کابینه پیشنهادی پزشکیان چه کسی را راضی کرد؟+ویدئو

فرنوش امیرشاهی

بعد از روزها حرف و حدیث از مطرح شدن و خط خوردن نام‌هایی متنوع، سرانجام مسعود پزشکیان کابینه پیشنهادی‌اش را معرفی کرد. رئیس‌جمهور جدید ایران می‌خواهد دولتش نمادی از «وفاق» جناح‌های سیاسی باشد اما آنچه اعلام شد مجموعه‌ای ناسور به نظر می‌رسد که دستکم تا اینجا اتفاق نظری در همین گروه‌های سیاسی ایجاد نکرده است، به‌ویژه اصلاح‌طلبان آن را با شعارهای مسعود پزشکیان در مبارزه‌های انتخاباتی‌اش همتراز ندانسته‌اند. از نظر آنها این کابینه ادامه‌دهنده همان مسیر دولت‌های قبلی با اندکی تغییر است. دیگر اینکه وزاری پیشنهادی با پیشنهادهای «شورای راهبری تعیین کابینه» چندان هماهنگ به نظر نمی‌رسد.

میانگین سنی این کابینه حدود ۶۰ سال است. تنها یک زن معرفی شده است و اقوام و اقلیت‌ها از جمله اهل تسنن هم نماینده‌ای ندارند.

اما مهم‌ترین شاخص این کابینه پیشنهادی آن است که مشخص نمی‌کند اهداف و خط و ربط دولت و شخص مسعود پزشکیان چیست؟

او در مصاحبه با وبسایت علی خامنه‌ای گفته بود که انتخاب اعضای دولتش با نظر و مشورت رهبر جمهوری اسلامی خواهد بود. منتقدانش گفتند این رویه شان و جایگاه ریاست‌جمهوری را در حد «دولت دفتر رهبری» پایین می‌آورد.
پیش از این هم بنا به اعلام دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، دستکم وزرای اطلاعات، کشور، امورخارجه، دفاع، و فرهنگ و ارشاد اسلامی با نظر مستقیم رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌شدند با اینکه در قوانین ایران نظر ولی فقیه در تعیین کابینه تصریح نشده است.
از این روست که ابقای اسماعیل خطیب وزیر اطلاعاتی که نامش با سرکوب مخالفان و منتقدان به‌ویژه سرکوب خونین جنبش زن زندگی آزادی گره خورده است و همینطور سرتیپ اسکندر مؤمنی از فرماندهان سپاه و پلیس، تامل‌برانگیز می‌شود.

هواداران آقای پزشکیان می‌گویند او در مقابل خواست نهادهای نزدیک به راس قدرت ایستادگی نکرده است، البته خودش بارها گفته است که مسیرش همان راهی است که رهبر جمهوری اسلامی تایید کند.

علاوه بر این، قانون نحوه انتصاب افراد در مشاغل حساس، مصوب هیئت وزیران در سال ۱۴۰۱، دست نهادهای اطلاعاتی و امنیتی را از جمله «وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه، و قوه قضائیه» برای دخالت در چینش وزراء باز گذاشته است. تعدادی از اعضای ستاد مسعود پزشکیان به رسانه‌ها گفته‌ بودند که این نهادها فراتر از استعلام‌های معمول مسبب حذف بعضی از گزینه‌های پیشنهادی بوده‌اند.

واقعیت این است که با توجه به سابقه سیاسی مسعود پزشکیان، انتظاری برای تعیین کابینه متفاوت با نظر دستگاه رهبری وجود نداشت. اما توقع بدنه سیاسی و اجتماعی حامیان این بود که دستکم در وزارتخانه‌های کلیدی مثل وزارت کشور، اطلاعات، آموزش و پرورش، و علوم تغییراتی همسو با خواست رای‌دهندگانش داده شود.

مسعود پزشکیان سه هدف اولیه را ترسیم کرده است: رفع تحریم‌ها از راه مذاکره با کشورهای غربی، لغو فیلتر اینترنت، و جلوگیری از تحمیل خشونت‌آمیز حجاب اجباری و سبک زندگی.

عملی کردن این سه وعده در گرو موافقت رهبر جمهوری اسلامی است.

رویکرد مجلس به وزرای پیشنهادی می‌تواند تا حدودی تصویری از مجوزهای ولی فقیه به رئیس دولت در این حوزه‌ها به دست دهد.