی است. موفقیت چشمگیر تیک‌تاک، که نخستین شبکه اجتماعی غیرآمریکایی محبوب و فراگیر در سراسر جهان است، به دلیل نگرانی‌های امنیتی درباره جاسوسی با تهدید ممنوعیت در آمریکا روبرو است.
رشد سریع اپلیکیشن‌های چینی برای تجارت الکترونیک، مانند تمو و شین نیز ممکن است در خطر باشد، همان‌طور که دیپ‌سیک با تهدیدهای مشابهی روبروست.
با این حال، نگاهی به هواوی، غول مخابراتی چین، نشان می‌دهد که پیشرفت بدون وابستگی به غرب نیز ممکن است.
این شرکت که روزگاری پیشگام تجهیزات ۵جی و ساخت تلفن‌های همراه بود، از سال ۲۰۱۹ به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی در غرب با تحریم و محدودیت روبه‌رو شد.
اما هواوی اکنون به بازارهای دیگر روی آورده، تولید ریزتراشه‌های خود را آغاز کرده و اخیرا درآمدی خیره‌کننده، معادل ۱۰۰ میلیارد دلار و رشد اقتصادی چشمگیری را ثبت کرده است. به نظر می‌رسد که این شرکت چینی محدودیت‌های غربی را پشت سر گذاشته است.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
دیدگاه‌ها
قطعا آسیایی‌ها پیشرفت‌های…
قطعا آسیایی‌ها پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند.
در چین دیگه آتش‌بازی چینی نمی‌کنن، و اعتقاد دارند برای طبیعت ضرر دارد.
اونوقت تو ایران، ایرانی‌ها هنوز دارن آتش‌بازی چینی می‌کنن!.
افزودن دیدگاه جدید